فيچرها اصلاح سوءبرداشت‌های مذهبی بوسیله Unipath به روز رسانی شده در ژوئن 10, 2019 به اشتراک گذاری Facebook Twitter قوای مسلح اردن یک نصاب تعلیمی جامع را برای مبارزه با افراط‌گرایی انکشاف داده است کارکنان یونیپاث س ه عامل برای شکست تروریزم ضروری هستند: اردوی مسلکی و ماهر در جنگ، دستگاه استخباراتی دقیق، و متخصصانی که بتوانند تفکرات افراطی که تروریزم را تغذیه می‌کند را شناسایی کنند. قوی‌ترین اردوها در جهان نمی‌توانند تروریزم را به تنهایی ذریعه تانک‌ها و طیاره‌های جنگی شکست دهند، به این دلیل که تروریزم هرگاه خلاء امنیتی دیگری پیدا کند دوباره به وجود خواهد آمد. با این حال، بعد از اضمحلال قوای تروریستی، کشف پناهگاه‌ها و تمویل‌کنندگانشان ذریعه ادارات استخباراتی و افشا دروغ‌های آنان ذریعه روحانیون و مصئونیت اجتماع از خطر ابتلا به افکار افراط‌گرایانه، آن وقت است که می‌توان گفت پیروزی واقعی به دست آمده است. دولت پادشاهی هاشمی اردن یکی از اولین کشورهایی بود که پروگرام مبارزه با آیدیالوجی افراطی را تحت رهنمایی ریاست فتوا قوای مسلح اردن تصویب کرد که متعاقبا ذریعه دانشکده مطالعات اسلامی شاهزاده حسن تطبیق گردید. برید جنرال داکتر مجید الدورشا، مفتی قوای مسلح اردن، در مورد استفاده ستراتیژیک از این پروگرام مهم با مجله یونیپاث مکاتبه کرده است. ایشان را برید جنرال داکتر ابراهیم ابو عقاب، رئیس دانشکده شاهزاده حسن و تیم کارشناسان ضد تروریزم دانشکده همراهی می‌کردند. یونیپاث: درباره پروگرام مبارزه با افراط‌گرایی توضیح بدهید؟ برید جنرال داکتر ابراهیم ابو عقاب: اولا، با تفکر افراطی تنها می‌توان با تفکر درست مبارزه کرد. بهترین شیوه برای جلوگیری از تفکر افراطی تقویت اندیشه درست است. ما در ریاست افتاء از ابتدا سعی کردیم تا تفکر اعتدال اسلامی را گسترش دهیم. با آن هم، بعد از حملات وحشیانه بر مردم بی‌گناه و فریب دادن جوانان به نام دین، و بعد از ارسال پیام امان – که نگاهی به آینده با رهبری خردمند هاشمی ما در سال 2004 بود، از خطرات افراط‌گرایی هشدار می‌داد و بر مسیر اعتدال منحیث اسلام واقعی تاکید می‌کرد – این پروگرام مقبولیت عامه پیدا کرده و در موارد این چنینی به پیام کلی اعلیحضرت مبدل گردید. در سال 2006، کتابی ذریعه ریاست افتاء تحت عنوان چگونگی مقابله با مشکل افراط‌گرایی منتشر گردید. من به شما اطمینان می‌دهم که ما اولین سازمان رسمی نظامی هستیم که در مورد این موضوع نوشتیم. ما کتابی را منتشر کردیم و در آن روش‌های تفکر ضد افراط‌گرایی را ترسیم کردیم که می‌تواند از طریق متقاعدسازی و ارائه سند با افراط‌گرایی مبارزه کند. ما نه تنها در مورد یک پدیده صحبت می‌کنیم بلکه آن را شناسایی کرده و راه‌های مقابله با آن را از طریق آزمایش مفاهیمی که مبنای فلسفه اشتباه افراط‌گرایی تشکیل می‌دهند را مشخص می‌کنیم. برجسته‌ترین آن‌ها مواردی مانند جهاد و تکفیر و موضوعات مرتبط با بیعت و انکار هستند. ما سعی می‌کنیم تا این مسائل را در قالب این کورس که مواد آن ذریعه استادان مسلکی و متخصص تهیه شده است، به شیوه آکادمیک بررسی کنیم. منحیث مثال، سخنران امروز استاد محمد الکوفحی است، او در مورد پالیسی شریعت و تاثیر آن بالای تفکر ضد افراط‌گرایی (باشندگی منحیث یک مودل) صحبت خواهد کرد. این