تروریزم رسانه‌ای

شکست داعش مانع از آن نشده است که کمپاین رسانه‌ای از نفرت‌پراکنی و تخریب جامعه صرف‌نظر کند

این کمپاین‭ ‬‮«‬جهاد‭ ‬تبلیتی‮»‬‭ ‬نام‭ ‬دارد‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬استفاده‭ ‬از‭ ‬کمپیوتر‭ ‬یا‭ ‬تلیفون‭ ‬همراه‭ ‬برای‭ ‬انتشار‭ ‬پیام‌های‭ ‬تروریستی‭ ‬مربوط‭ ‬می‌شود‭. ‬به‭ ‬گفته‭ ‬داکتر‭ ‬حافظ‭ ‬یاسین‭ ‬الحیطی،‭ ‬استاد‭ ‬پوهنتون‭ ‬انبار‭ ‬عراق،‭ ‬اعضای‭ ‬داعش‭ ‬به‭ ‬استادان‭ ‬این‭ ‬حرفه‭ ‬تبدیل‭ ‬شده‌اند‭.‬

آمار‭ ‬قابل‌تشویش‭ ‬است‭: ‬تنها‭ ‬در‭ ‬توییتر،‭ ‬در‭ ‬سالهای‭ ‬2014‭ ‬الی‭ ‬2017‭ ‬بیشتر‭ ‬از‭ ‬300‭,‬000‭ ‬حساب‭ ‬مصروف‭ ‬تحسین،‭ ‬ترویج‭ ‬یا‭ ‬حمایت‭ ‬این‭ ‬سازمان‭ ‬تروریستی‭ ‬بوده‌اند‭. ‬در‭ ‬یکی‭ ‬از‭ ‬پلتفرم‌های‭ ‬رقیب‭ ‬به‭ ‬نام‭ ‬تلگرام،‭ ‬داعش‭ ‬3‭ ‬میلیون‭ ‬فالوور‭ ‬داشت‭ ‬که‭ ‬بیشتر‭ ‬از‭ ‬نیمی‭ ‬از‭ ‬آنها‭ ‬طبقه‭ ‬اناث‭ ‬بودند‭.‬

بعد‭ ‬از‭ ‬این‭ ‬که‭ ‬قوای‭ ‬ائتلاف‭ ‬بیشتر‭ ‬مخفیگاه‌های‭ ‬داعش‭ ‬در‭ ‬شمال‭ ‬عراق‭ ‬و‭ ‬سوریه‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬بین‭ ‬بردند،‭ ‬تقلبات‭ ‬انترنتی‭ ‬این‭ ‬گروپ‭ ‬از‭ ‬طریق‭ ‬انتشار‭ ‬متون‭ ‬و‭ ‬تصاویر‭ ‬تکان‌دهنده،‭ ‬خشن‭ ‬و‭ ‬فریبنده،‭ ‬رو‭ ‬به‭ ‬افول‭ ‬نهاد‭. ‬ولی‭ ‬سخنرانان‭ ‬حاضر‭ ‬در‭ ‬چهارمین‭ ‬‮«‬نشست‭ ‬بین‌المللی‭ ‬مبارزه‭ ‬با‭ ‬تبلیغات‭ ‬و‭ ‬ایدئولوجی‭ ‬داعش‮»‬‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬روزهای‭ ‬20‭ ‬الی‭ ‬22‭ ‬فبروری‭ ‬2019‭ ‬در‭ ‬بغداد‭ ‬برگزار‭ ‬شد،‭ ‬هشدار‭ ‬دادند‭ ‬که‭ ‬تروریست‌ها‭ ‬همچنان‭ ‬تهدیدی‭ ‬برای‭ ‬رسانه‌های‭ ‬اجتماعی‭ ‬محسوب‭ ‬می‌شوند‭. ‬

‮«‬رسانه‌های‭ ‬داعش‭ ‬همچنان‭ ‬مایه‭ ‬تشویش‭ ‬است‭. ‬این‭ ‬رسانه‌ها‭ ‬به‭ ‬انتشار‭ ‬نفرت،‭ ‬خشونت‭ ‬و‭ ‬محرومیت‭ ‬و‭ ‬کافر‭ ‬خواندن‭ ‬دیگران‭ ‬می‌پردازند‭. ‬این‭ ‬رسانه‌ها‭ ‬به‭ ‬دلیل‭ ‬تخریب‭ ‬قلبها‭ ‬و‭ ‬اذهان‭ ‬خطرناک‭ ‬هستند‭.‬‮»‬‭ ‬اینها‭ ‬اظهارات‭ ‬عصام‭ ‬عباس‭ ‬امین‭ ‬از‭ ‬اداره‭ ‬امنیت‭ ‬و‭ ‬معلومات‭ ‬عراق‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬جمع‭ ‬نشست‭ ‬چند‭-‬ملیتی‭ ‬صاحب‌منصبان‭ ‬اردو،‭ ‬مقامات‭ ‬دولتی‭ ‬و‭ ‬استادان‭ ‬پوهنتون‭ ‬مطرح‭ ‬شد‭.‬

