الوتونکی محاربوي ځواک

د عراق هوایی ځواک د داعش پر وړاندې د هوایی عملیاتو د ترسره کولو مسؤلیت په غاړه اخلي

برید‭ ‬جنرال‭ ‬امر‭ ‬الیاسري،‭ ‬د‭ ‬عراق‭ ‬هوایی‭ ‬ځواک

د‭ ‬2021‭ ‬دوهمې‭ ‬نیمایی‭ ‬پورې،‭ ‬د‭ ‬عراق‭ ‬هوایی‭ ‬ځواک‭ ‬تر‭ ‬ډیره‭ ‬د‭ ‬داعش‭ ‬هدفونو‭ ‬باندې‭ ‬د‭ ‬خپلواک‭ ‬هوایی‭ ‬بریدونو‭ ‬ترسره‭ ‬کولو‭ ‬مسؤلیت‭ ‬په‭ ‬غاړه‭ ‬اخیستی‭ ‬و‭. ‬په‭ ‬حقیقت‭ ‬کې‭ ‬موږ‭ ‬د‭ ‬2021‭ ‬جون‭ ‬او‭ ‬دسمبر‭ ‬ترمینځ‭ ‬د‭ ‬2020‭ ‬په‭ ‬ورته‭ ‬موده‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬ټولو‭ ‬غیر‭ ‬عراقي‭ ‬ائتلاف‭ ‬ځواکونو‭ ‬د‭ ‬بریدونو‭ ‬څخه‭ ‬ډیر‭ ‬بریدونه‭ ‬کړي‭ ‬دي‭.‬

دا‭ ‬د‭ ‬خپلواک‭ ‬عملیاتو‭ ‬پلان‭ ‬کولو‭ ‬او‭ ‬ترسره‭ ‬کولو‭ ‬وړتیا‭ ‬د‭ ‬عراق‭ ‬هوایی‭ ‬ځواک‭ ‬لپاره‭ ‬د‭ ‬په‭ ‬ځان‭ ‬بسیا‭ ‬په‭ ‬لوري‭ ‬د‭ ‬یوه‭ ‬ستر‭ ‬ګام‭ ‬څرګندونه‭ ‬کوي‭ ‬او‭ ‬معتبر‭ ‬عراقي‭ ‬ډینامیک‭ ‬ضربې‭ ‬وړتیا‭ ‬وړاندې‭ ‬کوي‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬داعش‭ ‬پروړاندې‭ ‬ماموریت‭ ‬بریالیتوب‭ ‬ډاډمن‭ ‬کولو‭ ‬کې‭ ‬مرسته‭ ‬کوي‭.‬

په‭ ‬هرصورت،‭ ‬بریا‭ ‬خپلې‭ ‬ننګونې‭ ‬هم‭ ‬لري‭. ‬لکه‭ ‬په‭ ‬نړۍ‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬نورو‭ ‬پرمختللي‭ ‬هوایې‭ ‬ځواکونو‭ ‬په‭ ‬څیر،‭ ‬د‭ ‬عراق‭ ‬هوایې‭ ‬ځواک‭ (‬آی‭.‬کیو‭.‬ای‭.‬ایف‭) ‬باید‭ ‬د‭ ‬تل‭ ‬بدلیدونکي‭ ‬امنیتي‭ ‬ګواښونو‭ ‬سره‭ ‬د‭ ‬سمون‭ ‬لپاره‭ ‬د‭ ‬ډیر‭ ‬لګښت‭ ‬لرونکي‭ ‬نظامي‭ ‬شتمنیو‭ ‬ټولګې‭ ‬د‭ ‬مدیریت‭ ‬کولو‭ ‬او‭ ‬ساتلو‭ ‬څرنګوالی‭ ‬زده‭ ‬کړي‭. ‬دا‭ ‬باید‭ ‬د‭ ‬نړیوالې‭ ‬سیاسي‭ ‬بې‭ ‬ثباتۍ‭ ‬او‭ ‬نړیوال‭ ‬اقتصاد‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬لوړو‭ ‬ژورو‭ ‬په‭ ‬پام‭ ‬کې‭ ‬نیولو‭ ‬سره‭ ‬دا‭ ‬کار‭ ‬وکړي‭.‬

