قدرت نرم در پاکستان
اقدام اردو برای راه‌اندازی کمپاین انکشاف اجتماعی برای مقابله با افراط‌گرایی خشن در ولایات شمالی پاکستان
به‌کارگیری توان نظامی علیه باشندگان داخل کشور خودتان ممکن است ناخوشایندترین و منفورترین سناریو برای هر اردویی در دنیا باشد. در پاکستان، توده‌های گمراه و فرصت‌طلب جامعه دست به سلاح بردند و مشروعیت دولت را به چالش کشیدند. بازگرداندن نظم بدون عملیات فشرده که با خسارات و تلفات همراه بود، ممکن نبود. این خساراتِ بسیار نامطلوب برای رسیدن به آرامش ضروری بود.
بعد از این که اردو مناطق تحت تصرف شبه‌نظامیان را پاکسازی نمود و کنترول آنها را به دست گرفت، زمینه برای تصرف قلوب و افکار مردم فراهم شد. حفظ اقتدار دولت مستلزم تامین ضروریات اساسی مردم در این مناطق نسبتاً محروم بود. کمپاین «اردو برای تصرف قلبها و اذهان» (WHAM) یک میکانیزم برای رسیدن به این هدف بوده است.
طرحهای کمپاین اردو برای تصرف قلبها و اذهان شامل پروگرام‌‌های خرد (نصب پمپ آب دستی و توزیع لباس ورزشی) تا پروگرام‌‌های کلان (ساخت راه، پل، بند، شفاخانه، مکتب، بازار، استدیوم، هتل و مراکز محو بنیادگرایی) است. با‌این‌که دولت‌های فدرال و ولایتی پاکستان بودیجه طرحهای بسیاری را تمویل کردهاند، کشورهای دوست نیز کمک‌هایی ارائه کردهاند. اجرای طرحها تحت نظارت اردو مصرف مطلوب منابع موجود را تضمین می‌کند. اردو به تهداب‌هایی که در جریان عملیات نظامی ویران شده بود، توجه خاصی داشته است.
خاستگاه کمپاین اردو برای تصرف قلبها و اذهان
برای مقابله با تهدید تروریزم، قوای مسلح پاکستان با پشتیبانی کامل ملت، اقداماتی را در سطح کشور انجام داده است. عملیات‌های ضرب عزب، ردالفساد، خیبر I و II، و عملیات‌های اسخباراتی منجر به شبه‌نظامیانی شد که خود را در پوشش مذهب، قومیت یا محله‌گرایی پنهان نموده بودند. ضمن عملیات‌های انجام‌گرفته در نواحی قبیله‌نشین فدرال (FATA) در مناطق شمالی پاکستان، عملیاتی نیز علیه شبه‌نظامیان خشن در بلوچستان، کراچی و دیگر نقاط کشور انجام گرفت. این وظیفه عظیم و نشانگر اراده قوای پاکستانی بود.
با توجه به این که مقابله با تروریزم و افراط‌گرایی شامل استفاده هم از قدرت نرم و هم قدرت سخت است، پاکستان اقدامات کوتاه‌مدت و درازمدتی را در پیش گرفت. حتی در جریان عملیات‌های نظامی، آزادسازی مردم بی‌گناه از مناطق تحت درگیری، ایجاد کمپ‌‌های موقت و بازگرداندن مردم به محل سکونت خود، وظایف سختی بودند که اردوی پاکستان به‌خوبی از عهده ایفای آنها برآمد. تا امروز، بیشتر بیجاشدگان به مناطق سکونت قبلی خود بازگشته‌اند. آنها بعد از بازگشت به خانه دیگر شاهد تهداب‌های و شهرهای ویران نخواهند بود بلکه با راه‌ها، پلها، شفاخانه‌ها، مکاتب و پوهنځی‌های جدید روبرو خواهند شد.