این‭ ‬نشست‭ ‬که‭ ‬با‭ ‬حمایت‭ ‬داکتر‭ ‬عادل‭ ‬عبدالمحمود،‭ ‬صدراعظم‭ ‬عراق،‭ ‬برگزار‭ ‬شد،‭ ‬بطورعمده‭ ‬بشمول‭ ‬سخنرانی‭ ‬کارشناسان‭ ‬عراقی‭ ‬بخش‭ ‬مبارزه‭ ‬با‭ ‬تروریزم‭ ‬و‭ ‬پیام‌رسانی‭ ‬رسانه‌ای‭ ‬بود‭. ‬تورن‭ ‬جنرال‭ ‬احمد‭ ‬حسن‭ ‬حسین‭ ‬از‭ ‬وزارت‭ ‬داخله‭ ‬عراق‭ ‬اظهار‭ ‬کرد‭ ‬که‭ ‬داعش‭ ‬برای‭ ‬پاکسازی‭ ‬ردپای‭ ‬دیجیتل‭ ‬خود‭ ‬در‭ ‬انترنت‭ ‬از‭ ‬هکرهای‭ ‬حرفوی‭ ‬کمک‭ ‬می‭ ‬گیرد‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬همین‭ ‬دلیل‭ ‬تفتیش‭ ‬فعالیت‭ ‬آنها‭ ‬مشکل‭ ‬است‭. ‬در‭ ‬مدتی‭ ‬که‭ ‬پیام‌رسانی‭ ‬داعش‭ ‬ادامه‭ ‬دارد،‭ ‬این‭ ‬گروپ‭ ‬از‭ ‬روش‌های‭ ‬روانی‭ ‬پیچیده‭ ‬برای‭ ‬تاثیرگذاری‭ ‬بالای‭ ‬مخاطب‭ ‬بطورعمده‭ ‬جوان‭ ‬خود‭ ‬استفاده‭ ‬می‌کند‭.‬

داکتر‭ ‬الحیطی‭ ‬این‭ ‬پیام‌ها‭ ‬را‭ ‬بر‭ ‬بنیاد‭ ‬سطح‭ ‬مخالفت‭ ‬یا‭ ‬موافقت‭ ‬مخاطب‭ ‬با‭ ‬داعش،‭ ‬به‭ ‬سه‭ ‬کتگوری‭ ‬تقسیم‭ ‬می‌کند‭:‬

پیام‌های‭ ‬مخصوص‭ ‬مخاطبین‭ ‬همدل‭ ‬و‭ ‬حامی‭:‬‭ ‬این‭ ‬سازمان‭ ‬برای‭ ‬انتشار‭ ‬پروگرام‌های‭ ‬خود‭ ‬برای‭ ‬مردم‭ ‬از‭ ‬طریق‭ ‬استیشن‭ ‬رادیویی‭ ‬بیان‭ ‬تعدادی‭ ‬استیشن‭ ‬رادیویی‭ ‬محلی‭ ‬دایر‭ ‬کرده‭ ‬بود‭ ‬و‭ ‬از‭ ‬اسپیکر‭ ‬موترهای‭ ‬متحرک‭ ‬استفاده‭ ‬می‭ ‬کرد‭. ‬داعش‭ ‬برای‭ ‬ایجاد‭ ‬ارتباط‭ ‬با‭ ‬حامیان‭ ‬خود‭ ‬در‭ ‬نقاط‭ ‬دورافتاده‭ ‬دنیا‭ ‬از‭ ‬رسانه‌های‭ ‬اجتماعی‭ ‬استفاده‭ ‬می‌کرد‭. ‬این‭ ‬پروگرام‌ها‭ ‬مبتنی‭ ‬بر‭ ‬بازگشایی‭ ‬مکاتب،‭ ‬پاکسازی‭ ‬راه‌ها،‭ ‬نظارت‭ ‬بر‭ ‬روند‭ ‬رفت‭ ‬و‭ ‬آمد‭ ‬و‭ ‬برگزاری‭ ‬مراسم‭ ‬مذهبی‭ ‬در‭ ‬اماکن‭ ‬عمومی‭ ‬بود‭ ‬تا‭ ‬مردم‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬باور‭ ‬برسند‭ ‬که‭ ‬تروریست‌ها‭ ‬خواستار‭ ‬برقراری‭ ‬نظم‭ ‬هستند‭. ‬این‭ ‬سازمان‭ ‬اقدام‭ ‬به‭ ‬جذب‭ ‬جنگجو‭ ‬می‌کرد‭ ‬و‭ ‬اشخاص‭ ‬فریفته‭ ‬این‭ ‬تصویر‭ ‬کاذب‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬مهاجرت‭ ‬به‭ ‬سرزمین‭ ‬‮«‬خلافت‮»‬‭ ‬دعوت‭ ‬می‌کرد‭.‬

