اسامه مبارز، سرمنشی مجمع گاز مدیترانه شرقی
طی چهار سال گذشته، جهان با چالش‌ها و بحران‌های پیاپی، مانند همه‌گیری کووید و جنگ روسیه-اوکراین، تغییرات اقلیمی و نیز جنگ اسرائیل-حماس و چندقطبی شدن دنیا، روبرو شده است.
این چالش‌ها باعث وقوع تحولات بین‌المللی و تغییر یافتن هنجارها و روش‌های فعالیت ما شده است. موضوع انرژی در راس این بحران‌ها قرار داشته است و ما با «معضل» امنیت انرژی، پایداری انرژی و مصرف انرژی روبرو شده‌ایم.
به باور من، غلبه بر این چالش‌ها از مسیر همکاری امکان‌پذیر است و سازمان من، «مجمع گاز مدیترانه شرقی» (EMGF)، نمادی از این همکاری بین‌المللی است.
EMGF چهار سال قبل برای ارزیابی چشم‌انداز ذخایر اصلی گاز در «مدیترانه شرقی» شکل گرفت. بخش چشمگیری از این ذخایر تا فعلاً توسعه نیافته است و بی‌بازده است. احتمالاً ذخایر کلان دیگری نیز کشف‌نشده باقی مانده است.
اندیشه ایجاد EMGF مبتنی بر استفاده از توان ذینفعان از بخشهای دولتی، صنعتی و مالی برای غلبه بر چالش‌های توسعه این منابع است. EMGF هشت عضو دارد: قبرس، مصر، فرانسه، یونان، اسراییل، ایتالیا، اردن و سرزمین فلسطین. اتحادیه اروپا، ایالات‌متحده و بانک جهانی نیز عضو ناظر هستند.
فرا-دولتی بودن EMGF یکی از وجوه تمایز آن محسوب می‌شود. ما یک «کمیته مشورتی صنعت گاز» نیز تشکیل داده‌ایم که بشمول حدود 38 شرکت فعال، بشمول شرکت‌های ملی و چندملیتی نفت، موسسات مالی و شرکت‌های تکنالوژی است. با گرد هم آوردن این ذینفعان، ما زمینه همکاری سازنده را فراهم کرده‌ایم.
ستراتیژی درازمدت ما هفت هدف ستراتیژیک دارد و فعالیت ما متکی بر سه رکن اصلی است. یکی از آنها یکپارچگی منطقوی است: چی‌قسم می‌توان بین میدان‌ها و تهداب‌های مختلف گاز هم‌افزایی ایجاد کنیم و اقتصادهای منطقه را یکپارچه کنیم؟ رکن دوم بالای تغییرات اقلیمی متمرکز است. رکن سوم، مطرح کردن EMGF به‌عنوان تامین‌کننده کم-کاربن، کم‌مصرف گاز در روند همکاری با بخش خصوصی است.
در مورد یکپارچه‌سازی منطقوی و امنیت انرژی، «مدیترانه شرقی» توانست ذخایر گاز اروپا را، بعد از وقوع جنگ روسیه-اوکراین، به میزان % 30 افزایش دهد. ذخایر گاز مدیترانه شرقی ممکن است، در مقایسه با ذخایر گاز خلیج عربی، محدود باشد، ولی برای اروپا، بخصوص جنوب و شرق اروپا، منبعی برای متنوع‌سازی ذخایر انرژی است.
ما همچنان می‌کوشیم تا بین امنیت انرژی و گذار انرژی توازن برقرار کنیم. هر دو چالش بسیار مهم هستند. شرایط نامساعد جوی در سراسر دنیا حاکی از تغییرات اقلیمی است، ولی امنیت انرژی نیز اهمیت بسزایی دارد. بدون این امنیت، زندگی و معیشت انسان‌ها در معرض خطر قرار می‌گیرد. با‌این‌که بعضی فکر می‌کنند که امنیت انرژی موضوع کوتاه‌مدت و گذار انرژی موضوع درازمدت است، هر دو موضوع را می‌توان کوتاه‌مدت و درازمدت دانست.
در سال 2022، ما پروگرام کاربن‌زدایی «مدیترانه شرقی» را اجرا کردیم. هدف این پروگرام کاهش سطح آلایندگی صنعت گاز در منطقه است. ما اجرای این پروگرام را در جریان نشست تغییرات اقلیمی سازمان ملل که در سال 2022 در مصر برگزار شد، آغاز کردیم.
این پروگرام شامل تعیین خط مبنای آلایندگی برای صنعت گاز و یافتن راه‌های کاهش آلایندگی است. ما به تشریح طرحهای کاربن‌زدایی و ترویج پالیسی‌ها و مقررات زمینه‌ساز سرمایه‌گذاری در این طرحها پرداختیم. همچنان، نقشهای اصلی EMGF را تعریف کردیم: هماهنگ‌سازی پالیسی‌ها ، تقویت تکنالوژی، حمایت مالی و صدور سرتفیکیت دوجانبه کاربن.
فعالیت ما بر هماهنگ‌سازی پالیسی‌ها و مقررات در مسیر ارتقای سطح کاربن‌زدایی و ایجاد میکانیزمی برای صدور سرتفیکیت آلایندگی کاربن در منطقه که EMGF وظیفه تصویب و اجرای آن را به عهده خواهد داشت، متمرکز است. ما این اقدامات را در نشست تغییرات اقلیمی سازمان ملل که در سال 2023 در دوبی برگزار شد، معرفی کردیم.
با‌این‌که گفتگو در مورد همکاری، بخصوص با وجود بحران‌های منطقوی، ممکن سخت باشد، تفکر ما باید فراتر از رویدادهای جاری باشد. تفکر ما باید فراتر از رویدادهای کوتاه‌مدت باشد. تفکر درازمدت در کنار ارزیابی اقدامات لازم برای تقویت همکاری و اقدامات لازم برای ایجاد تنوع در منابع انرژی، موثر خواهد بود.
ما باید در این راستا مسئولیت‌پذیر باشیم و تولید انرژی کم‌مصرف با حداقل آلایندگی کاربنی را، با توجه به دو موضوع تغییرات اقلیمی و امنیت انرژی، در آجندا قرار دهیم.
اسامه مبارز، مصری، در سال 2021 منحیث نخستین سرمنشی امجمع گاز مدیترانه شرقیب (مستقر در قاهره) انتخاب شد.
نظرات بسته شده است.