اردن توانسته است به مدت یک دهه میزبان چندین مورد از کلانترین تمرینات نظامی شرق میانه باشد
برید جنرال تقفیق المرزوق، مدیر تعلیم نظامی، قوای مسلح اردن / اردوی عرب
قوای مسلح اردن/ اردوی عرب از روابط نظامی ستراتیژیک با بسیاری از کشورهای متحد و دوست برخوردار هستند و مهمترین آنها ایالات متحده، شریک پادشاهی اردن هاشمی در همه عرصه‌ها و در سطوح مختلف است. مانور نظامی، چه دو جانبه و چه چند جانبه، از مهمترین دستاورد‌های این مشارکت است. این مانورها به تقویت همکاری و هماهنگی بین کشورهای اشتراک‌کننده در همه عرصه‌های نظامی کمک میکند.
ائتلاف‌های نظامی میان اردو‌های دوست چیز جدیدی نیست اما به دلیل عدم وجود یک میدان جنگ مشخص و سرعت تغییر تکتیک‌های دشمن، حرکت از یک منطقه به منطقه دیگر در دوران جنگ نامتقارن موضوع اساسی تلقی می‌شوند و جبهه‌های مختلفی را ایجاد میکند. گروپ‌های تروریستی دارای عنصر غافلگیری هستند، در بسیاری از نقاط جهان شاخه دارند و خود را در میان مردم ملکی پنهان می‌کنند. بنابراین مهم نیست چقدر قدرت نظامی و یا چه مقدار از تکنالوجی نظامی را در اختیار داشته باشد، شکست دادن سازمان های تروریستی به خودی خود برای اردو بسیار سخت شده است. به همین دلیل اردو‌های دوست و متحد به حیث قوای چند ملیتی در جنگ با تروریزم شروع به کار کردند.
یک راه حل، انجام مانور‌های کوچک قبل از ورود جزوتام‌های نظامی به عرصه عملیات بود. این مانورها محدود به تعلیم قوای حافظ صلح بود. تا زمان ظهور مانور شیر مشتاق در سال 2011، هیچ مانور کلانی در اردن با سناریو‌های چندگانه و عملیات نظامی مشترک وجود نداشت.
در جون 2011، بعد از پنج کانفرنس پلان‌گذاری در جریان 14 ماه، قوای مسلح اردن و قومندانی مرکزی ایالات متحده اولین مانور شیر مشتاق را انجام دادند. این مانور صرفاً شامل دو کشور بود، اما موفقیت آن باعث شد اردو‌های دوست به شیر مشتاق 12 بعدی بپیوندند. اشتراک‌کنندگان از تجربیات اردو‌های دوست و با استفاده از سلاح‌ها، تکتیک‌ها و تکنالوجی‌های مدرن مستفید شدند. بسیاری با هدف رسیدن به مشارکت با ملت‌های دوست و برادر در شیر مشتاق 12 اشتراک کردند.
یکی از مهمترین ارکان موفقیت این مانور، رابطه نزدیک و اعتماد متقابل بین ایالات متحده و اردن بود. این موضوع با پلان‌گذاری و مدیریت مشترک عملیات ذریعه کارمندان مسلکی به نمایش گذاشته شد. آنها ظرفیت پلان‌گذاری و اجرای عملیات مشترک و همچنان پیوند وزارتخانه‌ها، سازمان‌های دولتی و غیردولتی، نهاد‌های امنیتی و نهاد‌های دخیل در مدیریت بحران را با قومندان عملیات مشترک در یک ماحوا عملیاتی غیر‌متعارف ایجاد کردند. همچنان این مانور با هدف افزایش هماهنگی عملیاتی در بین قوای اشتراک‌کننده انجام شد.
وجود شیر مشتاق، یک نوع تغییر الگوی در محیط قوای چند ملیتی محسوب می‌شود چون این مانور با انکشاف سناریوهایی آغاز می‌شود که تهدیدات امنیتی را در منطقه شبیه‌سازی می‌کنند. قومندانان قوای اشتراک‌کننده، عملیات نظامی مشترک را پلان‌گذاری می‌کنند، مفاهیم عملیاتی استندرد می‌شوند و تجربه جمعی قومندانان میدانی از چندین کشور از جبهه‌ها و مناطق مختلف میدان جنگ به دست می‌آید.