موضوع بخشی از پایان‌نامه داکتری او بوده است. پایان‌نامه داکتری من در مورد جهاد بود، و در این مورد سخنرانی‌هایی را ایراد کرده‌ام. شیخ رعد بانی خلف در مورد احادیث پیامبر و اینکه چطور سوءتفاهم می‌تواند منجر به افراط‌گرایی گردد، نوشته است. داکتر عامر در مورد اعتقاد و تفکر خوارج نوشته است. او در این بخش مسلکی است. مدت کورس دو هفته است و ما بسته معلوماتی درباره موضوعات مرتبط را ارائه می‌کنیم. شکر خدا این کورس موفق بوده است و متعلمین نظریات مثبت داده‌اند. من از یکی از آن‌ها شنیدم که می‌گفت “ما این موضوعات را تا زمانی که این کورس را سپری نکردیم نمی‌فهمیدیم.” آن شخص در سیستم قضایی اسلامی جایی که افراط‌گرایان محاکمه می‌شوند، کار می‌کند. این امر اثبات می‌کند که موضوعات مطرح شده در این کورس پیچیده هستند و شخص عادی به تنهایی توانایی درک آن را ندارد. دلیل آن این است که این موضوعات تحصیلی نیستند – بلکه موضوعات مسلکی هستند. ما خداوند را شاکر هستیم که از برادران سعودی خود که در این کورس اشتراک کردند نظریات مثبت دریافت کردیم، آن‌ها گفته‌اند که این کورس فواید زیادی داشته است. در کورس قبلی، دو تن از اشتراک‌کنندگان ما برید جنرالان عربستان سعودی بودند. ما به ارائه این پروگرام موفق ادامه می‌دهیم. یونیپاث: افراط‌گرایان مسائل حقوقی را از امامان به‌دلخواه خود برداشت می‌کنند. احادیث و داستان‌هایی که آن‌ها روایت می‌کنند کاملا با روایت عموم مسلمانان متفاوت هستند. چگونه با افراط‌گرایانی که مراجع دینی و تاریخی آن‌ها اشتباه هست گفتگو می‌کنید؟ داکتر امیر الرجوب: من کلام خدا را نقل می‌کنم، “و ما شما مسلمانان را امت معتدل قرار داریم” (بقره 143) اسلام دین میانه‌روی است، افراط‌گرایان به اندازه‌ای از درک دین منحرف شده‌اند که مسلمانان را کافر می‌پندارند و مردم بی‌گناه را می‌کشند. آن‌ها شاید از متونی استفاده کنند که ذریعه اشخاص معتدل نقل‌قول شده باشند، اما مشکل از سوءبرداشت آن‌ها از این متون ناشی می‌شود. آن‌ها معنای سطحی را اخذ کرده به تمامی مسلمانان تبیین می‌کنند. یک نمونه از آیات الحکمیه (حاکمیت الله) این آیه است، “و هر کسی که بر اساس آنچه خداوند قرار داده است قضاوت نکند – پس آن‌ها بی‌ایمان‌ها هستند” (المائده: 44). اگر از معنای سطحی این آیه استفاده کنیم، ما می‌توانیم بگوییم که هر کسی که بر اساس قوانین شریعت خداوند قضاوت نمی‌کند بی‌ایمان است. این همان کاری است که افراط‌گرایان انجام دادند. این‌گونه بود که آن‌ها اجازه ریختن خون اشخاص بی‌گناه را دادند. این به دلیل جهالت در تفسیر متون شریعت است. این متون نباید به تنهایی تعریف شوند. افراط‌گرایان برای مشتبه ساختن معانی دینی از متن‌های خلاصه کتب اسلامی نیز استفاده می‌کنند. به این آیه توجه کنید “وای بر نمازگزاران” (ماعون 4). این آیه در صورتی که آیه بعدی آن مدنظر گرفته نشود معنای دیگری می‌دهد، “کسانی که در نماز خود کاهل هستند” (ماعون 5). آن‌ها همچنین یک متن را ویرایش کرده و بر بنیاد آن کشتار و بمب‌گذاری خود را توجیه می‌کنند و بعدا آن را به یک عالم دین نسبت می‌دهند. آن‌ها با استفاده از تکنالوژی پیشرفته، فیلم و صداهای جعلی ساخته و آن‌ها را منحیث یک عالم معروف دینی معرفی می‌کنند. رهبرانشان آن‌ها را فریب داده‌اند. کلان‌ترین