تاریخچه‭ ‬او‭ ‬شالید

د‭ ‬عراق‭ ‬هوایی‭ ‬ځواک‭ ‬په‭ ‬کال‭ ‬1931‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬لومړۍ‭ ‬نړیوالې‭ ‬جګړې‭ ‬وروسته‭ ‬په‭ ‬عراق‭ ‬د‭ ‬برتانیه‭ ‬د‭ ‬کنټرول‭ ‬پرمهال‭ ‬جوړ‭ ‬شوی‭ ‬و‭. ‬هوایې‭ ‬ځواک‭ ‬د‭ ‬1930‭ ‬څخه‭ ‬تر‭ ‬1990‭ ‬پورې‭ ‬وده‭ ‬کولو‭ ‬ته‭ ‬دوام‭ ‬ورکړ،‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬ایران‭ ‬او‭ ‬عراق‭ ‬د‭ ‬اوږدې‭ ‬جګړې‭ ‬پرمهال‭ ‬خپلې‭ ‬لوړې‭ ‬درجې‭ ‬ته‭ ‬ورسید،‭ ‬دغه‭ ‬مهال‭ ‬آی‭.‬کیو‭.‬ای‭.‬ایف‭ ‬1‭,‬029‭ ‬الوتکو‭ ‬څخه‭ ‬جوړ‭ ‬و‭ ‬چې‭ ‬550‭ ‬یې‭ ‬محاربوي‭ ‬الوتکې‭ ‬وې‭. ‬پدې‭ ‬سره‭ ‬دا‭ ‬پدغه‭ ‬وخت‭ ‬کې‭ ‬په‭ ‬سیمه‭ ‬کې‭ ‬تر‭ ‬ټولو‭ ‬ستر‭ ‬هوایې‭ ‬ځواک‭ ‬و‭.‬

د‭ ‬2003‭ ‬کال‭ ‬جګړې‭ ‬د‭ ‬هوایی‭ ‬ځواک‭ ‬شتمنۍ‭ ‬او‭ ‬زیربنا‭ ‬له‭ ‬مینځه‭ ‬ویوړه‭. ‬په‭ ‬پایله‭ ‬کې‭ ‬یې‭ ‬د‭ ‬تجهیزاتو‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬انساني‭ ‬ځواک‭ ‬زیان‭ ‬د‭ ‬عراق‭ ‬هوایې‭ ‬ځواک‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬دې‭ ‬ائتلافي‭ ‬ملګرو‭ ‬ته‭ ‬یوه‭ ‬ترټولو‭ ‬ستره‭ ‬ننګونه‭ ‬وه‭. ‬له‭ ‬دغه‭ ‬وخت‭ ‬راهیسې،‭ ‬آی‭.‬کیو‭.‬ای‭.‬ایف‭ ‬د‭ ‬عراق‭ ‬مجرب‭ ‬پیلوټانو‭ ‬په‭ ‬واسطه‭ ‬پرمخ‭ ‬وړل‭ ‬کیدونکی‭ ‬د‭ ‬بیارغونې‭ ‬سخت‭ ‬او‭ ‬ډیر‭ ‬لګښت‭ ‬لرونکی‭ ‬کمپاین‭ ‬پیل‭ ‬کړ‭. ‬آی‭.‬کیو‭.‬ای‭.‬ایف‭ ‬د‭ ‬خپلې‭ ‬روزنې‭ ‬او‭ ‬الوتکو‭ ‬ډیره‭ ‬برخه‭ ‬د‭ ‬امریکا‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬څخه‭ ‬ترلاسه‭ ‬کړې‭ ‬ده‭.‬

اوسمهال،‭ ‬آی‭.‬کیو‭.‬ای‭.‬ایف‭ ‬شاوخوا‭ ‬175‭ ‬الوتکې‭ ‬لري‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬عراق‭ ‬اردو‭ ‬او‭ ‬سمندري‭ ‬خواک‭ ‬لپاره‭ ‬د‭ ‬ملاتړي‭ ‬ځواک‭ ‬په‭ ‬حیث‭ ‬عمل‭ ‬کوي‭ ‬چې‭ ‬په‭ ‬مرسته‭ ‬یې‭ ‬هغوی‭ ‬خپل‭ ‬ځواکونه‭ ‬په‭ ‬چټکۍ‭ ‬سره‭ ‬ګوماري‭. ‬

د عراق تاکتیکي برید کنټرولونکي (آی.ټي.ای.سي.ایس) د الاسد هوایی ډګر کې روزنه کوي. په ځمکه د هدف چمتو کولو په واسطه، آي.ټي.ای.سي.ایس د الوتکې د کارمندانو فعالیت ته وده ورکوي. بریدمل جوز ای. ټوریس جونیر/ د امریکا متحده ایالاتو اردو