پیام‌های‭ ‬مخصوص‭ ‬مخاطبین‭ ‬مردد‭: ‬داعش‭ ‬بر‭ ‬جلوه‭ ‬دادن‭ ‬پیروان‭ ‬خود‭ ‬به‭ ‬عنوان‭ ‬مردمانی‭ ‬پارسا،‭ ‬دیندار‭ ‬و‭ ‬الگوی‭ ‬اخلاق‭ ‬تمرکز‭ ‬کرد‭. ‬آنها‭ ‬ویدیوهایی‭ ‬تهیه‭ ‬کرده‭ ‬بودند‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬آنها‭ ‬افراد‭ ‬در‭ ‬میدان‭ ‬جنگ‭ ‬در‭ ‬حال‭ ‬گفتگو‭ ‬درباره‭ ‬تجربه‭ ‬جلب‭ ‬حمایت‭ ‬مردم‭ ‬بودند‭. ‬داعش‭ ‬برای‭ ‬جلب‭ ‬هواداری‭ ‬مردم،‭ ‬جنگجویان‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬قوی‭ ‬و‭ ‬مصمم‭ ‬نشان‭ ‬می‌داد‭ ‬و‭ ‬آنها‭ ‬را‭ ‬با‭ ‬نامها‭ ‬و‭ ‬القاب‭ ‬یاران‭ ‬پیامبر‭ ‬معرفی‭ ‬می‌کرد‭. ‬این‭ ‬پیام‭ ‬از‭ ‬طریق‭ ‬نشریات‭ ‬و‭ ‬رسانه‌های‭ ‬تصویری‭ ‬و‭ ‬صفحات‭ ‬رسانه‌های‭ ‬اجتماعی‭ ‬منتشر‭ ‬می‌شد‭.‬

پیام‌های‭ ‬مخصوص‭ ‬دشمنان‭ ‬سازمان‭:‬‭ ‬دامنه‭ ‬این‭ ‬پیام‌ها‭ ‬بسیار‭ ‬گسترده‭ ‬بود،‭ ‬چون‭ ‬داعش‭ ‬در‭ ‬آنها‭ ‬بر‭ ‬مجازات،‭ ‬تهدید‭ ‬و‭ ‬مایه‭ ‬عبرت‭ ‬قرار‭ ‬دادن‭ ‬مخالفین‭ ‬یا‭ ‬اشخاص‭ ‬مردد‭ ‬به‭ ‬وفاداری‭ ‬تاکید‭ ‬کرده‭ ‬بود‭. ‬داعش‭ ‬برای‭ ‬ایجاد‭ ‬وحشت‭ ‬در‭ ‬دل‭ ‬مخالفین‭ ‬خود‭ ‬از‭ ‬روش‌هایی‭ ‬استفاده‭ ‬می‌کرد‭ ‬که‭ ‬قبلاً‭ ‬برای‭ ‬انسان‌ها‭ ‬ناشناخته‭ ‬بود‭. ‬داعش‭ ‬از‭ ‬روش‌های‭ ‬پیشرفته‭ ‬ویدیوگرافی‭ ‬و‭ ‬جلوه‌های‭ ‬صوتی‭ ‬برای‭ ‬تهیه‭ ‬ویدیوهای‭ ‬حرفوی‭ ‬باکیفیت‭ ‬استفاده‭ ‬می‌کرد‭ ‬تا‭ ‬قدرت‭ ‬تاثیرگذاری‭ ‬عمومی‭ ‬محصولات‭ ‬رسانه‌ای‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬افزایش‭ ‬دهد‭.‬

داکتر‭ ‬الحیطی‭ ‬اظهار‭ ‬کرد‭: ‬‮«‬داعش‭ ‬بالای‭ ‬تصویربرداری‭ ‬حرفوی‭ ‬از‭ ‬میدان‭ ‬جنگ‭ ‬و‭ ‬ایجاد‭ ‬تصاویر‭ ‬جذاب‭ ‬برای‭ ‬نمایش‭ ‬زندگی‭ ‬روزمره‭ ‬در‭ ‬ولایات‭ ‬تحت‭ ‬تسلط‭ ‬دولت‭ ‬اسلامی‭ ‬تمرکز‭ ‬کرده‭ ‬بود‭. ‬آنها‭ ‬همچنان‭ ‬پیام‌هایی‭ ‬برای‭ ‬هواداران‭ ‬خود‭ ‬منتشر‭ ‬می‌کردند‭ ‬و‭ ‬شهادت‭ ‬را‭ ‬برای‭ ‬آنها‭ ‬به‭ ‬حیث‭ ‬راه‭ ‬بهشت‭ ‬معرفی‭ ‬می‌کردند‭. ‬این‭ ‬مطالب‭ ‬به‭ ‬لسان‌های‭ ‬عربی،‭ ‬انگلیسی،‭ ‬فرانسوی،‭ ‬روسی،‭ ‬چینایی‭ ‬و‭ ‬لسان‌های‭ ‬دیگر‭ ‬منتشر‭ ‬می‌شد‮»‬