مشکل نبود آگاهی و دانش در میان پیروان آن‌ها است. بنأ باید با این نوع تفکر با اندیشه درست مبارزه کرد. خداوند را شاکر هستیم که گفتگوهای انجام‌شده در محابس اردن ذریعه کارشناسان ما نتیجه‌بخش بوده است و بسیاری از افراط‌گرایان به مسیر درست هدایت شده‌اند. یونیپاث: با آن هم زمانی که با یک افراطی بحث می‌کنید و حکومت‌داری معتدلانه خلفای راشدین را تشریح می‌دهید، او جواب می‌دهد که: “اما ابن تیمیه طور دیگری گفته است.” به این معنی است که او حرف یک شیخ که قرن‌ها بعد متولد شده است را به گفتار خلفا ترجیح می‌دهد. داکتر امیر الرجوب: جواب اینجا بستگی به مرجعیت امت دارد (تمامی جامعه اسلامی). ما چهار امام دینی داریم که می‌توانیم از آن‌ها مقررات را به دست آوریم. بر علاوه، ما از اشخاصی که به لحاظ علمی و مساعیشان معروف باشند رهنمایی می‌طلبیم مجتهد). ما نمی‌توانیم بگوییم که در این مورد ابن تیمیه یک مجتهد مطلق است. البته او دانش خود را در بعضی موارد گسترش داد، اما در شرایط دیگری زندگی کرده است و نمی‌توانیم او را منحیث یک مرجع استفاده کنیم. بنابراین، مرجع ما چهار امام دینی هستند. مشکل افراط‌گرایان این است که آن‌ها به خلفای راشدین رجوع نمی‌کنند. بر علاوه، یک فاصله زمانی طولانی میان این خلفا و ابن تیمیه وجود دارد. ابن تیمیه در حالات مختلف و شرایط استثنایی زندگی کرد. بنأ ما نمی‌توانیم از ابن تیمیه فتوا بگیریم یا به متون او مراجعه کنیم و آن را بر زمان خود تطبیق بدهیم. این همان کاری است که افراط‌گرایان می‌کنند. آن‌ها فتواهایی را که بستگی به یک حالت و زمان مشخص دارند را انتخاب کرده و جرائم خود را توجیه می‌کنند. برید جنرال داکتر ابراهیم ابو عقاب: هر فردی که سوال دارد باید به یک مسلکی مراجعه کند. خداوند مسلکی‌ها را برای هر مذهب و مضمون علمی خلق کرده است. کلان‌ترین مشکل این اشخاص عدم داشتن تخصص در مطالعات شرعی است. ممکن است آن‌ها هیچ دانش شرعی نداشته باشند. ما برای کسانی که به‌وسیله نظریات این اشخاص فریب می‌خورند متأسف هستیم. خداوند در قرآن می‌فرماید، “اگر نمى‌دانيد از اهل ذکر بپرسيد” (الأنبیا 7). اشخاصی که در یک بخش مسلکی هستند از اشخاصی که در سایر موارد مسلکی هستند رهنمایی می‌گیرند. برای مریض مناسب نیست تا جهت معالجه به یک مفتی دینی مراجعه کند. او به داکتر مراجعه می‌کند. به همین ترتیب، داکتری که به نظر شرعی ضرورت دارد به مفتی دینی مراجعه می‌کند. اگر این مسئله حل شود، بسیاری از افراطی‌ها که به دلیل سوءبرداشت دینی آلوده شده بودند، افراط‌گرایی را ترک خواهند کرد. این مسئله که مهم‌ترین دلیل افراطی‌گرایی سوءبرداشت است نه شرایط، به اثبات رسیده است. افتاء جاهلانه خطرناک‌ترین شکل افراط است. یونیپاث: اکثریت افراط‌گرایان از داخل محابس جلب و جذب می‌شوند. چگونه می‌توانید محبوسین را در برابر افکار افراطی مصئون نگهدارید؟ شیخ راد بانی خلف: اکثریت کسانی که به محبس می‌روند دانش کافی برای تفسیر شریعت را ندارند. بنا، آن‌ها باید در مقابل افکار افراطی محافظت شوند. این کاری است که ادارات امنیتی ما از طریق جداسازی و طبقه‌بندی محبوسین انجام می‌دهد. هر گروپ از محبوسین مکان زندگی و خواب جداگانه دارند. کمیته مشاوره و گفتگو که در قسمت آیدیالوجی افراطی مسلکی است با محبوسین دیدار می‌کند. اگر یک افراطی با نظریات این کمیته متقاعد شود، او به مکان دیگر منتقل می‌شود تا از خطر دیگر افراطی‌های محبوس در آن بند مصئون بماند. الحمدالله با وجود اینکه بعضی از این افراطیون در میان افراطی‌ها از جایگاه بالایی برخوردار بودند، با این روش کمیته توانسته تا افراطی‌های زیادی را با نشان دادن راه درست متقاعد کنند تا از افکار تکفیری دست بردارند. حالا آن‌ها فرق میان راه و مسیر درست را درک کرده‌اند. برید جنرال داکتر ابراهیم ابو عقاب: این مشکلی است که باید حل شود. من در مورد وضعیت محابس خارج اردن مطلع نیستم، اما محابس اردن باید مدیریت شوند، به این دلیل که اگر افراطی‌ها را در یک مکان رها کنید، آن‌ها از یکدیگر می‌آموزند. طبقه‌بندی آن‌ها باید با توجه خاص انجام شود تا دقیق باشد و همگی باید در مباحث مربوطه سهیم باشند. اگر آن‌ها با هم در یکجا رها شوند، من فکر می‌کنم که برای دیگران خطرناک باشند. این یک مشکل شناسایی شده است و سعی شده تا حل گردد، اما راه‌حل جامعی پیدا نشده است. افراطی‌های محکوم‌شده که به مسیر درست بازگشت می‌کنند و افراط را رها می‌کنند شامل بخشش خاص پادشاه می‌شوند. این یک انگیزه قوی برای سایر آن‌ها می‌شود تا به‌طور جدی از افراط‌گرایی دست بردارند. یونیپاث: اهداف پروگرام مبارزه با افراط‌گرایی چیست، و چه چیزی را برای متعلمین سایر کشورهای عربی ارائه می‌دهد؟ داکتر امیر الرجوب: یکی از اهداف مهم این کورس ارائه موضوعات مختلف است و اینکه نباید با آن‌ها منحیث یک مشکل واحد برخورد گردد. نکته دیگر این است که موضوعات این کورس ذریعه مسلکی‌های امور دینی تهیه شده است. ما خوشبخت بوده‌ایم که اساتید بیرونی را از دانشگاه‌های کشور، قضات نظامی، و ریاست افتاء انتخاب کنیم. این بدین معناست که این حرکت به تنهایی یک رویکرد کامل مذهبی نیست. بلکه این یک حرکت یکپارچه است که با استفاده از نظرات تمامی ادیان، ابعاد قضایی و امنیتی به این موضوع رسیدگی می‌کند. اساتید یک تصویر واقعی از آنچه امکان دارد برایشان اتفاق بیفتد را ترسیم می‌کند. منحیث مثال، برادران ما در ریاست‌های امنیتی تصویر واقعی آنچه در ریاستشان اتفاق افتاده را برایمان ارائه می‌کنند. این کورس برای اشخاصی که در ریاست‌های امنیتی و قضایی با افراط‌گرایان کار می‌کنند، صنوف هدفمند وجود دارد. در پایان کورس ما از طریق یک پرسشنامه میزان مؤثریت کورس و آیا اینکه به اهداف خود رسیده است را ارزیابی می‌کنیم. ما تمام مواد درسی را با توجه به پیشنهاد‌های جمع‌آوری‌شده از کورس قبلی تهیه می‌کنیم. یونیپاث: چگونه فارغ‌التحصیلان آنچه آموخته‌اند را در کار روزمره خود استفاده می‌کنند؟ داکتر محمد الکوفحی: منحیث مثال، به برادران خود در ریاست‌های امنیتی ما مدارک دینی می‌دهیم تا بتوانند از آن جهت شناسایی و منصرف ساختن افراط‌گرایان استفاده نمایند. اشتراک در این کورس باعث می‌شود تا متعلمین معلومات زیادی را کسب کرده و از آن‌ها در بخش‌های مشخص استفاده کنند. موضوع دیگر این است که برادران سعودی ما از این کورس استقبال کرده‌اند و قومندان قوای زمینی سعودی تاثیرات مثبت آن را ستایش کرده است. برای مثال، ما چهار متعلم از عربستان سعودی در کورس قبلی داشتیم. در کورس فعلی هفت متعلم داریم. این نشانگر موفقیت پروگرام است و اثبات