استراتیژی سایبر موفق یک ترکیب از قدرت سخت و نرم است
کارکنان یونیپاث با کمک داکتر دینوس آنتونی کریگان کیرو
گروپ های تروریستی مانند القاعده و داعش باعث بدبختی تعداد زیاد از مردم در سراسر شرق میانه و مناطق دیگر شده اند. اعدام در محضر عام، بمبگذاری، شکنجه، قاچاق انسان، استفاده خشونت آمیز از زنان و کودکان تنها برخی از جنایات آنها است. با این حال روشهای ارتباطی آنها، مخصوصاً در مورد کسان که فریب خورده و داوطلب به آنها پیوسته اند، مؤثر بوده است. مردان جوان و برخی از زنان جوان از امریکای شمالی و اروپا به عراق و سوریه سفر کرده اند تا برای داعش مبارزه کنند. علاوه بر این، داعش در تبلیغات خود از تروریستان که “به تنهایی کار میکنند” خواسته است علیه کشورهای بجز شرق میانه و آسیای مرکزی و جنوب آسیا و در مکان های مانند بوستون، بروکسل، کوپن هاگ، لندن، اتاوا و پاریس دست به ارتکاب جنایت بزنند.
این تروریستان از سایت های محبوب رسانه های اجتماعی مانند فیس بوک، یوتیوب و توییتر برای ارتباط برقرار کردن با توده ها استفاده میکنند؛ به همین ترتیب بود که آنها یک ویدیو وحشتناک قتل پیلوت قوای هوایی سلطنتی اردن معاذ الکسبه را در اوایل سال 2015 منتشر کردند. رویکردهای “قدرت سخت” به استراتژی های داعش در رسانه های اجتماعی – که اساساً به تعطیل کردن یا به حالت تعلیق درآوردن فعالیت های آنها در سایت های رسانه های اجتماعی معطوف است – صورت گرفته است، اما راه حل کوتاه مدت محسوب میشود. مثلاً در اپریل2015، توییتر حدود 10000 حساب مرتبط با داعش را که به اعتقادش در حال توئیت کردن تهدیدات خشونت آمیز بودند به حالت تعلیق درآورد، و این نشان دهنده پاسخگو بودن این شرکت به درخواست های مشروع اردوها و سازمان های مجری قانون بود.
این تلاش ها برای محدود کردن تبلیغات تروریستی با توسل به زور یک بخش از یک استراتیژی است، اما نمیتواند بیش از این پیش برود. در واقع، از نظر عملی دولت ها و اردوها به سختی میتوانند همه مطالب که تروریستان ارسال میکنند را کنترول کرده و بر آنها نظارت نمایند. در نتیجه، نظارت پولیسی بر انترنیت تا حد زیاد به خود شرکت های رسانه یی واگذار شده است. یوتیوب، متعلق به گوگل به نویسنده گفت که بحث های آنلاین را تشویق میکند، اما پالیسی ها روشن درمورد عدم “عبور از خطوط سرخ” مخصوصاً در زمینه تهدیدات و محتوای نفرت انگیز، زیانبار یا خطرناک دارد. یوتیوب دارای تیم های اجراییوی بیست و چهار ساعته است که به بررسی فلم های نشانه گذاری شده میپردازند و فلم های که ناقض پالیسی ها سایت باشند حذف میگردند.
یوتیوب در جریان روز بیش از 100،000 فلم نشانه گذاری شده را بررسی میکند و در سال 2014 تعداد 14 میلیون فلم را به خاطر نقض پالیسی هایش حذف نموده است. ممکن است فلم های ارسال شده دارای اخبار مشخص یا مستند در یوتیوب باقی بمانند، البته به شرط که هوشدارهای مناسب و محدودیت های سنی اعمال گردد. سایت های به اشتراک گذاری دیگر مانند LiveLeak تروریستان را به استفاده از پلیت فارم های دیگر به منظور پخش پیام خشونت آمیزشان تشویق مینمایند. شاید بیش از حد بر نظارت پلیت فارم های محتوا بر خودشان تکیه میکنیم. شرکت های مسئولیت پذیر مانند گوگل چنین کار را انجام میدهند، اما ما هیچ کنترول بر هزاران و شاید میلیون ها سایت غیرمسئول و مخصوصاً سایت های موجود در “ویب تاریک”، شبکه Tor یا “ویب عمیق” نداریم.
