باشترکردنی شیکردنەوەی هەواڵگری

ئاگادارکردنەوەی داڕێژەرانی سیاسەت لە هەڕەشە ئەگەرییەکان پێویستی بە وەرگرتنی تەکنیکەکانی هەواڵگریی هاوچەرخ هەیە

لە کاتی‭ ‬ڕەچاوکردنی‭ ‬بواری‭ ‬هەواڵگریدا،‭ ‬لێکۆڵینەوە‭ ‬دەروونییەکان‭ ‬ئەوە‭ ‬دەردەخەن‭ ‬کە‭ ‬مێشکی‭ ‬مرۆڤ‭ ‬لە‭ ‬خەباتدایە‭ ‬بۆ‭ ‬پێشکەشکردنی‭ ‬شیکارییەکی‭ ‬بەسوود‭ ‬و‭ ‬بێلایەن،‭ ‬مەگەر‭ ‬بە‭ ‬تەواوی‭ ‬گۆشکرابێت‭ ‬بە‭ ‬بەکارهێنانی‭ ‬ئامراز‭ ‬و‭ ‬تەکنیکە‭ ‬پیشەییەکانی‭ ‬زیادکردنی‭ ‬زیرەکی‭.‬

ئەم‭ ‬ئامرازە‭ ‬بەرجەستە‭ ‬و‭ ‬مەعنەویانە‭ ‬لە‭ ‬کۆتاییدا‭ ‬کاریگەریی‭ ‬خۆیان‭ ‬دەسەلمێنن‭ ‬ئەگەر‭ ‬ئەنجامێکی‭ ‬ئاشکرا‭ ‬و‭ ‬دروست‭ ‬بەرهەم‭ ‬بهێنن‭ ‬کە‭ ‬بەهای‭ ‬هەبێت‭ ‬بۆ‭ ‬بەکارهێنەری‭ ‬ڕاپۆرتە‭ ‬هەواڵگرییەکان‭. ‬ئەم‭ ‬سەردەمە‭ ‬نوێیە‭ ‬لە‭ ‬زانستی‭ ‬هەواڵگریدا‭ ‬پێویستی‭ ‬بە‭ ‬بیری‭ ‬کراوەیی‭ ‬هەیە‭ ‬بۆ‭ ‬زانیاری‭ ‬لە‭ ‬سەرچاوەی‭ ‬زیاتر‭. ‬بیرکردنەوەی‭ ‬ڕەق‭ – ‬قبوڵکردنی‭ ‬تەنها‭ ‬ئەو‭ ‬ڕاستیانەی‭ ‬کە‭ ‬بە‭ ‬سەختی‭ ‬لەگەڵ‭ ‬زانیاریی‭ ‬پێشوخەتدا‭ ‬دەگونجێن‭ – ‬دەبێت‭ ‬بخرێتە‭ ‬لاوە‭. ‬پێویستە‭ ‬شیکەرەوەکان‭ ‬خاوەنی‭ ‬جێگری‭ ‬دەروونی‭ ‬و‭ ‬سۆزدارییە‭ ‬بن‭ ‬بۆ‭ ‬گۆڕینی‭ ‬ڕێڕەو‭ ‬کاتێک‭ ‬بەڵگەیان‭ ‬بۆ‭ ‬بۆ‭ ‬فەراهەم‭ ‬دەکرێت‭ ‬کە‭ ‬دژایەتی‭ ‬گریمانە‭ ‬ئاسوودەکانیان‭ ‬دەکات‭. ‬تەنیا‭ ‬بەم‭ ‬شێوەیە‭ ‬شیکارکەران‭ ‬دەتوانن‭ ‬ڕاپۆرتی‭ ‬هەواڵگری‭ ‬پوخت‭ ‬بکەنەوە‭ ‬کە‭ ‬خاوەن‭ ‬بڕیارەکان‭ ‬بیر‭ ‬ڕۆشن‭ ‬بکەنە‭ ‬لە‭ ‬میانەی‭ ‬بڕیردان‭ ‬لە‭ ‬چارەنووسی‭ ‬کۆمەڵگا‭ ‬و‭ ‬سیاسەت‭.‬

چاوەڕوان‭ ‬دەکرێت‭ ‬شیکارکەران‭ ‬هەواڵگری‭ ‬لە‭ ‬ئەرکی‭ ‬مرۆیی‭ ‬خۆیان‭ ‬تێبگەن‭ ‬و‭ ‬پابەندبن‭ ‬بەم‭ ‬بنەمایانەی‭ ‬خوارەوە‭:‬

پێویستە شیکەرەوەکانی هەواڵگری زانیاری جێمتمانە، هاوکات و بەسوود دابین بکەن بۆ سیاسەتمەداران.