اردوی پاکستان از عملیات‌های کمپاین اردو برای تصرف قلبها و اذهان به حیث ابزاری برای اجرای ستراتیژی نظامی و وسیله‌ای برای ابراز عشق ریشه‌دار خود به مردم پاکستان استفاده کرده است. قوای مسلح پاکستان به اعتماد، عشق و حمایت مردم افتخار می‌کند و در هر شرایطی خود را مکلف به حفظ امنیت آنان می‌داند.
اردو بعد از شکست دادن شورشیان به مردم در قسمت اعمار تعمیرها کمک کرد و تمویل طرحهای عاجل در مناطق جنگ‌زده را به عهده گرفت. این طرحها با کمک حامیان خارجی از جمله آژانس انکشاف بین‌المللی ایالات متحده (USAID) و پروگرام پاکستان در راستای کمک‌رسانی به پاکستان (UAEPAP) اجرا شدند. طرحهای چند-بعدی به ارزش 1.1 میلیارد دالر در سکتورهای ارتباطات، تعلیم، صحت، برق و زراعت اجرا می‌شود.
در سال 2015، دولت پاکستان ستراتیژی بازسازی خود در نواحی قبیله‌نشین فدرال را برای جبران خسارات، بازسازی مراکز تعلیمی و صحی و هم‌آمیزی زندانیان اعلان کرد. پنج هدف اصلی این ستراتیژی بازسازی تهداب‌ها، تقویت قانون و نظم، گسترش بخش خدمت‌رسانی دولت، احیای اقتصادی و تقویت همبستگی اجتماعی و ایجاد صلح بودند. اجرای این طرحها دو سال به طول انجامید. برای رسیدن به این اهداف، همکاری بین نهادهای مدنی، اداره نواحی قبیله‌نشین فدرال ، دولت فدرال و قوای مسلح تقویت شد.
این پروگرام‌‌ها به انجینران نظامی و سایر مسلکی‌ها واگذار شد و بشمول 213 طرح رفاه و انکشاف اجتماعی بود. طرز مثال، UAEPAP بودیجه ساخت پوهنځی Wana؛ شفاخانه شیخ خلیفه بن زاید؛ مجموعه ورزشی یونس خان در میران شاه، وزیرستان شمالی؛ و مجموعه سپورت شهید افریدی Bara در آژانس خیبر را تامین کرد. از 257 طرح اصلی و فرعی دیگر می‌توان به اعمار شهرک‌های میران شاه و میر علی و ساخت بازار در رزمک، دوسلی، دمدیل، گهاریم، جهالار و بیچی اشاره کرد.
ارتباطات
راه‌ها و پلهای نواحی قبیله‌نشین فدرال از دیرباز ناکافی و دچار مشکل عدم انکشاف و نگهداری ضعیف بوده‌اند. پاکستان به کمک ایالات متحده، امارات متحده عربی و عربستان سعودی اقدام به اجرای طرحهای تهداب‌های کلان کرده است. این طرحها با هدف بهبود دسترسی‌پذیری، ترانسپورت و تجارت اجرا شده‌اند. بازسازی سرک‌ها و پلهای تخریب‌شده برای متصل نمودن جوامع دورافتاده به جوامع دیگر ضروری بوده است. خوشبختانه این موضوع به‌خوبی درک شده است که وجود راه‌های مناسب باعث کاهش رقابت‌های داخلی ذریعه تسهیل تعامل بین قبیله‌نشینان می‌شود. همچنان، دسترس بودن و حمایت لجستیک از سازمان‌های انفاذ قانون، وجود قانون و نظم را بهبود می‌بخشد.
تا به حال، طرحهای اجراشده به وسیله سازمان کار مرزی پاکستان (FWO) شامل 18 طرح کلان راه‌سازی به طول 1,205 کیلومتر، دو پل کلان و یک تونل بوده است. راه جدیداً-اعمار مجدد شده پیشاور-تورخم برای اتصال نواحی قبیله‌نشین فدرال به مناطق محصور در خشکی افغانستان و کشورهای آسیای میانه اهمیت حیاتی دارد. FWO همچنان راه تورخم-جلال‌آباد را در خاک افغانستان برای تسهیل رفت‌وآمد دوطرفه بین همسایه‌ها ساخته است.
