تحلیل تبلیغات داعش به مبارزه علیه ایدیالوژی تروریستی کمک میکند
در تبلیغات که داعش برای مصرف جهانی منتشر میکند، این گروه تروریستی تصاویر اعدام های دسته جمعی افراد بی گناه، نابودی گنجینه های تاریخی و برده گی جنسی زنان را نشان میدهد. هدف از این ویدیو های اینترنتی خشمگین کردن و تهدید و ترساندن مخالفین است.
اما مبلغین داعش در تلاش برای پدید آوردن طریقه خود در بین افراط گرایان، از روش های بسیار زیرکانه برای دستکاری تصویر استفاده میکنند. بیشتر این تبلیغات به منظور تقویت ادعاهای ایجاد خلافت، جامعه آرمانی و منظم دینی است که ظاهراً این گروه در حال ایجاد آن در عراق و سوریه است. این تبلیغات موسسین داعش را در حین اداره کردن وزارتخانه ها، محاکم، مکاتب و مؤسسات خیریه به تصویر میکشد.
در دیزاین و پیاده سازی استراتیژی ارتباطات و رسانه یی برای شکست دادن داعش، صرف محکوم کردن قساوت آن کافی نخواهد بود. بسیاری بر این باور هستند که ویدیو های وحشتناک تا حدود برای منحرف کردن توجه از پیام های نرم تری که داعش به طور مؤثرتر برای جذب طرفداران استفاده نموده دیزاین گردیده است.
ائتلاف چندملیتی علیه داعش باید به این روایات دیگر توجه کند و استراتیژی پیام رسانی خود را برای مقابله با آنها شکل دهد.
بنیاد کویلیام که توسط ماجد نواز، اد حسین و رشاد زمان علی از اعضای سابق گروه افراطی حزب التحریر تأسیس شده است، در گزارش جولای 2015 خود اشاره کرد که: “اکثر، اجماع بر این است که خشونت حد نهایی تبلیغات دولت اسلامی است. اما اصلاً این طور نیست. طیف پیام های سیاسی آن گسترده است. این تبلیغات علاوه بر خشونت، از مهربانی، قربانی شدن، احساس تعلق، نظامی گری و آرمانگرایی آخرالزمانی نیز سرشار است.”
استراتیژی رسانه یی داعش
ویدیو های انترنتی مردان ریش دار را نشان میدهند که در حال ماهی گیری، رسیده گی به گوسفندان و سنگ فرش کردن جاده ها هستند. شاید تعجب آور باشد که بدانیم این گروه تروریستی بین المللی تلاش دارد جنبه عملی خود را به تصویر بکشد. مگر نه اینکه این همان داعش است که در اشباع کردن انترنت با پخش اعدام های دسته جمعی هیچ تردید نشان نداده است.
اما همه این ها یک بخش از استراتیژی رسانه یی این گروه تروریستی است که منابع مالی خوب به آن اختصاص یافته است. داعش روش های را از دنیای تجارت و بازاریابی در تلاش برای ایجاد یک براند شناخته شده در سطح جهانی به قرض گرفته است. داعش خودش تمام مطالب خود را تهیه و پخش نمیکند، بلکه به هواداران خود در سراسر جهان برای گسترش یک پیام که متشکل از چندین عنصر کلیدی است اتکا مینماید:
بی رحمی: داعش با تأکید بر خشونت انجام شده علیه دشمنان مفروض خود، روایت برتر مبارزان را ارائه میدهد که به عنوان نماینده گان اسلام سنی، انتقام سخت میگیرند.
قربانی بودن: داعش تلاش میکند به توجیه بی رحمی خود بپردازد و به این منظور آسیب های وارد شده به خود ناشی از جنگ دشمنانش را نشان میدهد و ادعا میکند که این آسیب نتیجه حمله به اسلام سنی بوده است.
مهربانی: این روایت مخالفین داعش مانند سربازان سوریه را نشان میدهد که به سمت دشمنان سابق خود گرایش پیدا میکنند و نشان میدهد که تسلیم شدن در برابر داعش بهتر از مرگ است.
جنگ: این تبلیغات بر فعالیت جنگجویان داعش در میدان جنگ و سخت افزار نظامی آنها که از دشمنان خود به غنیمت گرفته اند، تأکید دارد.
احساس تعلق: این جنبه، تلاش برای جذب نیروهای جدید با تأکید بر احساس شادی و برادری میان مبارزین داعش است که در عراق و سوریه در ذیل تفسیر نادرست این گروه از شریعت زنده گی میکنند.
آرمان گرایی: این روایت، زنده گی روزمره در “خلافت” را به عنوان امر آرمانی و تحقق خواسته خداوند توصیف میکند. اصطلاحات مورد استفاده شامل صحبت از “روز قیامت” و پایان جهان است.
نویسنده گان گزارش کویلیام تأکید میکنند که استراتیژی های ضدافراط گرایانه که بیش از حد بر سخنان خشونت آمیز داعش تمرکز میکنند، اکثراً پیام های ظریف تر ارائه شده برای کمک به استخدام داعش را نادیده میگیرند.
این گزارش میگوید: “تبلیغات که بر روی زندگی روزمره در “خلافت” تمرکز دارند، به علت موضوع خود به ندرت در مطبوعات مشاهده میشوند؛ افراد غیرعلاقه مند به تلاش های اداری دولت اسلامی توجه ندارند. اکثراً، این محتوا به طور کامل نادیده گرفته میشود، ولو اینکه در هنگام طرح مسئله براند، به اندازه خشونت مهم است.”