د‭ ‬داعش‭ ‬ماتول

د‭ ‬2014‭ ‬جون‭ ‬کې،‭ ‬داعش‭ ‬د‭ ‬عراق‭ ‬او‭ ‬سوریه‭ ‬سترې‭ ‬برخې‭ ‬ونیولې‭. ‬د‭ ‬عراق‭ ‬د‭ ‬حاکمیت‭ ‬لاندې‭ ‬ولسوالیو‭ ‬نږدې‭ ‬30%‭ ‬د‭ ‬تروریستانو‭ ‬د‭ ‬کنټرول‭ ‬لاندې‭ ‬وې‭. ‬په‭ ‬هرصورت،‭ ‬د‭ ‬پراخه‭ ‬بې‭ ‬ثباتۍ‭ ‬او‭ ‬انساني‭ ‬بحران‭ ‬لیدلوري‭ ‬عراقي‭ ‬ټولنه‭ ‬اقدام‭ ‬کولو‭ ‬ته‭ ‬وهڅوله‭.‬

عراق‭ ‬څنګه‭ ‬وکولی‭ ‬شو‭ ‬د‭ ‬مصیبت‭ ‬لرونکي‭ ‬زیانونو‭ ‬پرته‭ ‬د‭ ‬داعش‭ ‬د‭ ‬حرکت‭ ‬مخه‭ ‬ونیسي‭ ‬او‭ ‬داسې‭ ‬یوه‭ ‬سازمان‭ ‬ته‭ ‬ماتې‭ ‬ورکړي‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬هیواد‭ ‬دومره‭ ‬لویه‭ ‬برخه‭ ‬یې‭ ‬د‭ ‬کنټرول‭ ‬لاندې‭ ‬وه؟‭ ‬ځواب‭ ‬په‭ ‬چټکۍ‭ ‬سره‭ ‬واضح‭ ‬کیږي‭: ‬هوایی‭ ‬ځواک‭.‬

د‭ ‬ټولو‭ ‬تخنیکي‭ ‬او‭ ‬لوژستیکي‭ ‬ننګونو‭ ‬سربیره،‭ ‬آی‭.‬کیو‭.‬ای‭.‬ایف‭ ‬د‭ ‬عراق‭ ‬ځمکني‭ ‬ځواکونو‭ ‬ملاتړ‭ ‬کولو‭ ‬لپاره‭ ‬د‭ ‬ائتلاف‭ ‬ځواکونو‭ ‬سره‭ ‬مسؤلیت‭ ‬شریک‭ ‬کړ‭. ‬الوتونکو‭ ‬بشر‭ ‬دوستانه‭ ‬توکي‭ ‬غورځولي،‭ ‬هوایې‭ ‬کشف‭ ‬یې‭ ‬ترسره‭ ‬کړی،‭ ‬نظامي‭ ‬او‭ ‬ملکي‭ ‬مړي‭ ‬او‭ ‬ټپیان‭ ‬یې‭ ‬لیږدولي،‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬داعش‭ ‬شتمنۍ‭ ‬او‭ ‬زیربنا‭ ‬یې‭ ‬ویشتلي‭.‬

دې‭ ‬ټولو‭ ‬عملیاتو‭ ‬زموږ‭ ‬د‭ ‬پخواني‭ ‬تمدن‭ ‬ځورونکی‭ ‬یو‭ ‬له‭ ‬ترټولو‭ ‬بې‭ ‬رحمه‭ ‬عصري‭ ‬دښمنانو‭ ‬د‭ ‬له‭ ‬مینځه‭ ‬وړلو‭ ‬پروسه‭ ‬چټکه‭ ‬کړې‭.‬

د‭ ‬امریکا‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬اردو‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬دې‭ ‬ائتلافي‭ ‬شریکانو‭ ‬–‭ ‬29‭ ‬هیوادونو‭ ‬–‭ ‬د‭ ‬لازمي‭ ‬استخباراتو‭ ‬او‭ ‬دقیق‭ ‬هوایې‭ ‬بریدونو‭ ‬په‭ ‬واسطه‭ ‬نظامي‭ ‬ملاتړ‭ ‬کې‭ ‬ونډه‭ ‬اخیستې‭. ‬لنډه‭ ‬دا‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬امریکا‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬ائتلاف‭ ‬هوایې‭ ‬ځواک‭ ‬پرته‭ ‬عراقیانو‭ ‬نشو‭ ‬کولی‭ ‬د‭ ‬داعش‭ ‬څخه‭ ‬سیمه‭ ‬بیرته‭ ‬ونیسي‭.‬