قوای اشتراک‌کننده به ارائه تعلیمات مشترک و مبادله تجربیات برای انجام وظیفه تعیین شده در سناریو‌های مانور می‌پردازند، که به پرسونل کمک میکند تا تخصص کسب نمایند، از الگو‌های تعلیم و آماده‌سازی همتایان خود مطلع شوند و روابط دوستانه‌ای ایجاد نمایند که در زمان فعالیت در ماحول عملیاتی واقعی نقش مهمی دارند.
از این مانور، هدف تعلیم اشتراک‌کنندگان در عملیات مقابله با تروریزم و مقابله با شورش، امنیت سرحدی، تخلیه، عملیات شناسایی، ترانسپورت و استقرار در یک ماحول عملیاتی خصمانه، حفاظت از تأسیسات حیاتی و انجام پشتیبانی لوجستیکی است. همچنان سناریوها به مواجهه با تهدیدات متعارف می‌پردازد. در قسمت بشردوستانه، این مانور فرصتی را برای اشتراک‌کنندگان فراهم می‌سازد تا در زمان عملیات‌های نظامی با بحران‌های بشری مقابله کنند.
از همان ابتدا، این مانور برای تعلیم قوا در جنگ‌های غیر‌متعارف برای مقابله با سازمان‌های افراطی خشن طراحی شده بود. تمرکز اولین مانور معطوف به مقابله با تروریزم و تکتیک‌های ضد شورش در سناریو‌های تعلیم انتخاب شده ذریعه قومندانان بود. سناریوها شامل حمله چند‌ملیتی به قریهٔ تحت اشغال تروریستان، نجات ملکی‌ها طیاره مسافربری ربوده شده و حمله دریایی به کشتی ربوده‌شده ذریعه تروریستان بود. اکثر اشتراک‌کنندگان در این سناریوها، قوای عملیات خاص بودند. با این حال، این مانور نقش مهمی را به قوای سنتی برای مقابله با حملات تروریستی سرحدی و سازمان‌های مدیریت بحران محول کرد که وظیفه جواب‌گویی به پدیده‌هایی مثل حملات سلاح‌های کیمیاوی و جریان پناهندگان را به عهده دارند.
اردن از نظر جغرافیایی در میان یک منطقهٔ بی‌ثبات واقع شده است، اما ماحول مصئون و پایداری که پادشاهی از آن برخوردار است به افزایش فرصت‌ها برای انجام بسیاری از مانور‌های نظامی از جمله مجموعه شیر‌های مشتاق کمک کرده است. ضمن این، اقلیم متنوع این کشور، در دسترس بودن انواع مختلف مناطق تعلیمی و یک فضای کاملا واقع‌گرایانه که معضلات منطقه را شبیه‌سازی میکند، اردن را برای انجام مانور‌های منطقوی و بین‌المللی جذاب کرده است.
بعد از یک دهه موفقیت مداوم، شیر مشتاق به یکی از کلانترین مانور‌های نظامی چند ملیتی در شرق میانه تبدیل شده است. بطور معمول، الی 10 هزار پرسونل زمینی، هوایی، دریایی و ملکی از قوای دوست و برادر در آن اشتراک می‌کنند. ضمن قوای اردن و ایالات متحده، این مانور عساکر بسیاری از کشورها را گرد هم آورده است. طرز مثال، 29 کشور به شیر مشتاق 2019 پیوستند و رهبری نظامی ناتو برای اولین بار در آن اشتراک نمود.
یک شیر مشتاق معمولی شامل چندین مرحله می‌شود و مرحله آغازین آن پلان‌گذاری و ساخت سناریو برای مشارکت همه کشورهای اشتراک‌کننده است. در مرحله بعدی، قوا از راه می‌رسند و در مناطق تعلیمی مستقر می‌شوند. پروگرام‌‌های تعلیمی زیادی برای قومندانان و کارمندان اجرا‌کننده این مانور و همچنان برای قوای اشتراک‌کننده در نظر گرفته شده است. در خاتمه حداقل یک هفته تعلیم میدانی، مرحله انتقاد سازنده مانور یا «بازبینی بعد از اقدام» فرا می‌رسد. در این مرحله نقاط قوت برای حفظ و تقویت، نقاط ضعفی که باید در آینده از آنها جلوگیری شود و درس‌هایی که از این مانور آموخته می‌شود، شناسایی می‌شوند.