اشتراک‌کنندگان در چهارمین نشست بین‌المللی مبارزه با تبلیغات و ایدئولوجی داعش

عصام‭ ‬ایمن‭ ‬توضیح‭ ‬داد‭ ‬که‭ ‬داعش‭ ‬بازویی‭ ‬رسانه‌ای‭ ‬به‭ ‬نام‭ ‬‮«‬الفرقان‮»‬‭ ‬برای‭ ‬تهیه‭ ‬ویدیو،‭ ‬پوستر،‭ ‬جزوه‭ ‬و‭ ‬بیانیه‌های‭ ‬رسمی‭ ‬صوتی‭ ‬و‭ ‬کتبی‭ ‬ایجاد‭ ‬کرده‭ ‬بود‭. ‬این‭ ‬دستگاه‭ ‬رسانه‌ای‭ ‬با‭ ‬گسترش‭ ‬دایره‭ ‬تسلط‭ ‬داعش‭ ‬تقویت‭ ‬شد‭ ‬و‭ ‬افزایش‭ ‬دامنه‭ ‬تبلیغات‭ ‬تصویری‭ ‬و‭ ‬صوتی‭ ‬ضرورت‭ ‬پیدا‭ ‬کرد‭. ‬برجسته‌ترین‭ ‬بنیادهای‭ ‬رسانه‌ای‭ ‬‮«‬التسلیم‮»‬‭ ‬و‭ ‬‮«‬اجناد‮»‬‭ ‬بودند‭. ‬در‭ ‬سال‭ ‬2014،‭ ‬تروریست‌ها‭ ‬‮«‬مرکز‭ ‬رسانه‌ای‭ ‬الحیات‮»‬‭ ‬را‭ ‬برای‭ ‬تولید‭ ‬محتوا‭ ‬به‭ ‬لسان‌های‭ ‬خارجی‭ ‬بطورعمده‭ ‬غربی‭ ‬تاسیس‭ ‬کردند‭. ‬

قابل‭ ‬ذکر‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬این‭ ‬عملیات‭ ‬رسانه‌ای‭ ‬از‭ ‬امکانات‭ ‬مهمی‭ ‬مثل‭ ‬کادر‭ ‬تخصصی‭ ‬ورزیده،‭ ‬امکانات‭ ‬تخنیکی‭ ‬پیشرفته،‭ ‬رازداری‭ ‬سطح‭ ‬بالا‭ ‬و‭ ‬حمایت‭ ‬مالی‭ ‬چشمگیر‭ ‬برخوردار‭ ‬بود‭. ‬آنها‭ ‬بر‭ ‬روند‭ ‬انتشار‭ ‬11‭ ‬مجله‭ ‬تصویری،‭ ‬چاپی‭ ‬و‭ ‬الکترونیکی‭ ‬نظارت‭ ‬می‌کردند‭. ‬از‭ ‬سال‭ ‬2015‭ ‬الی‭ ‬2017‭ ‬حدود‭ ‬2‭,‬000‭ ‬محصول‭ ‬تولید‭ ‬و‭ ‬منتشر‭ ‬شد‭. ‬

با‭ ‬این‭ ‬که‭ ‬روند‭ ‬تولید‭ ‬رسانه‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬2018‭ ‬با‭ ‬خرد‭ ‬شدن‭ ‬دایره‭ ‬تحت‭ ‬تسلط‭ ‬داعش‭ ‬در‭ ‬سوریه‭ ‬آهسته‭ ‬شد،‭ ‬این‭ ‬دستگاه‭ ‬رسانه‌ای‭ ‬به‭ ‬کمک‭ ‬موسسات‭ ‬غیررسمی‭ ‬و‭ ‬هواداران‭ ‬مروج‭ ‬پیام‌های‭ ‬داعش‭ ‬در‭ ‬رسانه‌های‭ ‬اجتماعی‭ ‬مثل‭ ‬تلگرام‭ ‬زنده‭ ‬مانده‭ ‬است‭. ‬

به‭ ‬گفته‭ ‬داکتر‭ ‬امین،‭ ‬از‭ ‬بین‭ ‬بردن‭ ‬آرشیف‭ ‬رسانه‌ای‭ ‬کلان‭ ‬داعش‭ ‬و‭ ‬بسته‭ ‬کردن‭ ‬ویب‌سایت‭ ‬های‭ ‬منتشر‌کننده‭ ‬پیام‌های‭ ‬نفرت،‭ ‬خشونت‭ ‬و‭ ‬قتل‭ ‬مستلزم‭ ‬‌کوشش‭ ‬برجسته‭ ‬بین‌المللی‭ ‬است‭.‬