سەرنجدان‭ ‬لەسەر‭ ‬گەیشتن‭ ‬بە‭ ‬ئامانجەکە‭ ‬بەگوێرەی‭ ‬سیاسەتی‭ ‬بەکارهێنانی‭ ‬میکانیزمی‭ ‬ورد‭ ‬لە‭ ‬شیکارییەکەدا‭. ‬ئەمە‭ ‬لەگەڵ‭ ‬بزواندنی‭ ‬مێشک‭ ‬کە‭ ‬شیکارکەر‭ ‬بەکاریدەهێنێت‭ ‬بۆ‭ ‬ئەوەی‭ ‬پرۆسەی‭ ‬شیکارییەکە‭ ‬دروست‭ ‬بێت‭.‬

دروستکردنی‭ ‬ڕاپۆرتی‭ ‬ئاسایشی‭ ‬کە‭ ‬پابەند‭ ‬بێت‭ ‬بە‭ ‬سیاسەتی‭ ‬ڕێکخراوەکە‭ ‬یان‭ ‬دەوڵەت‭ ‬پەسەندکردنی‭ ‬دەستبەجێ‭ ‬وەردەگرێت‭ ‬و‭ ‬شیکەرەوەکە‭ ‬پاداشتی‭ ‬گونجاوی‭ ‬پێدەدرێت‭. ‬ئەو‭ ‬ڕاپۆرتە‭ ‬ئاسایشیانەی‭ ‬کە‭ ‬پێچەوانەی‭ ‬سیاسەتی‭ ‬داواکراون،‭ ‬پشتگوێ‭ ‬دەخرێن‭.‬

شیکارە‭ ‬داواکراوەکان‭ ‬بگەیەنە‭ ‬بەکارهێنەر‭ ‬و‭ ‬باوەڕیان‭ ‬پێبهێنە‭ ‬کە‭ ‬ئەمە‭ ‬جێی‭ ‬متمانەتیە،‭ ‬و‭ ‬دڵنیابەرەوە‭ ‬لەوەی‭ ‬کە‭ ‬بەکارهێنەر‭ ‬بەپێی‭ ‬ئەوە‭ ‬کار‭ ‬دەکات‭.‬

هەروەها‭ ‬شیکەرەوەکانی‭ ‬هەواڵگری‭ ‬ڕووبەڕووی‭ ‬چەندین‭ ‬ئالەنگاری‭ ‬دەبنەوە،‭ ‬لەوانە‭:‬

شیکەرەوەکان‭ ‬پێویستیان‭ ‬بە‭ ‬هەستێکی‭ ‬باشی‭ ‬کاتی‭ ‬هەیە‭ ‬لە‭ ‬پێشکەشکردنی‭ ‬شیکارییەکەدا‭.‬

شیکارکەران‭ ‬نابێت‭ ‬هیچ‭ ‬کێشەیەکیان‭ ‬هەبێت‭ ‬لە‭ ‬بەرگریکردن‭ ‬لە‭ ‬ڕاپۆرتەکانیان‭ ‬و‭ ‬وەک‭ ‬ئەوەی‭ ‬پارێزەربن‭ ‬و‭ ‬بەرگری‭ ‬لە‭ ‬خاڵێکی‭ ‬یاسایی‭ ‬بکەن‭. ‬

پێویستە‭ ‬شیکارکەران‭ ‬سەرنجی‭ ‬داڕێژەرانی‭ ‬سیاسەت‭ ‬بەلای‭ ‬خۆیاندا‭ ‬ڕابکێشن‭ ‬بەبێ‭ ‬ئەوەی‭ ‬متمانەی‭ ‬خۆیان‭ ‬بکەنە‭ ‬قوربانی‭.‬