استراتیژی ضد روایت
گروه های تروریستی دوره های قبل به ندرت به پای پیچیده گی پیام رسانی رسانه یی داعش میرسیدند. انترنیت برای تروریستان مدرن پلت فارم رسانه یی با لسان های متعدد و وسیع فراهم کرده است که در اختیار افراط گرایان خشونت طلب قبلی نبود. به همین دلیل، هر ضداستراتیژی باید در فضای آنلاین جهت ازبین بردن جذابیت داعش برای افراط گرایان فعالیت کند.
والاحضرت شاهزاده سعودی ترکی الفیصل، رئیس بنیاد ملک فیصل، در یک سخنرانی خطاب به سفرای عربی در سپتمبر 2015 گفت: “همه سازمان های امنیتی باید تلاش های خود را برای مبارزه با داعش که کوشش میکند جوانان را از طریق رسانه های اجتماعی به خدمت بگیرد، متحد سازند”.
اما ائتلاف ضد داعش باید از کدام استراتیژی استفاده کند؟ رشاد حسین، فرستاده خاص ایالات متحده برای ارتباطات استراتیژیک مبارزه با تروریزم، اعلام میکند که بسیاری از ضد پیام ها از افراد قابل اعتماد در جهان عرب آمده و از نظر موضوع با موضوع تبلیغات داعش همخوانی دارد. این استراتیژی ارتباطی نمیتواند خود را به ساده گی با حمله به اقدامات داعش محدود کند بلکه باید با ایدیالوژی پیچیده که موجب حفظ داعش شده نیز مقابله کند.
در یک رویکرد مورد تأیید حسین، این استراتیژی شامل پنج جزء مکمل است که عبارتند از: تقویت پاسخ های اسلامی برای کاهش استخدام، “جلوه زدایی” از داعش، تأکید بر تجارب افراط گرایان سابق و قربانیان مسلمان داعش، ترویج ضدروایت های مثبت و حفظ حضور آنلاین قوی.
همان طور که حسین در طی یک سخنرانی در ابوظبی اشاره کرد: “اگر تروریستان مردم را به پیمودن مسیر دعوت میکنند که آن را برحق و مقدس میخوانند، باید به وضاحت نشان دهیم که این مسیر تروریستی کفرآمیز و ممنوع است. اگر آنها ادعای دفاع از اسلام و مسلمانان را دارند، باید به وضاحت نشان دهیم که چگونه در حال از بین بردن جوامع مسلمان هستند. و اگر تروریستان در حال تلاش برای متقاعد کردن جوانان هستند که با پیوستن به آنها به طرف برنده میپیوندند، باید اهداف آنها را متقاعد کنیم که میخواهند به طرف بازنده ملحق شوند.”
رهبران مانند علیاحضرت ملکه اردن، رانیا عبدالله میگویند که مقابله با تبلیغات داعش برای پدید آوردن صلح بسیار مهم است.
او در یک کنفرانس در پاریس در اگست 2015 که بر جوانان متمرکز بود گفت درحالی که تلاش های نظامی برای شکست دادن داعش در حال انجام است، مسلمانان باید کار بیشتر در جبهه ایدیالوژیک انجام دهند. “ما فعالانه به داعش کمک نمیکنیم، اما فعالانه هم جلو آنها را نمیگیریم. ما نمیتوانیم در برابر آنها ایستاده گی کنیم تا زمان که به عنوان مسلمان در مورد آن چیز که خواهان آن هستیم توافق داشته باشیم … و نحوه مقابله با این ایدیالوژی افراط گرایی بر بستر ایمان صلح آمیز و شفقت آمیز ما استوار است”.
صدها تن از دانشمندان مسلمان جنایات داعش را محکوم کرده اند، حکم داده اند که این سازمان اسلامی، یک دولت، و خلافت نیست. اما این پیام ها باید به طور خلاقانه در فضای آنلاین منتشر شود و باید برای نیروهای بالقوه داعش دلیل قانع کننده برای تماشای آن وجود داشته باشد. در برخی موارد، ضدروایت ها میتواند جوانان را نشان دهد که درحال ابراز نارضایتی خود از طریق کارهای صلح آمیز به جای کارهای خشونت آمیز هستند.
نظریات جنگجویان سابق
بخش مهم از مقابله با کمپاین رسانه یی داعش، گواهی جنگجویان سابق داعش است که این گروه را ترک کرده اند. انتقاد افراد سابق موجب تخریب تصویر همبستگی داعش شده، بر عوام فریبی در میان رهبری و تضعیف عضوگیری در آینده تأکید مینماید. مرکز بین المللی مطالعات افراط گرایی و خشونت سیاسی تجارب 58 تن از جداشده گان داعش که در حدود نیم از آنها متعلق به شرق میانه هستند را مورد بررسی قرار داده و چهار موضوع روایت قوی که در شکایت های آنها مطرح شده است را شناسایی کرده است.
اول، جنگجویان سابق شکایت داشتند که با وجود این وعده که داعش از اهل سنت آماده نبرد علیه رژیم اسد در سوریه را دفاع میکند، در نهایت دست به کشتن دیگر شورشیان اهل سنت زده است. رهبری داعش دچار وسواس جنگ داخلی – کشتن “جاسوسان” و “خائنین” در جنبش – به جای حمله مورد انتظار به دشمنان غیرسنی داعش شده است.
شکایت دوم مربوط به خشونت داعش نسبت به شهروندان بی گناه است. قتل عام، گروگان گیری و سرقت به طور معمول رخ میدهد. دامنه این خشونت به مبارزین داعش هم رسیده است که توسط قوماندانان خود اعدام میشوند.
این گزارش میگوید: “صدای جداشده گان، قوی و روشن است: داعش از مسلمانان حفاظت نمیکند، بلکه میخواهد آنها را بکشد”.