یکی‭ ‬دیگر‭ ‬از‭ ‬سخنرانان‭ ‬نشست،‭ ‬داکتر‭ ‬مارلن‭ ‬هرمز‭ ‬از‭ ‬پوهنتون‭ ‬کالج‭ ‬‮«‬الاسرا‮»‬‭ ‬بود‭ ‬که‭ ‬به‭ ‬تحلیل‭ ‬فعالیت‌های‭ ‬رسانه‌ای‭ ‬تروریست‌ها‭ ‬پرداخت‭. ‬داکتر‭ ‬مارلن‭ ‬اظهار‭ ‬کرد‭ ‬که‭ ‬استفاده‭ ‬داعش‭ ‬از‭ ‬18‭ ‬تخنیک‭ ‬روان‌شناختی‭ ‬جنگی‭ ‬فعالیت‭ ‬داعش‭ ‬را‭ ‬پیچیده‭ ‬کرده‭ ‬بود‭. ‬ویدیوها‭ ‬به‭ ‬شکل‭ ‬حرفوی‭ ‬با‭ ‬مراعات‭ ‬اصول‭ ‬مربوط‭ ‬به‭ ‬زمینه،‭ ‬رنگ،‭ ‬گرافیک‭ ‬و‭ ‬حرکت‭ ‬کمره‭ ‬تهیه‭ ‬شده‭ ‬بود‭. ‬جلوه‭(‬افیکت‭)‬‌های‭ ‬صوتی‭ ‬مثل‭ ‬نواهای‭ ‬مذهبی‭ ‬و‭ ‬صدای‭ ‬شمشیر‭ ‬تاثیر‭ ‬ویدیوها‭ ‬را‭ ‬تقویت‭ ‬می‌کرد‭. ‬

داکتر‭ ‬هرمز‭ ‬اظهار‭ ‬کرد‭: ‬‮«‬محتوای‭ ‬بصری‭ ‬یکی‭ ‬از‭ ‬ستون‌هایی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬استفاده‭ ‬داعش‭ ‬از‭ ‬توییتر‭ ‬برای‭ ‬جنگ‭ ‬الکترونیکی‭ ‬و‭ ‬روانی‭ ‬بر‭ ‬آن‭ ‬بنا‭ ‬شده‭ ‬است‭. ‬در‭ ‬بین‭ ‬اعضا‭ ‬یا‭ ‬حامیان‭ ‬این‭ ‬سازمان‭ ‬کارشناسان‭ ‬جنگ‭ ‬روانی‭ ‬نیز‭ ‬دیده‭ ‬می‌شوند‭.‬‮»‬

ائتلاف‭ ‬بدون‭ ‬استراتژی‭ ‬جنگ‭ ‬روانی‭ ‬نبود‭. ‬تورن‭ ‬جنرال‭ ‬ستاد‭ ‬عراق‭ ‬خالد‭ ‬التمیمی‭ ‬از‭ ‬قومندانی‭ ‬قوای‭ ‬مشترک‭ ‬درباره‭ ‬ضرورت‭ ‬هماهنگی‭ ‬سطح‭ ‬بالا‭ ‬برای‭ ‬پیروزی‭ ‬در‭ ‬جنگ‭ ‬علیه‭ ‬داعش‭ ‬توضیحاتی‭ ‬ارائه‭ ‬کرد‭.‬

جنرال‭ ‬اظهار‭ ‬کرد‭: ‬‮«‬از‭ ‬روز‭ ‬نخست‭ ‬جنگ‌های‭ ‬آزادسازی،‭ ‬قومندانی‭ ‬قوای‭ ‬مشترک‭ ‬اقدام‭ ‬به‭ ‬تشکیل‭ ‬گروپ‭ ‬پروگرام‌ریزی‭ ‬متشکل‭ ‬از‭ ‬بهترین‭ ‬قومندانان‭ ‬میدانی‭ ‬کرد‭ ‬و‭ ‬از‭ ‬کارشناسان‭ ‬عملیات‭ ‬معلومات‭ ‬و‭ ‬جنگ‭ ‬روانی‭ ‬برای‭ ‬پروگرام‌ریزی‭ ‬کمک‭ ‬گرفت‭. ‬این‭ ‬نشان‭ ‬می‌دهد‭ ‬که‭ ‬جنگ‭ ‬علیه‭ ‬داعش‭ ‬مبتنی‭ ‬بر‭ ‬عملیات‭ ‬معلومات،‭ ‬افشا‭ ‬کردن‭ ‬دروغ‌های‭ ‬دشمن‭ ‬و‭ ‬جلب‭ ‬حمایت‭ ‬مردم‭ ‬است‭.‬‮»‬