افغانستان و پاکستان پیوند و اتصال زمینی جدیدی ذریعه راه دیره اسماعیل خان-وانا-انگور ادا، که بیش از یک قرن قبل بسته بود، برقرار کردهاند. راه 80-کیلومتری بانو-میران‌شاه-غلام خان شاخه شمالی کریدور تجاری مرکزی است که از شهرهای مهم وزیرستان شمالی و توچی پاس می‌گذرد. راه 75-کیلومتری وانا-شاکای-مکین، تکمیل‌شده با پیوندهای FWO وانا، پایتخت وزیرستان جنوبی، به وزیرستان شمالی می‌رسد و از آنجا راه 73-کیلومتری مکین-رزمک-میران‌شاه به سرحدات افغانستان می‌رسد.
صحت
طالبان برای ایجاد حضور خود در نهادهای قبیلوی، تاسیسات دولتی را هدف حمله قرار داده است. بخش صحت به دلیل حمله گسترده تروریستان به کلینیک‌‌ها و دواخانه‌ها تضعیف شد. اعضای پرسونل صحی محل خدمت خود را از ترس مرگ ترک کردند.
نبود خدمات صحی باعث ایجاد احساس محرومیت در مردم نواحی قبیله‌نشین فدرال و کاهش سرعت انکشاف شد. اردو، به همراه دولت‌های فدرال و محلی، دست به اجرای طرحهای انکشافی و بازسازی مرتبط با صحت زد.
از سال 2009، 1,013 مرکز صحی، کلینیک و دواخانه در نواحی قبیله‌نشین فدرال و بخش ملاکند دایر شده است. ایجاد حدود 5,400 فرصت کاری باعث سود بردن 6.4 ملیون نفر شده است. ظرفیت مراکز صحی به میزان 680 تخت افزایش یافته است. جدیداً شفاخانه‌ها دائم و سیاری مثل شیخ خلیفه بن زاید و شفاخانه سازمان صنف الف شیخه فاطمه برای خدمت‌رسانی به بخشهای نواحی قبیله‌نشین فدرال، سوات و ملاکند دایر شده‌اند. کلینیک‌‌های سیار به ارائه خدمات غربالگری هپاتیت، معاینه خون و ادرار، معاینه نسایی/ولادی و مشاوره تنظیم فامیل می‌پردازند. در ضمن، اردو گروپ‌های مسلکی داکتران و نرس های زن را برای مراقبت از زنان و اطفال تشکیل داده است. دولت 1,050 داکتر، 200 افسر صحی مونث و 150 نرس را برای ارائه خدمات صحی به مناطق قریه‌نشین اختصاص داده است.
این کشور اقدام به تاسیس موسسات تعلیمی برای تنظیم پرسونل صحی کرده است. طرز مثال، انستیتیوت صحی سوات به یکی از بهترین موسسات بخش ملاکند در قسمت تربیت قابله ها و نرس های زن و مرد تبدیل شده است. این موسسه دارای ظرفیت سالانه 450 محصل است و حدود نیم ملیون نفر بصورت مستقیم و غیرمستقیم از خدمات آن مستفید می‌شوند. افزایش ناگهانی موارد ابتلا به فلج اطفال در پاکستان در سال 2014 باعث شد که اردو کمپاین ملی مقابله با فلج اطفال را راه‌اندازی کند. تعداد موارد فلج اطفال از 306 در 2014 به هشت در 2017 کاهش یافت.