می‌کند که از این کورس در سایر کشورهای عربی استقبال می‌شود. نه تنها بخش‌های امنیتی و کشورهای عربی از این کورس بهره می‌برند بلکه امامان قوای مسلح هم از طریق ارائه یک الگوی خوب در محل کار نقش مهمی را در جزوتام‌های نظامی خود ایفا می‌کنند. این کورس می‌تواند آن‌ها را در شناسایی اشخاصی که در معرض خطر افراطی شدن هستند کمک کند تا این مشکل را در همان مراحل اولیه مدیریت کنند. یونیپاث: بعد از اینکه داعش کنترول شهرهای عراق و سوریه را گرفت، ساکنین آن شستشوی مغزی شدند. امامان نظامی چه کرده می‌توانند تا از ظهور دوباره داعش تحت نام‌های دیگر جلوگیری کنند؟ برید جنرال داکتر ابراهیم ابو عقاب: من معتقد هستم که افراط‌گرایی یک مسئله فکری است. بدین معناست که با تفکر شروع و ختم پیدا می‌کند. بهترین سلاح برای مبارزه با افراط‌گرایی در اکثریت کشورهای جهان حفاظت از نحوه تفکر است. چرا که فهم درست از مسائل می‌تواند مردم را متقاعد کند. در غیر اینصورت اگر متن‌ها درست درک نشوند، من حتی نمی‌توانم نزدیکترین افراد به خود را متقاعد نمایم. با این وجود، در صورتی که بتوانم درک درستی از دین پیدا کنم، مخصوصا در قضایایی که باعث ایجاد انگیزه در افراط‌گرایان می‌گردد، تا اندازه‌ای به موفقیت رسیده‌ام. من فکر می‌کنم این کورسها بخشی از راه‌حل برای افراط‌گرایی است. آگاهی و جلوگیری یکی از بخش‌های مهم این راه‌حل است. علمای این کشورها باید خلاءها را از طریق گسترش فرهنگ بخشش، محافظت از اجتماع و تصحیح مفاهیم غلط رفع کنند. افراط‌گرایی یک پدیده اجتماعی است و مختص به اسلام نیست. هر انسان علیرغم باورهایش ممکن است قربانی افراط‌گرایی و انزوا‌گرایی دیگران گردد. نمونه‌های تاریخی خشونت افراط‌گرایان غیرمسلمان موجود هستند. منحیث امامان و رهنما وظیفه ما تشریح تفسیر درست از اسلام است. اگر بتوانید به این هدف نائل آیید، نهایتا افراط‌گرایی از بین خواهد رفت. داکتر محمد الکوفحی: در رابطه با اشخاصی که در معرض شستشوی مغزی قرار گرفتند، من معتقد هستم که با اعتمادترین اشخاص در اجتماع امامان مساجد و معلمین مکتب هستند. این موضوع زمانی کاملا صدق می‌کند که گروپ مخاطب جوانان باشند. ما میدانیم که داعش اطفال خردسال را برای کشتار جذب کرد. شما نمی‌توانید از افکار این کودکان محافظت کنید، نمی‌توانید برایشان دلیل شرعی بیاورید – آن‌ها این مسائل را درک نمی‌کنند. آن‌ها توانایی مناظره را ندارند. اگر این مسائل ذریعه امامان مساجد و معلمین مکاتب مدیریت نشود، کشتار برای این اطفال یک مسئله طبیعی خواهد بود. یونیپاث: افراط‌گرایان از نارضایتی‌های اجتماعی سوءاستفاده کرده و وعده آزادی می‌دهند. علاج این چیست؟ برید جنرال داکتر ابراهیم ابو عقاب: راه‌حل همان چیزی است که ما در اردن داریم. تمام شهروندان در برابر قانون برابر هستند. آزادی عقیده و زندگی مسالمت‌آمیز موجود است. الحمدالله، ما همچون مشکلی نداریم. این اصل در اجتماع، قانون و قانون اساسی اردن به خوبی نهادینه شده است. رهبران ما در این مورد آینده را پیش‌بینی کرده بودند. وضعیت فعلی اردن به‌طور اتفاقی به وجود نیامده است. از طریق قوانین به وجود آمده است. من فکر می‌کنم سایر کشورها باید از اردن در مورد همزیستی دینی و تحمل الگو بگیرند، زیرا ساختار اجتماعی این کشورها همانند