خروج‭ ‬اولیه‭ ‬قوای‭ ‬عراقی‭ ‬از‭ ‬موصل‭ ‬در‭ ‬ابتدای‭ ‬بحران،‭ ‬خوراک‭ ‬تبلیغاتی‭ ‬برای‭ ‬دشمن‭ ‬فراهم‭ ‬کرد‭ ‬و‭ ‬باعث‭ ‬تضعیف‭ ‬روحیه‭ ‬قوای‭ ‬دولتی‭ ‬شد‭. ‬ولی‭ ‬داعش‭ ‬به‭ ‬سرعت‭ ‬در‭ ‬جنگ‭ ‬حیاتی‭ ‬جلب‭ ‬حمایت‭ ‬مردم‭ ‬شکست‭ ‬خورد‭. ‬این‭ ‬گفته‭ ‬جنرال‭ ‬التمیمی‭ ‬است‭. ‬

گروپ‌های‭ ‬داعشی‭ ‬با‭ ‬بی‌ملاحظگی‭ ‬عمل‭ ‬کردند‭ ‬و‭ ‬جان‭ ‬انسان‌های‭ ‬بی‌گناه‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬نظر‭ ‬نگرفتند‭. ‬آنها‭ ‬شروع‭ ‬به‭ ‬گروپ‭ ‬بندی‭ ‬مردم‭ ‬کردند‭. ‬خانه‌های‭ ‬مردم‭ ‬مسیحی‭ ‬را‭ ‬با‭ ‬حرف‭ ‬N‭ ‬و‭ ‬خانه‌های‭ ‬شیعیان‭ ‬را‭ ‬با‭ ‬حرف‭ ‬R‭ ‬مشخص‭ ‬کردند‭. ‬سنی‌ها‭ ‬به‭ ‬ترتیب‭ ‬نزولی‭ ‬وفاداری‭ ‬به‭ ‬داعش‭ ‬ترتیب‭ ‬شدند‭: ‬وفاداران،‭ ‬خائنین‭ ‬و‭ ‬کارگزاران‭. ‬این‭ ‬تبعیض،‭ ‬مردم‭ ‬روادار‭ ‬موصل‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬خشم‭ ‬آورد‭. ‬

جنرال‭ ‬اظهار‭ ‬کرد‭: ‬‮«‬قوای‭ ‬آزادسازی‭ ‬ما‭ ‬از‭ ‬این‭ ‬فرصت‭ ‬استفاده‭ ‬کردند‭ ‬و‭ ‬با‭ ‬صرف‭ ‬نمودن‭ ‬وقت‭ ‬زیاد‭ ‬به‭ ‬توزیع‭ ‬اعلانیه‭ ‬و‭ ‬ارسال‭ ‬مسیج‭ [‬سرویس‭ ‬پیام‭ ‬کوتاه‭ ‬یا‭ ‬پیام‭ ‬متنی‭] ‬و‭ ‬پیام‭ ‬رادیویی‭ ‬به‭ ‬مردم‭ ‬پرداختند‭ ‬تا‭ ‬افراد‭ ‬غیرنظامی‭ ‬را‭ ‬آماده‭ ‬همکاری‭ ‬با‭ ‬قوای‭ ‬مسلح‭ ‬ارائه‭ ‬معلومات‭ ‬مهم‭ ‬درباره‭ ‬موقعیت‭ ‬دشمن‭ ‬کنند‮»‬‭.‬

داکتر‭ ‬محمود‭ ‬عزو‭ ‬حمدو‭ ‬از‭ ‬پوهنتون‭ ‬موصل‭ ‬به‭ ‬یاد‭ ‬دارد‭ ‬که‭ ‬داعش‭ ‬چی‌قسم‭ ‬با‭ ‬تبلیغات‭ ‬وانمود‭ ‬می‌کرد‭ ‬که‭ ‬مردم‭ ‬از‭ ‬حضور‭ ‬قوای‭ ‬داعش‭ ‬در‭ ‬شهر‭ ‬راضی‭ ‬هستند‭. ‬واقعیت‭ ‬این‭ ‬نبود‭. ‬بطورمثال،‭ ‬برای‭ ‬تهیه‭ ‬ویدیوهای‭ ‬ساختگی‭ ‬درباره‭ ‬تشکر‭ ‬مردم‭ ‬از‭ ‬داعش،‭ ‬مردم‭ ‬را‭ ‬به‌زور‭ ‬به‭ ‬نماز‭ ‬جمعه‭ ‬برده‭ ‬و‭ ‬وادار‭ ‬به‭ ‬تحسین‭ ‬تروریست‌ها‭ ‬کرده‭ ‬بودند‭.‬

داکتر‭ ‬حمدو‭ ‬هشدار‭ ‬داد‭ ‬که‭ ‬آثار‭ ‬فریبکاری‭ ‬رسانه‌ای‭ ‬داعش‭ ‬تافعلاً‭ ‬در‭ ‬عراق‭ ‬دیده‭ ‬می‌شود‭. ‬