سناریو‌های مانور برای همگام شدن با تغییر معضلات امنیتی در منطقه بطور پیوسته تکامل یافته‌اند. طرز مثال، در سال 2016 قوای اردن و ایالات متحده یک مانور جواب به حمله بمب زیستی را انجام دادند که اولین مانور در نوع خود بود. یک سال بعد، اشتراک‌کنندگان اعلانیه‌ها را از طیاره به بیرون انداختند تا قوای آزاد‌سازی بتوانند با ملکی‌های که در شهرهای اشغال شده ذریعه تروریستان گرفتار شده‌اند، ارتباط برقرار کنند. این سناریو شهری را شبیه‌سازی کرد که ارتباط آن با دنیای خارج قطع شده بود و تنها راه برقراری ارتباط با ساکنان، انداختن اعلانیه بود.
در شیر مشتاق 16، سناریوی پایانی این مانور شامل بمباران‌های ستراتیژیک صورت گرفته ذریعه دو بمب‌افکن B-52 قوای هوایی ایالات متحده بود که همراه با طیاره‌های قوای هوایی شاهنشاهی اردن برای خارج‌سازی از حالت نظامی بصورت هوایی و شبیه‌سازی سناریو‌های تهیه شده برای این مانور، وارد حریم هوایی اردن شدند. طیاره‌های تخصصی F-16 برای پشتیبانی هوایی نزدیک و هلیکوپترجنگی نیز ضمن فیر نمودن سلاح‌های پشتیبانی ارگانیک به طرف اهداف تعیین شده، به قوای زمینی کمک می‌کردند و راه را جهت مقابله با اهداف زمینی برای جزوتام‌های اشتراک‌کننده از کشورهای دیگر آماده می‌کردند. تعلیم مقابله با تهدیدات متعارف و غیر متعارف، شبیه‌سازی محیط غالب منطقوی، با حضور قوای نظامی از دو طرف دوست، انجام عملیات جنگی در مناطق ساخته شده و عملیات پاکسازی مواضع مستحکم صورت گرفته است.
سرتیر توجیا متالی/ قول اردوی قوای خاص بحری ایالات متحده
سناریوی حملات تروریستی با استفاده از طیاره‌های بدون سرنشین اضافه شده است و تیم‌هایی از قوای چند‌ملیتی با هم همکاری نموده‌اند تا این نوع حملات را خنثی سازند. در سال 2019، در یکی از سناریوها مسلکی‌های جنگ سایبری از تیم‌های اشتراک‌کننده، طیاره‌های بدون سرنشینی که بطور مکرر مورد استفاده تروریستان قرار می‌گرفت را ردیابی، ساقط، منزوی و بررسی کردند.
از آنجا که خطر تهدیدات سایبری در سطح جهانی افزایش پیدا نموده است، اهمیت آنها در مانور نیز افزایش پیدا نموده است. شیر مشتاق 19 جنگ سایبری را به شدت به نمایش گذاشته است، در حالی که کارشناسان امنیت سایبری از اردو‌های دوست، سناریویی را برای دفاع از شبکه ارتباطات و انترنت در مقابل حمله اجرا نمودند. این تیم موفق شد با استفاده از ارتباطات الکترونیکی بین دستگاه‌ها، شبکه‌های حمله دشمن را مختل نموده و سافتویرهای مخرب را جدا کند. این تیم حملات متقابل را انجام داد و شبکه‌های ارتباطی دشمن را مختل ساخت. این آزمایش سایبری مورد توجه کشورهای اشتراک‌کننده قرار گرفت چون به حیث یک ورکشاپ برای تبادل معلومات و تکنالوجی برای محافظت از شبکه‌های دوست و تقویت آنها در مقابل حملات سایبری عمل کرد.
همزمان با فعالیت‌های این مانور، سمیناری برای قومندانان ارشد نظامی منطقه درباره آخرین معضلات امنیتی برگزار شد. شیر مشتاق 2019 با حضور قومندان رئیسان ستاد مشترک اردن، بریدجنرال یوسف ای. الحنیطی و قومندانان ارشد نظامی از کشورهای دعوت شده برگزار شد. آنها در مورد موضوعات امنیت سایبری، مقابله با تروریزم و تفکر افراطی و مقابله با خطرات سلاح‌ها و دستگاه‌های کیمیاوی و هستوی بحث نمودند.