تعلیم
پاکستان از 2002 قوایی را در نواحی قبیله‌نشین فدرال مستقر کرده است تا بداندیشان نتوانند در این کمربند قبیلوی نفوذ کنند. مهم‌ترین جنبه مبارزه کلی با ستیزه‌جویان، مساله تعلیم است. تروریستان منطقه، بربنیاد باورهای مذهبی تعصب‌آمیز، منتقد آشکار تعلیم، بخصوص تعلیم زنان، هستند. از 458 موسسه تعلیمی تخریب‌شده (مکتب ابتدائیه، مکتب متوسطه و کالج)، 317 موسسه پسرانه و 141 موسسه دخترانه بود.
بازسازی مکاتب به معضل دیگری برای دولت و اردو تبدیل شده است. برای تعیین خسارتی که متعصبین تحمیل نموده اند، ارزیابی اولیه‌ای صورت گرفته است. در مناطقی که مکاتب آنها تخریب شده است، پاکستان اقدام به تامین چادر و تعمیر کرایی برای تضمین تداوم تعلیم در مرحله بازسازی کرده است.
کمپاین‌های کمک‌رسانی برای تشویق به ثبت‌نام و کاهش آمار ترک تحصیل، بخصوص در میان دختران، طراحی شده است. آمار ثبت‌نام متعلمین به میزان 300% افزایش یافته است. 16,140 کارمند تعلیمی در مکان‌هایی ازقبیل پوهنځی وانا، کالج دخترانه لده و کالج دولتی تکنالوجی در خار استخدام شده‌اند.
جوانان
پاکستان از موهبت قوای جوان شاداب و مستعد برخوردار است و آماده‌سازی این قشر برای حضور در عرصه‌های کارآفرینی و ابداعات به توجه خاص ضرورت دارد. ایجاد مهارت‌های کاری مستلزم تعلیم است. اردو، از طریق WHAM، با جوانان ارتباط برقرار کرده است و به ترویج کارآفرینی و اشتغال پرداخته است. همچنان روش‌های نوشتن خلص سوانح و تقویت مهارت‌های مصاحبه به آنان تعلیم داده شد.
در سال 2014، لوی درستیز از اجرای یک پروگرام مخصوص جوانان در نواحی قبیله‌نشین فدرال خبر داد. ضمن نمایشگاه‌های اشتغال، کورس‌های شش-ماهه کارآموزی نیز دایر شد. پروگرام کمکی جوانان نواحی قبیله‌نشین فدرال حدود 456 محصل را با مصرف 27.4 ملیون روپیه‌ای پوشش داد. پروگرام ثبت‌نام جوانان در اردو باعث جذب 2,637 محصل شد.
محصلین بسیاری جذب محصلین افسری مختلف شده‌اند. در ضمن، 50 محصل نواحی قبیله‌نشین فدرال برای تحصیل به خارج اعزام شده‌اند و 1,188 تن از جوانان نواحی قبیله‌نشین فدرال جذب اردو شده‌اند. پنجاه تن از جوانان نواحی قبیله‌نشین فدرال به موسسه تعلیم تکنالوجی تعمیراتی پیوسته‌اند تا به یادگیری مهارت‌های ورود به مشاغل با عواید بلند بپردازند.
آب، برق و آبیاری
حدود 40% از زمین‌های زراعتی نواحی قبیله‌نشین فدرال و بخش ملاکند به دلیل بایر و نیمه-خشکه بودن این منطقه، به آبیاری ضرورت دارد. مردم سوات برای تامین آب آشامیدنی خود به چاه عمیق متکی هستند. بدتر اینکه وقوع سیل در سال 2010 باعث آلوده شدن آب و شیوع مرض شد. برای مقابله با این مشکل، امارات متحده عربی بودیجه اجرای 76 طرح آبرسانی را برای تامین آب آشامیدنی صحی منطقه فراهم ساخت. مردم بخش ملاکند و نواحی قبیله‌نشین فدرال حالا از سیستم‌های دارای پمپ برقی برای آبرسانی به تک‌تک منازل برخوردارند. انرجی این پمپها را جنراتور تامین می‌کند. این سیستم‌ها ضمن تامین آب، میزان شیوع امراض مرتبط با آب را در منطقه کاهش داده‌اند. بیش از یک ملیون تن از مردم در 80 شهرک و قریه از این مزایا مستفید شده‌اند. بازسازی 736 سیستم آبیاری به 1.3 ملیون تن دیگر از ساکنان فایده رسانده است.