داکتر‭ ‬حمدو‭ ‬گفت‭: ‬‮«‬داعش‭ ‬میراث‭ ‬هولناکی‭ ‬از‭ ‬خود‭ ‬به‭ ‬جای‭ ‬گذاشت‭ ‬که‭ ‬ما‭ ‬آن‭ ‬را‭ ‬داعشیت‭ ‬می‌نامیم‭ ‬و‭ ‬تافعلاً‭ ‬آثار‭ ‬آن‭ ‬از‭ ‬قبیل‭ ‬تهمت‭ ‬ناروا،‭ ‬مستثنی‌سازی‭ ‬و‭ ‬اعمال‭ ‬تبعیض‭ ‬علیه‭ ‬مردم‭ ‬یا‭ ‬گروپ‭ ‬های‭ ‬خاص‭ ‬جامعه،‭ ‬در‭ ‬همه‭ ‬بخشهای‭ ‬جامعه‭ ‬دیده‭ ‬می‌شود‭. ‬نینوا‭ ‬دارای‭ ‬تنوع‭ ‬مذهبی‭ ‬و‭ ‬قومی‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬مستثنی‭ ‬یا‭ ‬طرد‭ ‬شدن‭ ‬گروپ‭ ‬ها،‭ ‬پیام‭ ‬نفرت‭ ‬را‭ ‬پراکنده‭ ‬می‌سازد‭ ‬و‭ ‬زمینه‌ساز‭ ‬رشد‭ ‬و‭ ‬تقویت‭ ‬داعش‭ ‬می‌شود‭.‬‮»‬

با‭ ‬این‭ ‬که‭ ‬از‭ ‬بین‭ ‬رفتن‭ ‬قدرت‭ ‬سیاسی‭ ‬و‭ ‬نظامی‭ ‬داعش‭ ‬باعث‭ ‬تضعیف‭ ‬کمپاین‭ ‬رسانه‌ای‭ ‬این‭ ‬گروپ‭ ‬شده‭ ‬است،‭ ‬هیچ‌یک‭ ‬از‭ ‬سخنرانان‭ ‬نشست‭ ‬خواستار‭ ‬عقب‌نشینی‭ ‬قوای‭ ‬ضدتروریزم‭ ‬نشدند‭.‬

داکتر‭ ‬لیث‭ ‬کبه،‭ ‬مشاور‭ ‬عبدالمهدی،‭ ‬صدراعظم‭ ‬عراق،‭ ‬اظهار‭ ‬کرد‭ ‬که‭ ‬داعش‭ ‬تافعلاً‭ ‬از‭ ‬توانایی‭ ‬جذب‭ ‬قوا‭ ‬و‭ ‬حفظ‭ ‬قطعات‭ ‬مخفی‭ ‬که‭ ‬ممکن‭ ‬است‭ ‬در‭ ‬کشور‭ ‬و‭ ‬منطقه‭ ‬گسترش‭ ‬پیداکنند،‭ ‬برخوردار‭ ‬است‭.‬

داکتر‭ ‬کبه‭ ‬گفت‭: ‬‮«‬نسل‭ ‬جوان‭ ‬آنها‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬دلیل‭ ‬جنایاتی‭ ‬که‭ ‬مرتکب‭ ‬شده‌اند،‭ ‬طرد‭ ‬می‌کند‭. ‬ولی‭ ‬ما‭ ‬به‭ ‬تشویش‭ ‬جوانان‭ ‬ساکن‭ ‬مناطق‭ ‬حاشیه‌ای‭ ‬و‭ ‬دوردست‭ ‬هستیم‭. ‬پس‭ ‬ما‭ ‬باید‭ ‬متوجه‭ ‬بازگشت‭ ‬داعش‭ ‬باشیم‭ ‬و‭ ‬جوانان‭ ‬باید‭ ‬در‭ ‬مقابل‭ ‬تبلیغات‭ ‬افراط‌گرایان‭ ‬مصون‭ ‬شوند‭.‬‮»‬‭  


بررسی جنایات داعش: پوشاندن شکاف فرهنگی 

عصام‭ ‬عباس‭ ‬امین،‭ ‬اداره‭ ‬امنیت‭ ‬و‭ ‬معلومات‭ ‬عراق

بار دیگر، در عرصه تقابل نظریات عراقی و غربی آثار تفاوت‌های فرهنگی در رویکردها و موضوعات (با وجود جهانی شدن) نمایان می‌شود. بطورمثال، به حیث نمونه‌ای جهانی، به بررسی مقاله خبرنگار فرانسوی، میشل اسکات، در چهارمین نشست بین‌المللی مبارزه با تبلیغات و ایدئولوجی داعش که در روزهای 20 الی 22 فبروری 2019 در بغداد برگزار شد، می‌پردازم. به نظر من، مقاله اسکات چنان که باید مورد توجه مخاطبین قرار نگرفت؛ نخست به دلیل ترجمه و دوم به دلیل تفاوت‌های فرهنگی.