جامعه اردن است. داکتر امیر الرجوب: البته که جلوگیری بهتر از تداوی است. علت مرض باید قبل از اینکه مریضی به قسمت‌های حیاتی ملت برسد تشخیص داده شود. زمانی که پادشاه پیام امان را اعلام کرد، آن پیام حاوی یک تصویر ذهنی آینده‌نگرانه پیرامون همزیستی و تحمل دینی برای منطقه بود. آن پیام در مورد محبت و دوستی میان مردم بود. پیام صلح میان ادیان بود که ذریعه پادشاه اعلام و به‌طور گسترده قبول گردید. این جلوگیری از یک مرض خطرناک است. ما اینجا در اردن با یکدیگر در صلح، برادری و همزیستی زندگی می‌کنیم. اینجا حتی ازدواج میان مسلمانان و مسیحیان و مسلمانان و یهودیان اتفاق می‌افتد. همان طوری که گفتم، در این مورد جلوگیری بهتر از تداوی است. پروسه آن در میان تمام مردم جهان مشترک است. هر شخص نقشی برای ایفا کردن دارد. خانه، محل کار، جامعه، رهبران و رسانه‌ها. حتی رسانه‌های اجتماعی هم نقش عمده مثبت و منفی را در افراط‌گرایی ایفا می‌کند. منظورم این است که افراط‌گرایان آیدیالوجی خود را با استفاده از رسانه‌های اجتماعی ترویج و جوانان را فریب می‌دهند، در حالی که جامعه از رسانه‌ها برای افشای دروغ‌های افراط‌گرایان استفاده می‌کند. ما در جامعه مشکلی داریم که به مساعی تمامی اعضای جامعه ضرورت دارد. برید جنرال داکتر ابراهیم ابو عقاب: شما گفتید که ظلم در جامعه به افراط‌گرایی کمک کرده تا خود را در جامعه نهادینه کند. من به این مسئله از نظرگاه دیگری می‌نگرم. اولین راه‌حل برای مشکل افراط‌گرایی دانش و آگاهی، فهم صحیح و کافی از نظرات آیات قرآن و حدیث است. اگر شخصی درک درست از دین داشته باشد، او مانند افراط‌گرایان زیاده‌روی نخواهد کرد. ما باید در مورد عامل اقتصادی و تاثیر آن بالای انحراف به سمت افراط‌گرایی نیز صحبت کنیم. ظلم و فقر تاثیر دارند اما راه‌حل آن دانش و آگاهی است. صحابه (یاران پیامبر) ظلم و ستم را بخاطر دینشان تجربه کردند. آن‌ها نیز مشکلات اقتصادی داشتند. با آن وجود، هیچ‌یک از آن‌ها افراطی نشدند. چرا؟ به این دلیل که آن‌ها دانش و درک صحیح از دین داشتند. داکتر محمد الکوفحی: منحیث مثال در تاریخ اسلام، امام احمد، خداوند او را بیامرزد، ظلم‌های زیادی را در زمان مأمون عباسی تحمل کرد. شخصی به او گفت، “چرا مردم را علیه خلیفه تحریک نکردید؟” در حالی که وی شلاق خورده بود، ولی او مردم را علیه حکومت تحریک نکرد. او منافع اجتماع را بر منافع شخصی خود ترجیح داد، به این دلیل که او آگاهی داشت و عواقب تحریک مردم به سرک را می‌دانست. او ترجیح داد که به او توهین شود ولی خونی ریخته نشود و افراط‌گرایی ترویج نشود. در حقیقت، محافظت و درک دینی اساس همه چیز است. شیخ راد بانی خلف: تمرکز باید بالای ارزش‌های شهروندی باشد. از این طریق، هیچ گروپی یا فرقه‌ای، احساس انزوا یا بی‌ارزشی نمی‌کند. شهروندی یعنی مساوات میان تمام مردم بدون در نظر داشت نژاد یا فرقه خاص. تمامی اشخاص در برابر قانون برابرند. جلالت‌مآب پادشاه عبدالله دوم ابن حسین تایید می‌کند که قانون اساسی اردن تمام شهروندان را بدون در نظر داشت نژاد، داکترین و تفاوت‌های دینی در مقابل قانون یکسان می‌داند. من فکر می‌کنم که تایید و نهادینه‌سازی ارزش‌های مهم شهروندی جهت از بین بردن ظلم است. Facebook Twitter به اشتراک گذاری
نظرات بسته شده است.