رویکرد نرمتر
حتی قبل از ظهور داعش نیز بسیاری از رهبران بر اهمیت ارتباطات به عنوان یک ابزار برای مقابله با تبلیغات دشمن تأکید میکردند. اهمیت این رویکردهای “قدرت نرم” به عنوان یک بخش از استراتیژی مبارزه با تروریزم نیازمند سرعت و برقراری ارتباط مؤثر است.
اعلیحضرت پادشاه عبدالله دوم ابن الحسین اردن در مصاحبه خود در مارچ 2015 به سیانان گفت: “این یک مبارزه در داخل اسلام است که در آن همه علیه این قانون شکنان گردهم می آیند، یا به یک عبارت با هم متحد میشوند. و بخش کوتاه مدت این قضیه بخش نظامی آن است، بخش اوسط مدت آن که همان عنصر امنیت آن است و همچنین عنصر طولانی مدت آن که درواقع بخش ایدیالوژیک است.”
اهمیت مبارزه ایدیالوژیک، یا مقابله با تبلیغات دشمن – مخصوصاً با سرعت در حد سرعت انتقال معلومات – باعث میشود چنین مبارزه بسیار پیچیده تر شود. بریتانیا نیز مانند اردن این بخش را به خوبی درک میکند. این کشور از سال 2011، از یک استراتیژی موسوم به “جلوگیری” با هدف منصرف کردن افراد از پیوستن به ایدیالوژیهای افراطگرایانه غیر خشونت آمیز استفاده میکند زیرا این جریان ها به طور گسترده به عنوان دروازه ورود به تروریزم شناخته میشوند. این کار در جوامع در معرض خطر و با هماهنگی دولت مرکزی انجام شده است. بنا بر اعلام به بنیاد کویلیام که یک مؤسسه خیریه در بریتانیا بوده و هدف آن به چالش کشیدن روایت افراطی و در عین حال دفاع از تکثرگرایی و بدیل های دیموکراتیک است، ادامه مقابله با افراطگرایی در تمام اشکال آن ضروری است. بنیاد کویلیام در عین حمایت از برنامه “جلوگیری”، استدلال میکند که این استراتیژی باید بر توسعه روایات و روایات متقابل متمرکز باشد.
در واقع، القاعده و در حال حاضر داعش سازمان هایی “پارازیتی” تلقی میشوند؛ زیرا موضوع که هیچ علاقه به آن ندارند – فقر، فساد یا تنش های قومی – را در اختیار گرفته و سپس تظاهر میکنند که “مالکیت” آن موضوع به آنها تعلق دارد. القاعده، داعش، الشباب و بوکو حرام با وجود تمام شرارت های خود در متقاعد کردن مردم در این زمینه که طرفدار کسانی هستند که از فساد، فقر و ستم رنج میبرند موفق بوده اند، حتی اگر مخاطب با خشونت شدید این سازمان ها موافق نباشد. البته، این حرف که آنها نگران فقرا هستند بی معنی است، اما باز هم مقابله با چنین روایت دشوار است.
یکی از ابزارهای مورد استفاده دشمن برای جلب توجه گرافیک و فلم های جذاب و با کیفیت بالا است. داکتر ابراهیم نقم، مشاور مفتی اعظم مصر به الشرق الاوسط گفت که مشخص است که داعش افراد ماهر در زمینه تولیدات مطبوعاتی را برای رسیدن به اهداف خود استخدام کرده است. او میگوید: “داعش از همان ابتدا متوجه اهمیت استفاده از رسانه ها و تکنالوژی به نفع خود و استفاده از آن در جنگ به همان شیوه استفاده از سربازان و توپخانه خود بر روی زمین شده بود”.
پوهنتون الازهر مصر و سازمان دارالافتاء و بخش مرصد الفتاوی برای مقابله با تبلیغات تروریستی با هم همکاری میکنند. آنها به نظارت، شناسایی و مقابله با ایدیالوژی داعش میپردازند. یک نمونه از این کار صفحه دارالافتاء در فیسبوک است که در سال 2014 برای افشای مغالطه های موجود در دروغ پردازی های داعش راه اندازی شد. آنها چیزهای را به اشتراک میگذارند که داعش تلاش دارد آنها را پنهان کند: قتل غیرنظامیان بیگناه و تخریب مساجد و اماکن تاریخی.