طرح آبیاری و آبرسانی دهانا، یکی از طرحهای اساسی، کانال‌هایی برای هدایت آب باران و سیلاب به 13,000 جریب از مزارع اطراف وانا را شامل می‌شود. این طرح به صرفه‌جویی در مصرف آبهای زیرزمینی و پر شدن منابع آب کمک می‌کند.
در مورد بخش نیرو، سدها و نیروگاه‌های هایدروالکتریک جدید و اعمار مجدد شده سطح زندگی مردم منطقه را ارتقا داده است. طرز مثال، احداث سد گومل زم گام مهمی در مسیر تامین صلح و آبادانی وزیرستان جنوبی است. این بند با داشتن ذخیره‌گاه عظیم آب و شبکه کانال کاملاً آستردار 260 کیلومتری، زمینه آبیاری 63,086 جریب از زمین‌های ولسوالی تنک و D.I. خان را فراهم می‌کند. برق تولیدی از آب جاری می‌تواند قوه مورد ضرورت 2,500 خانوار وزیرستان جنوبی را تامین کند.
سد گومل زم در کانون تروریزم قرار داشت. قراردادیان چینایی بعد از این که در سال 2004 آماج حمله شبه‌نظامیان قرار گرفتند، کمپ تعمیراتی‌شان را رها کردند. FWO پاکستان با فداکاری بسیار کار را از سر گرفت. این سد ضمن ایجاد فرصت‌های اجتماعی-اقتصادی، عرصه‌هایی برای محیط‌زیست و سیاحت فراهم کرده است. این سد جریان سیلابی را که در گذشته باعث ویرانی می‌شد، مهار کرده است.
بنیادگراییزدایی
بنیادگراییزدایی یکی از ارکان کمپاین اردو برای تصرف قلبها و اذهان بود. مفهوم اصلی ستراتیژی بنیادگراییزدایی اردو حذف مانع روانی ناشی از استثمار آیدیالوجیک و اجبار و تامین ماحولی برای احیای عزت‌نفس بود. این ستراتیژی «سفر از ظلمت به نور» نامگذاری شد.
یکی از نخستین اقدامات اجرای «پروگرام بنیادگراییزدایی سوات» بود که اردو در سال 2009 و بعد از شکست خوردن طالبان در پاکستان آغاز کرد. بیشتر شبه‌نظامیان دستگیرشده در جریان این عملیات، نوجوانان و اطفالی بودند که به حیث بمب‌گذار انتحاری تعلیم دیده بودند. چهار جزء این پروگرام توان‌بخشی روانی، مشاوره مذهبی، تعلیم رسمی (تا صنوف 10 و 12) و تعلیم تخنیکی-مسلکی بود. هدف نهایی وارد نمودن تروریستان و بنیادگرایان سابق در جریان عادی جامعه مدنی بود.
از پروگرام‌‌های مرتبط می‌توان به «سباوون» برای اطفال 12 الی 18 ساله، رستون برای جوانان 19 الی 25 ساله و مراکز کار برای فامیل‌های شبه‌نظامیان اشاره نمود. از سال 2009، سباوون حدود 200 شبه‌نظامی و رستون حدود 1,196 شبه‌نظامی را توان‌بخشی کرده است. اردو چهار تعمیر تعلیمی کلان در سوات را به مراکز بنیادگراییزدایی تبدیل کرده است. در مجموع، 4,151 تن تحت بنیادگراییزدایی قرار گرفته‌اند و 599 تن به‌زودی دوباره به جامعه ملحق خواهند شد.
پروگرام سوات به الگویی برای دیگر نقاط کشور تبدیل شد. این پروگرام بسته کاملی برای تبدیل کردن افراط‌گرایان به شهروندان موثر پاکستانی محسوب می‌شود.