در این دیدار قومندانانی در سطح روسای ستاد حضور داشتند تا در مورد فعالیت‌های تروریستی مداوم و راه‌های مقابله با آنها بحث کنند. این سمینار نظریات قومندانان اردوی کشورهای دوست را گرد هم آورد و فرصتی برای بحث در مورد معضلات پیش‌روی آنها در مناطق تحت مسئولیت خود بود. همزمان با نشست قومندانان ارشد، نشست رتبه‌داران (NCO) برای اولین بار در حاشیه شیر مشتاق با حضور 30 نفر NCO به نمایندگی از 14 کشور، ضمن اشتراک‌کنندگان ناتو برگزار شد که به انکشاف، اصلاح و تقویت نقش NCO در اردوی کشورهای دوست و برادر می‌پردازند.
امامان قوای مسلح اردن و همتایان امریکایی آنها بعد از اشتراک در چندین مانور و ماموریت و کسب تجارب میدانی، نقش خود را در این مانور گسترش داده و گفتمان دینی میانه‌روی را برای مقابله با افراط‌گرایانی که متون مذهبی را برای اغوای جوانان تحریف می‌کنند، انکشاف می‌دهند. امامان قوای مسلح اردن نقش اصلی را در تصحیح تفاسیر مذهبی غلط تبلیغ شده ذریعه افراط‌گرایان و افشای دروغ‌های آنان داشته‌اند. پیام امامان که عالی جناب سلطان عبدالله دوم به جهان رساند، ریشه‌های مسالمت‌آمیز و میانه‌روی اسلام را توصیف میکند و افراط‌گرایی را رد میکند. این کتاب بطور مشترک ذریعه بنیاد سلطنتی آل بیت برای اندیشه اسلامی و تعدادی از علمای برجسته مسلمان تهیه شده است و تصویری غیرقابل بحث از ارزش‌های اسلامی مبنی بر ترحم، رحمت، احترام به دیگران، بردباری و آزادی دین ارائه می‌دهد.
همچنان رهبران مذهبی فعالیت‌های کمک‌رسانی متعددی را در رابطه با مردم محلی ازقبیل بازدید از خانه‌های سالمندان و یتیم‌خانه‌ها انجام دادند. چنین فعالیت‌هایی به نفوذ به قلب مردم و حمایت از پرسونل و فعالیت‌های قوای مسلح کمک میکند و بنابراین در یک ماحول عملیاتی نظامی ضروری به نظر می‌رسد.
موسسات دولتی اردن که در این مانور اشتراک می‌کنند عبارتند از مرکز ملی امنیت و مدیریت بحران، مرکز تعلیم عملیات خاص سلطان عبدالله دوم و بسیاری از مراکز، موسسات و نهاد‌های دیگر. لازم به ذکر است که اتاق مدیریت بحران ملی نقش مهمی در شیر مشتاق 19 به حیث هسته اصلی مدیریت عملیات و فعال‌سازی تیم‌های جواب‌گویی از وزارتخانه‌های امنیتی و خدماتی ایفا میکند. اتاق از طریق مدیریت بحران مجازی در جریان مانور، تجربه میدانی چشمگیری در مدیریت بحران کسب نموده است.
تجربیاتی که اتاق ملی مدیریت بحران از این مانور بدست آورده است، در جریان بحران وایرس کرونا که کشورهای مختلف جهان را تحت تأثیر قرار داده است، موثر واقع شده است. این اتاق، کار تمامی موسسات دولتی را هماهنگ کرده و موفق به ایفای نقش ملی چشمگیری در کاهش تأثیر همه‌گیری و کاهش شیوع وایرس در بین شهروندان و ساکنان شده است.
با توجه به تعداد کشورها، اندازه قوای مختلف درگیر و ماهیت اهداف آن در سطوح ستراتیژیک، عملیاتی و تکتیکی، شیر مشتاق مهمترین مانور در سطح منطقوی است که در پادشاهی اردن هاشمی صورت می‌گیرد. این یک ادای احترام به مشارکت با ایالات متحده است که همکاری نظامی را تقویت میکند و توانایی قوا را برای مقابله با تهدیدات منطقه و جهان انکشاف می‌دهد.
نظرات بسته شده است.