مرکز ملی امنیت و مدیریت بحران اردن نهادهای نظامی و ملکی را گرد هم آورده است
کارکنان یونیپاث
پلان‌گذاری برای مدیریت بحران قبل از وقوع آن بهترین راه کاهش خسارات بلایای طبیعی و مقابله با تهدیدات امنیتی است. تجربه نشان داده است که عدم هماهنگی ممکن است باعث وقوع تلفات، صدمه دیدن از قوای خودی و احتمالاً مرگ مجروحان بر اثر تاخیر ورود قوای نجات و در نهایت وقوع آشفتگی چشمگیر در بین نهادهای دولتی شود. بنابراین، لازم است که نهادی عالی برای مدیریت بحران و سامان‌دهی تحرکات اولین پاسخ دهندگان و تنظیم ارتباطات بین نهادهای ملکی و قوای امنیتی شکل بگیرد. “مرکز ملی امنیت ملی و مدیریت بحران” (NCSCM) اردن، که در سال 2005 تاسیس شد، توانایی‌های خود را در جریان مانور “شیر در کمین 19” که عمر الرزاز، صدراعظم اردن نیز در آن اشتراک داشت، به نمایش گذاشت. یونیپاث با رئیس تعلیم و مانورهای مشترک این مرکز، دگروال نضال جماحنه، گفتگو کرده است.
یونیپاث: “شیر در کمین” از نظر ایجاد زمینه همکاری بین نهادهای نظامی و ملکی و یکپارچه کردن فعالیت آنها چقدر موثر بود؟
دگروال نضال: اجازه بدهید که بطور کلی درباره “مرکز ملی امنیت و مدیریت بحران” و نقش آن در مدیریت مساعی نهادهای کشور صحبت کنم. این مرکز در واقع یک چتر ملی جامعی است که مساعی سازمانی نهادهای امنیتی، بخش عمومی، بخش خصوصی یا اردو را زیر سایه خود می‌گیرد. کشور دارای عناصر قدرت متعددی است: اقتصادی، سیاسی، امنیتی و نظامی. نقش ستراتیژیک این مرکز حمایت از قوای مسلح با منابع ملی با هدف زمینه‌سازی برای رسیدن به اهداف مرتبط و غلبه بر مشکلات مرتبط با عملیات نظامی است. البته، اگر ما دچار تهدیدات یا بحران‌های امنیتی داخلی شویم، این نقش معکوس می‌شود و اردو در دوران بحران به حمایت از دیگر قوای امنیتی و سازمان‌های مدنی کشور می‌پردازد. فعالیت ما تمام جامعه را در بر می‌گیرد و تمرکز ما بالای امنیت جامع است. بطور مثال، اگر از نظر امکانات ستراتیژیک دچار کمبود شویم و امنیت غذایی این پادشاهی به خطر بیفتد، باید بلافاصله و پیش‌دستانه برای جلوگیری از بحران اقدام کنیم؛ مقصود من از امنیت جامع همین است. بنابراین، نام مرکز ما منعکس‌کننده نقش ما است. امنیت جامع بالاترین اولویت را دارد و مدیریت بحران بعد از آن قرار می‌گیرد. وظیفه ما، مدیریت بحران، اعم از بحران‌های ساخته بشر، از قبیل حملات تروریستی یا بلایای طبیعی مثل زلزله یا سیل است.