بڕیاردەرانی‭ ‬سیاسی‭ ‬دەیانەوێت‭ ‬گوێبیستی‭ ‬پوختە‭ ‬و‭ ‬دەرەنجامگەلێکی‭ ‬ئاشکرابن‭ ‬کە‭ ‬لە‭ ‬کۆتاییدا‭ ‬خزمەت‭ ‬بە‭ ‬بەرژەوەندیی‭ ‬گشتی‭ ‬دەکەن،‭ ‬شێواندنی‭ ‬شیکاری‭ ‬بۆ‭ ‬ئەوەی‭ ‬لەگەڵ‭ ‬بەرژەوەندییەکی‭ ‬گشتی‭ ‬یان‭ ‬تایبەتدا‭ ‬بگونجێت،‭ ‬نائەخلاقی‭ ‬و‭ ‬ناپڕۆفیشناڵە‭. ‬

وەزیری دەرەوەی عێراق فواد حوسەین لە کۆنفرانسی دیالۆگی مەنامە بۆ ئاسایش قسەدەکات. بەحرەین پێگەی خۆی بەزردەکاتەوە بە میوانداریکردنی دیپلۆمات و وەزیرانی نێودەوڵەتی لە هەموو ساڵێکدا. AFP/گێتی ئیمەیجس

ئەگەر‭ ‬شیکارکەرێك‭ ‬ئامانجی‭ ‬گۆڕینی‭ ‬بڕیارێکی‭ ‬سیاسی‭ ‬هەبوو‭ ‬سەبارەت‭ ‬بە‭ ‬ئاسایشی‭ ‬نیشتمانی،‭ ‬ئەوا‭ ‬دەبێت‭ ‬بەڵگەی‭ ‬بەرجەستەی‭ ‬متمانەپێکراو‭ ‬بخاتەڕوو‭. ‬باشترین‭ ‬جۆری‭ ‬بەڵگە‭ ‬بریتییە‭ ‬لە‭ ‬بەکارهێنانی‭ ‬ئامرازە‭ ‬پیشەییەکانی‭ ‬هاوچەرخەکان‭.‬

ڕاپۆرتەکان‭ ‬دەبێ‭ ‬پوخت‭ ‬بن‭ – ‬ڕەنگە‭ ‬یەک‭ ‬یان‭ ‬دوو‭ ‬لاپەڕە‭ – ‬بۆ‭ ‬ڕێزگرتن‭ ‬لە‭ ‬سەرقاڵیی‭ ‬داڕێژەرانی‭ ‬سیاسەت‭.‬

باشتر‭ ‬وایە‭ ‬کێشە‭ ‬ئاڵۆزەکان‭ ‬دابەش‭ ‬بکرێن‭ ‬بۆ‭ ‬بەشی‭ ‬بچووکتر،‭ ‬تا‭ ‬بتوانرێت‭ ‬بە‭ ‬وردی‭ ‬و‭ ‬شارەزایانە‭ ‬تر‭ ‬شیکارییان‭ ‬بۆ‭ ‬بکرێت‭ ‬کە‭ ‬دەرەنجامەکەی‭ ‬دروستبوونی‭ ‬وێنەیەکی‭ ‬یەکگرتوو‭ ‬بێت‭.‬

یەکێک‭ ‬لە‭ ‬گرنگترین‭ ‬کارەکانی‭ ‬شیکارکەر‭ ‬گەیاندنی‭ ‬خێرای‭ ‬ڕاپۆرتی‭ ‬نووسراو‭ ‬یان‭ ‬زارەکییە،‭ ‬کە‭ ‬پێویستە‭ ‬لەسەر‭ ‬بنەمای‭:‬

هەستیاریی‭ ‬ئەو‭ ‬لایەنەی‭ ‬زانیاری‭ ‬وەردەگرێت‭. ‬ئەوە‭ ‬زۆر‭ ‬گرنگە‭ ‬کە‭ ‬سەرۆکی‭ ‬دەستەیەکی‭ ‬حکومەت‭ ‬لەکاتی‭ ‬بڕیاردان‭ ‬کە‭ ‬کاریگەری‭ ‬لەسەر‭ ‬وەزارەتەکەی‭ ‬هەیە،‭ ‬نهێنی‭ ‬و‭ ‬مەترسیەکان‭ ‬بزانێت‭.‬