اسکات با تجربه 25 ساله در عرصه پوشش دادن به اخبار جنگهای سراسر دنیا از اعتبار کافی برای اظهار نظر درباره موضوعات جنگ، تروریزم و افراط‌گرایی برخوردار است. او می‌داند که رسالت خبرنگار دیگر صرفاً انتقال اخبار مربوط به واقعات نیست بلکه بشمول تحلیل اخبار و آگاه ساختن مردم از پشت صحنه واقعاتی مهم نیز می‌شود. گفتگو درباره جنگ قطعاً باعث مطرح شدن موضوع استندردهای جهانی، اخلاقی و حقوق بشری مربوط با عدالت و قوانین جنگ می‌شود. بنابراین، رسانه‌ها می‌توانند زمینه‌ساز بهبود یا وخامت اوضاع، بخصوص در عرصه انسجام اجتماعی، بسته به روش ترویج آنها و ماهیت گفتمان و روایت، باشند.

این وظیفه حساس و ضروری با ورود افراط‌گرایی به محیط فکری مردم پیچیده‌تر می‌شود. فرانسوی‌ها امروز نه تنها از پیوستن صدها تن از هموطنان‌شان به داعش، بلکه از این که تروریست‌های فرانسوی زبان در مقایسه با دیگر تروریست‌ها گفتمانی هولناک‌تر و بنیادی‌تر دارند، متعجب شده‌اند. این تعجب نشان‌دهنده نقص کلانی در روند پوشش اخبار است و در این عرصه اصحاب رسانه، به دلیل رویکرد آنها در قبال حوادث تروریستی، گناه‌کار اصلی هستند. مهم‌ترین اشتباهات آنها عبارت بود از:

 تمرکز بر حوادث زمان حال، بدون تشریح آثار دراز-مدت آنها.

 تمرکز بر بخشهای خاصی از اخبار و صرف‌نظر از دیگر عناصر واقعیت.

اسکات کوشید در سخنرانی خود با مطرح نمودن سوالات جدی به مشکلی پیچیده و مربوط با فامیل‌های (زنان و اطفال) جنگجویان خارجی داعش، بخصوص اتباع فرانسوی، اشاره کند. مهم‌ترین سوالات او اینها بود:

آیا آنها مستحق داشتن حق بازگشت به وطن خود هستند؟

آیا باید حقی برای آنها قایل شویم؟

آیا آنها تافعلاً فرانسوی محسوب می‌شوند؟

آنها را چی‌قسم باید طبقه‌بندی کرد؟ 

با تحلیل آسان ماهیت این سوالات و سوالات دیگر، متوجه می‌شویم که مشکل به اقدامات این زنان مربوط نمی‌شود بلکه به حقوقی مربوط می‌شود که تافعلاً به آنها مربوط می‌شود.

این رویکرد متفاوتی است، رویکردی که شاید برای یک شخص فرانسوی یا غربی آشنا با ارزش‌های آزادی و حقوق بشر قابل‌درک باشد، ولی درک آن برای مردمی که درجریان سالیان طولانی از جنایات داعش صدمه دیده‌اند، مشکل است.

اسکات یادآور شد که برای قضاوت درباره موضوعی که، از نظر او، نیازمند عقل سلیم و بررسی دقیق‌تر واقعیات تاریخی است، باید به بررسی محکمه‌های تاریخی مثل محکمه نورنبرگ بعد از جنگ دوم جهانی بپردازیم تا بتوانیم قساوت داعش را توجیه کنیم.

قضیه اصلی تنها شرور تلقی کردن یک عمل خاص نیست، بلکه افشا ساختن ماهیت واقعی آن است. این نیز رویکردی متفاوت است؛ رویکردی که در محیطی که بیشتر از گفتگو درباره حقیقت گریزان است، بسیار کم به کار گرفته می‌شود.

اسکات مدعی است که برای رسیدن به عدالت باید از توضیحات آماده و گفتگوهای کلی درباره افراط‌گرایی، تروریزم و ایدئولوجی خودداری کرد. او عنوان می‌کند که ضرورت امروز ما نوع جدیدی از تفکر است که با دوری جستن از پیچیدگی به بررسی دلایل ایدئولوجی ناهنجار پدیدآورنده داعش بپردازد و زمینه‌ساز نوعی انقلاب فکری در مقابل تروریزم شود.

منفعت شخصی و عقلانیت ایجاب می‌کند که برای جدا کردن تروریزم از اسلام و کاهش سطح نفرت از دین واقعی ‌کوشش کنیم و همیشه به یاد داشته باشیم که بسیاری از قربانیان تروریزم داعش مسلمانان بوده‌اند و درآن زمان سنی، شیعه یا کرد بودن آنها مطرح نبود.

نظرات بسته شده است.