یونیپاث: در زمان وقوع بحران همواره این معضل مطرح می‌شود که کدام نهادها باید وظیفه هماهنگ‌سازی را به حیث اولین پاسخ دهنده به عهده بگیرند. NCSCM چی‌قسم می‌تواند چنین معضلی را مدیریت کند؟
دگروال نضال: این نقش اصلی مرکز ما و دلیل وجود آن است. اجازه بدهید که به بحرانی که برای همه مردم معروف است، اشاره کنم. در سال 2005 کشور ما با حمله تروریستی بی‌سابقه‌ای روبرو شد و تروریستان به هتل‌های عمان حمله کردند. بازبینی آن بحران ملی نشان می‌دهد که همه نهادها وظیفه خود را به‌خوبی انجام دادند ولی در مواردی که فعالیت بین سازمانی ضرورت می‌یافت، مشکل هماهنگی وجود داشت. بنابراین، هدف عالی‌جناب ملک عبدالله دوم بن آل حسین از تاسیس NCSCM رفع این مشکل ذریعه ایجاد چتری ملی با تمرکز بالای رفع شکاف بین موسسات دولتی و یکپارچه‌سازی مساعی بود. بر بنیاد چشم اندازNCSCM ، این مرکز کمیته‌ای را تشکیل کرد تا همه تهدیداتی را که ممکن است در آینده گریبانگیر این پادشاهی شوند، مطالعه و تحلیل کند. بعد از شناسایی تهدیدات، پلان‌های ستراتیژیک را برای جلوگیری از آنها و ریشه‌کنی آنها انکشاف دادیم. ما پلان‌هایی برای مقابله با حملات تروریستی، رسیدگی به مشکل انبوه بیجاشدگان و جبران خسارات فاجعه در اختیار داریم. در هر پروگرام نقشهای خاص هر نهاد دولتی بر بنیاد نوع بحران مشخص شده است. پلان ستراتیژیک در اختیار همه نهادها قرار گرفت تا امکان یکپارچه کردن مجموعه ماموریت‌ها و عکس‌العمل‌ها در قالب پلان اصلی فراهم شود. به لطف خدا، بعد از تاسیس این مرکز تا کنون با بحران جدی روبرو نشده‌ایم ولی عکس‌العمل ما به چند رویداد معدود با هماهنگی کامل نهادهای امنیتی مسلکی بوده است.
یونیپاث: در صورت امکان، به جزییات بعضی از این رویدادها اشاره کنید.
دگروال نضال: ماموریت‌های مبارزه با تروریزم در “سلط” و “کرک” از این جمله بودند. در ضمن، اخیراً سیل غافلگیرکننده‌ای بخشهای وسیعی از پادشاهی را تحت تاثیر قرار داد. NCSCM اعلان بحران کرد و در سطح ملی به این مشکل رسیدگی کرد. ما مدعی بی‌نقص بودن نیستیم ولی بخش مدیریت بحران همواره با تلفات همراه است. آمار تلفات ما به حدود 20 تن رسید ولی بعد از اعلان بحران ملی، توانستیم اثر و خسارت سیل را کاهش دهیم. در واقع، اگر سیل را بحران ملی اعلان نمی‌کردیم و از منابع ملی کمک نمی‌گرفتیم، آمار تلفات افزایش می‌یافت. عکس‌العمل نهادهای دولتی تقریباً عاجل بود. درباره عملکرد ما در این بحران یک مثال برای شما می‌آورم. جناب وزیر داخله اینجا بود و لوی درستیز قوای مسلح و مدیر دفاع مدنی در کنار ایشان حضور داشتند. گروپ حاظر در ساحه متعلق به وزارت داخله به هلیکوپتر انتقال ضرورت داشت و این درخواست به وزیر رسید. وزیر به‌سادگی رو به لوی درستیز قوای مسلح کرد و تقاضای هلیکوپتر کرد. ظرف چند دقیقه هلیکوپتر تخلیه عازم محل شد.
یونیپاث: همکاری شما با ایالات متحده چگونه باعث تقویت مهارت کاری شما شده است؟
دگروال نضال: مفکوره این مرکز در سال 2005 شکل گرفت و ما ساخت آن را در 2013 ختم کردیم. بنابراین، مرکز ما در واقع حدوداً پنج ساله است. اگر مراکز مدیریت بحران ایالات متحده، مثل “نهاد مدیریت ایمرجنسی فدرال” (FEMA)، را در نظر بگیریم، می‌بینیم که آنها تجربه‌ای ده‌ها ساله دارند. روش‌هایی مختلفی برای یادگیری وجود دارد، چه بخواهید از اشتباهات خود درس بگیرید یا از یکی از همکاران خود که دارای تجربه گسترده در قسمت مربوطه است، یاد بگیرید. به لطف خدا ما بحران ملی واقعی نداریم و به همین دلیل از شریک ستراتیژیک خود، ایالات متحده، و نهادهایی از قبیل FEMA و دیگر موسسات فعال در قوای مسلح ایالات متحده و نهادهای گوناگون درخواست کردیم که تجربه خود را در اختیار ما قرار دهند. ما رابطه خوبی با شرکای خود در ایالات متحده، بخصوص ایالت کالورادو، داریم و با “گارد ملی کالورادو” قرارداد همکاری امضا کرده‌ایم. در ضمن، ما با پروگرام “همکاری ضدتروریزم وزارت خارجه” ایالات متحده و دیگر پروگرام‌های فعال با هدف ایجاد ظرفیت ملی همکاری می‌کنیم. امروز با اطمینان می‌گویم که ما با مساعی چشمگیر شرکای ستراتیژیک خود به مرحله فعالیت مستقل رسیده‌ایم.