پێویستە‭ ‬زانیاریەکان‭ ‬بە‭ ‬خێرایی‭ ‬و‭ ‬بەبێ‭ ‬هیچ‭ ‬بەربەستێکی‭ ‬ڕەسمییان‭ ‬بگەنە‭ ‬سەرکردایەتی‭.‬

پێویستە‭ ‬زانیاریەکان‭ ‬ڕوون‭ ‬و‭ ‬دروست‭ ‬بن،‭ ‬دوور‭ ‬بکەونەوە‭ ‬لە‭ ‬زیادەڕەوی‭ ‬یان‭ ‬بەکەمزانین‭.‬

لەبەر‭ ‬ئەوەی‭ ‬کات‭ ‬کەمە‭ ‬و‭ ‬سەرکردەکانی‭ ‬حکومەت‭ ‬بە‭ ‬گشتی‭ ‬سەرقاڵن،‭ ‬پێویستە‭ ‬شیکارکەرانی‭ ‬هەواڵگری‭ ‬هاوسەنگییەک‭ ‬دروست‭ ‬بکەن‭ ‬لە‭ ‬نێوان‭ ‬سەرکوتکردنی‭ ‬بڕیاردەرەکان‭ ‬بە‭ ‬زانیاری‭ ‬زۆر‭ ‬و‭ ‬پێدانی‭ ‬زۆر‭ ‬کەم‭. ‬

ئەوە‭ ‬گرنگە‭ ‬کە‭ ‬دڵنیا‭ ‬بین‭ ‬لەوەی‭ ‬ڕاپۆرتەکان‭ ‬دژیەك‭ ‬نین‭ ‬یان‭ ‬زانیاری‭ ‬دووبارەی‭ ‬ناپێویست‭ ‬پێشکەش‭ ‬ناکەن‭. ‬

بۆ‭ ‬بەدەستهێنانی‭ ‬ئەو‭ ‬پێویستیانە،‭ ‬دەبێت‭ ‬دەزگای‭ ‬هەواڵگری‭ ‬و‭ ‬دەسەڵاتی‭ ‬حکومی‭ ‬کە‭ ‬پێویستی‭ ‬بە‭ ‬هەواڵگرییە،‭ ‬کەناڵە‭ ‬ڕوونەکانی‭ ‬پەیوەندی‭ ‬و‭ ‬هەماهەنگی‭ ‬بپارێزێت‭. ‬پێویستە‭ ‬زانیاریەکان‭ ‬تا‭ ‬دەتوانرێت‭ ‬بە‭ ‬ئاسانی‭ ‬لەناو‭ ‬پێکهاتە‭ ‬و‭ ‬پلەبەندییە‭ ‬کارگێڕییەکاندا‭ ‬بڵاوبکرێنەوە‭.‬

بە‭ ‬بەکارهێنانی‭ ‬ئەو‭ ‬ڕێوشوێنانەی‭ ‬لەم‭ ‬وتارەدا‭ ‬باسکراون،‭ ‬دەتوانرێت‭ ‬شیکاریی‭ ‬باشتر‭ ‬بکرێت‭ ‬بۆ‭ ‬ووردبینیی‭ ‬زیاتر،‭ ‬سەرەڕای‭ ‬ئەو‭ ‬زانیارییانەی‭ ‬هەندێکجار‭ ‬ناڕوونانن‭ ‬کە‭ ‬شیکەرەوەکانی‭ ‬هەواڵگری‭ ‬کاریان‭ ‬پێدەکەن‭. ‬هەرچەندە‭ ‬شکستەکانی‭ ‬هەواڵگری‭ ‬هەرگیز‭ ‬بەتەواوەتی‭ ‬بنەبڕ‭ ‬نابن،‭ ‬بەڵام‭ ‬ئەم‭ ‬ڕێوشوێنانە‭ ‬ئەگەری‭ ‬ئەوە‭ ‬باشتر‭ ‬دەکەن‭ ‬کە‭ ‬بڕیاردەران‭ ‬بە‭ ‬باشی‭ ‬ئاگادار‭ ‬بکرێنەوە‭ ‬لەکاتی‭ ‬بڕیاردان‭ ‬لەسەر‭ ‬ئەوەی‭ ‬کام‭ ‬سیاسەت‭ ‬پەیڕەو‭ ‬بکەن‭.  

Comments are closed.