جګړن جنرال. محمد صلاح الدین حسن،
د دفاع وزارت د نړیوالو اړیکو مرستیال وزیر، د مصر د دفاع او نظامي تولید وزارت
ډبلیو د نورو ډیری انساني فعالیتونو په څیر، جګړه هم د ټیکنالوژئ په واسطه تسهیل شوې او مدیریت کیږي؛ چې د جګړې پراختیا او اوښتون کې یې تل لازمي رول لوبولی دی.
د پیړیو راهیسې، پوځونه اړ و د خپل محاربوي مؤثریت ساتلو لپاره خپلې وړتیاوې تازه کړي. پدې لړ کې هغوی چې عصري کیدو کې پاتې راغلل د جګړې په ډګر کې یې بری له لاسه ورکړ. په هرصورت، نن ورځ په فزیکي تجهیزاتو دې تمرکز د نوښتي وړتیاو سره مخ پر ودې بوختیا لپاره د ځای ورکول پیل کړي دي.
پداسې حال کې چې 20مه پیړۍ په جګړه کې د ډراماتیک بدلونونو شاهده وه – په 1910مه لسیزه کې د اسپونو څخه نیولې، په 1930مه لسیزه کې تر میکانیزه کېدو، بیا په 1940مه لسیزه کې د جیټ الوتکو څخه نیولې تر د هستوي عصر پورې – د نن ورځې ټیکنالوژي د نورو دورو او تېر ټولو دې بدلونونو باندې سوری کړی.
د خورا پیلي وختونو څخه، د نظامي ټیکنالوژۍ او د ګومارلو لپاره یې کارول کیدونکي تاکتیکونو ترمینځ یوه حساس اړیکه موجوده ده. د نظامي ټیکنالوژۍ نهایی هدف تل په محاربه کې بریالیتوب و.
لدې پلوه، د جګړې ټیکنالوژي په پنځه مهمو کټګوریو ویشل شوې: یرغلیزې وړتیاوې (دښمن ته زیان رسولو لپاره)، دفاعي وړتیاوې (د دښمن پروړاندې دفاع کول او د سرتیرو ساتنه کول)، اکمالات (عملیاتي تیاتر یا ډګر ته د وړتیاو او وسلو لیږد)، اړیکې (د وړتیاو د حرکت کنټرول او همغږي کول)، او سینسرونه (د ځواکونو کشف کول او د وسلو لارښود کول).
د 21مې پیړۍ لومړیو دوه لسیزې ټیکنالوژیکي پرمختګونو کې د بې ساري ودې شاهدې وې چې په ټوله نړۍ کې یې کلتورونو، اقتصاد او حکومتونو باندې اغیزه کړې. په پوځونو یې اغیزه هم لدې مختلفه نده. ټیکنالوژیکي نوښتونه د پوځونو یو بل سره ښکیل کیدو څرنګوالی ورو بدلوي. پدې کار سره، دا نوښتونه د جګړو د کولو څرنګوالي حدونو نقشې له سره ټاکي.
دا نوي ټیکنالوژۍ کومې دي چې د محاربې ډګر کې د کارولو وړ دي؟ په لنډو ټکو کې، دا ډیټا، مصنوعي ذهانت، ډیر اتصال او اتومات توب دی. دا هغه عناصر دي چې د راتلونکي ډیجیټل وسلو اساس ټاکي.
دا ډیجیټل انقلاب یو نوي ډول هایپر عصري جګړې ته اشاره کوي. مصنوعي ذهانت د دې یو ښه مثال دی. که چیرې د مصنوعي ذهانت یوه وسیله په یوه دقیقه کې د هغه څه څخه ډیره ډیټا لوستلی شي چې یو انسان یې په یوه کال کې لوستلی شي، نو دا بیا د پوځونو لپاره بې ساری ارزښت لري.
د ډیجیټل توب پیل د جګړې یو نوی ډول رامینځته کړی دی. دا د موجود او راپیدا کونکي ټیکنالوژیو ترمینځ ترکیب له مخې تعریف کیږي – په بله وینا، د نوي بریښنایي پراختیاو سره د صنعتي هارډویر امتزاج. وروستیو شخړو پدې چارې تاکید کړی دی.
ډرونونه کولی شي په اتومات ډول هدف په نښه کړي او له مینځه یې ویسي. دا د دودیزو هوایی شتمنیو د لګښت پرتله خورا کوچنۍ برخې سره د یوې تڼۍ په کښیکاږلو سره په لاره اچول کیږي. ځینې شنونکي پدې کې دومره مخته تللي چې وایی د ډرون الوتکو دا ځانګړی استعمال د درنو زره ټانکونو د مرګ سیګنال دی، او دا هماغسې به پریښودل کیږي لکه څنګه چې د لومړۍ نړیوالې جګړې سپاره نظام پریښودل شو.
په سمندري برخه کې کاري ځواک 59 په سور سمندر کې او شاوخوا په سمندرونو کې ورته نوښتونه په کار اچوي. زه د مرستیال امیرالبحر له وینا څخه غوره نشم راوړلی. بریډ کوپر، د متحده ایالاتو د سمندري ځواکونو مرکزي قوماندانۍ قوماندان وویل:
”دا چې موږ ولې دا کار کوو د دې اساس– کاري ځواک 59 دی – ترڅو موږ وکولی شو بې پرسونله سیسټمونه او مصنوعي ذهانت د دوه شیانو کولو لپاره د وسیلې په توګه جوړ او یوځای کړو: یو، زموږ د سمندر اړوند پوهاوي ډیرولو لپاره، او دوهم، د مخنیوي ډیرول.”
Comments are closed.