مردم آواره
در جریان عملیات ضرب عزب، 337,336 فامیل از مناطق جنگی آواره شدند که بیشتر آنها از وزیرستان شمالی بودند. در سال 2014، اردو یک کمپ پناهندگان در بکاخیل نزدیک بنو دایر کرد. این کمپ بشمول دو کلینیک، یک مکتب، چهار مسجد، یک تالار جرگه، دو بازار و یک زمین کریکت بود.
اردو به بیجاشدگان وعده سپرد که الی ختم 2016 امکان بازگشت آنها به خانه‌هایشان را فراهم خواهد ساخت. تامین امکانات اساسی ضرورت اصلی بازگشت مردم محسوب می‌شود. کار بازسازی -500 طرح به ارزش 5.35 میلیارد روپیه- شامل ساخت مکتب، مسجد و بازار بود. پروگرام جبران خسارات شهروندان به قضایای خصوصی رسیدگی می‌کرد. به واسطه این مساعی، 95% از شهروندان آواره وزیرستان شمالی به خانه‌هایشان بازگشته‌اند.
بخش اجتماعی
برای جلب دوباره اعتماد مردم نواحی قبیله‌نشین فدرال، اردو به حیث بخشی از کمپاین کمپاین اردو برای تصرف قلبها و اذهان خود بالای ادغام دوباره، تاکید کرده است. قوای نظامی به اجرای پروگرام‌‌های تفریحی در مکاتب و موسسات پرداخته‌اند و دولت بخش خاصی برای سپورت ایجاد کرده است. یک میدان کریکت به نام یونس خان در میران‌شاه افتتاح شد. تا به حال، 17 استدیوم جدید برای جوانان منطقه ساخته شده است.
در ضمن، اردو مسابقه «جام صلح» را بین تیم اردوی پاکستان و تیمی از شهروندان بریتانیایی برگزار نمود. مقامات برجسته، از جمله قومندان قول اردوی 11 اردوی پاکستان، دگرجنرال نظیر بوت، جزو تماشاگران این مسابقه بودند.
در اﮔﺴﺖ 2017، دارالانشا نواحی قبیله‌نشین فدرال مجموعه‌ای از «بازی‌های صلح» را برای بزرگداشت روز استقلال برگزار نمود. کریکت، فوتبال، والیبال و کشتی جزو این مسابقات بود. این مسابقات حامل این پیام بود که کمربند قبیلوی دیگر پناهگاه امن تروریستانی که خواستار گسترش شورش در پاکستان هستند، نیست.
فدراسیون بایسکل‌‌سواری پاکستان و مدیریت محلی آژانس مهمند، با حمایت اردو، تور مهمند را برای ترویج صلح و صحت در مناطق آسیب‌دیده از شورش برگزار کردند. بیش از 70 بایسکل‌‌سوار در این مسابقه 66-کیلومتری از کوتل چارسال نزدیک سرحد افغانستان الی غالانائی اشتراک کردند.
برای احیای اقتصاد، فرقه 45 انجینری اردوی پاکستان مجموعه بازار میران‌شاه را راه‌اندازی کرد. این بازار بشمول 42 بخش با 1,300 مارکت است. این بازار دارای یک شبکه راه داخلی، پارکنگ مستقل برای لاری‌ها و موترها، شبکه برق اختصاصی، چهار سرویس تشناب، یک منبع آب و یک باغ سرسبز در مرکز آن برای سرگرم نمودن اطفال است.
خوشحال هستم که این موفقیت‌های اردو در مسیر بازسازی مناطق آسیب‌دیده را تشریح می‌کنم. اردو با فتح قلبها و اذهان در ایجاد صلح در نواحی قبیله‌نشین فدرال نقش داشته است. در ضمن، موفقیت کمپاین کمپاین اردو برای تصرف قلبها و اذهان انعطاف پاکستان را ثابت می‌کند. F
نظرات بسته شده است.