یونیپاث: معضلات ادغام مساعی نظامی و ملکی در دوران بحران را تشریح دهید.
دگروال نضال: بر بنیاد تجربه نظامی من و جایگاه کنونی من در بخش مدیریت بحران، می‌خواهم دانش خود را در اختیار شما بگذارم. بسیاری از مدیران، از جنبه‌های بشری که برای هر نوع عملیات نظامی مهم است ناآگاه اند. بطور مثال، در جریان عملیات، قوای مسلح با بیجاشدگان داخلی (IDP) که از منطقه درگیری گریخته‌اند روبرو می‌شوند. این وضعیت در هر عملیات نظامی طبیعی است. اگر بصورت دقیق و مسلکی به موضوع بیجاشدگان داخلی رسیدگی نکنیم، این موضوع به مشکلی تبدیل می‌شود که ممکن است عملیات نظامی را مختل و اهداف ماموریت را تهدید کند. وقتی اشخاص ملکی به دلیل نفوذ تروریستان به منطقه در ناحیه آتش متقاطع به دام می‌افتند، تروریستان سعی می‌کنند از این وضعیت سوء‌استفاده کنند و دولت را مقصر آسیب رسیدن به بی‌گناهان جلوه دهند. تروریستان در این وضعیت به‌آسانی به جذب قوا می‌پردازند. در نتیجه، شهروندان محلی به جای وفادار ماندن به دولت، ممکن است به طرف تروریستان متمایل شوند. اگر عملیات نظامی و ملکی به خوبی مدیریت نشود، احتمال وقوع چنین سناریویی افزایش پیدا می‌کند. در ضمن، جامعه بین‌الملل مسئول رساندن کمک‌های بشر‌دوستانه به ملکیان مناطق جنگزده، بخصوص در قالب عملیات مشترک، مثل آنچه در مانور “شیر در کمین” تمرین شد، است. در مانور امسال، ما سناریویی داریم که شامل بیجاشدگان داخلی و گروپی از اشخاص خواستار توقف مسالمت‌آمیز جنگ است. این گروپ‌ها نیازمند کمکی هستند که اردن به‌تنهایی قادر به ارائه آن نیست و باید به وسیله سازمان‌های بین‌المللی از قبیل کمیسیون عالی پناهندگان سازمان ملل، سازمان صحی جهان و پروگرام جهانی غذا ارائه شود. این سازمان‌ها در عرصه کمک‌رسانی به پناهندگان و بیجاشدگان داخلی در سراسر دنیا تخصص دارند و باید فعالیت‌های خود را به دولت‌های محلی و نی اردو یا قوای امنیتی هماهنگ کنند. دولت این فعالیت‌ها را در سطح ستراتیژیک به کمک قوای امنیتی حاضر در میدان، هماهنگ می‌کند. این مرکز ملی نهادی است که وظیفه هماهنگ‌سازی سازمان‌های بین‌المللی، دولت محلی و اردو را به عهده دارد. همه وزارتخانه‌ها و نهادهای دولتی در مرکز ما افسر رابط دارند که به ارائه حمایت و پیشنهاد به قومندان مرکز بحران می‌پردازند. شعار غیررسمی ما این است: “قومندان از همه چیز تا حدی آگاه است، در حالی که کارشناس از یک چیز مشخص بطور عموم کامل آگاهی دارد.” به همین دلیل ما کارشناسان و رابط‌هایی برای رایزنی و ایجاد ارتباط با دفاتر مرتبط، بنا به درخواست قومندان، در اختیار داریم.
نظرات بسته شده است.