د‭ ‬هیواد‭ ‬دننه‭ ‬او‭ ‬بهر‭ ‬میشت‭ ‬د‭ ‬عراق‭ ‬ائتلافي‭ ‬ملګرو‭ ‬د‭ ‬داعش‭ ‬پر‭ ‬وړاندې‭ ‬هوایې‭ ‬محاربه‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬مشري‭ ‬کولو‭ ‬لپاره‭ ‬د‭ ‬آی‭.‬کیو‭.‬ای‭.‬ایف‭ ‬غړو‭ ‬ته‭ ‬پوهه،‭ ‬مهارتونه‭ ‬او‭ ‬تجربه‭ ‬ورکړې‭.‬

د‭ ‬نړیوال‭ ‬ائتلاف‭ ‬ځواکونو‭ ‬آي‭.‬کیو‭.‬ای‭.‬ایف‭ ‬ته‭ ‬د‭ ‬پام‭ ‬وړ‭ ‬مقدار‭ ‬لوژستیکي‭ ‬او‭ ‬عملیاتي‭ ‬ملاتړ‭ ‬چمتو‭ ‬کړی،‭ ‬او‭ ‬عراقي‭ ‬پیلوټانو‭ ‬د‭ ‬خپلو‭ ‬وړتیاو‭ ‬پراخولو‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬ځواک‭ ‬څخه‭ ‬ځواک‭ ‬ته‭ ‬رسیدلي‭ ‬دي‭.‬

تر‭ ‬2021‭ ‬پورې‭ ‬د‭ ‬عراق‭ ‬هوایې‭ ‬ځواک‭ ‬د‭ ‬هیواد‭ ‬مرکزي‭ ‬یرغلیز‭ ‬ځواک‭ ‬ګرځیدلی‭ ‬و،‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬داعش‭ ‬پاتې‭ ‬شوني‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬هغوی‭ ‬څو‭ ‬پاتې‭ ‬پټن‭ ‬ځایونه‭ ‬ښکار‭ ‬کوي‭ ‬او‭ ‬له‭ ‬مینځه‭ ‬یې‭ ‬وړي‭.‬

یو عراقي سرتیری د 2021 اکتوبر کې د موصل ډیم ته څیرمه نظامي روزنې پرمهال د امریکا متحده ایالاتو شریک سره یو هوایی برید همغږی کوي. سپیک. ټریور فرینکلین/د امریکا متحده ایالاتو اردو

د‭ ‬هوایې‭ ‬ځواک‭ ‬ښه‭ ‬کول

هوایې‭ ‬ځواک‭ ‬په‭ ‬عصري‭ ‬جنګ‭ ‬کې‭ ‬حساس‭ ‬رول‭ ‬لوبوي؛‭ ‬یرغلیز‭ ‬هوایې‭ ‬عملیات‭ ‬د‭ ‬دښمن‭ ‬ماتې‭ ‬ګړندۍ‭ ‬کوي‭. ‬ګډ‭ ‬هوایې‭ ‬عملیات‭ ‬–‭ ‬په‭ ‬بله‭ ‬وینا،‭ ‬د‭ ‬ټولو‭ ‬شریکانو‭ ‬د‭ ‬هڅو‭ ‬یو‭ ‬موټی‭ ‬کول‭ ‬–‭ ‬د‭ ‬جګړې‭ ‬پرمهال‭ ‬د‭ ‬زیانونو‭ ‬کمولو‭ ‬لپاره‭ ‬لازمي‭ ‬دي‭. ‬

دا‭ ‬پدې‭ ‬معني‭ ‬ده‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬عراق‭ ‬هوایې‭ ‬ځواک‭ ‬باید‭ ‬عصري‭ ‬کیدو‭ ‬ته‭ ‬دوام‭ ‬ورکړي‭ ‬او‭ ‬په‭ ‬سیمه‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬ګواښونو‭ ‬سره‭ ‬خپله‭ ‬وده‭ ‬وساتي‭. ‬

په‭ ‬عمل‭ ‬کې‭ ‬عراق‭ ‬باید‭ ‬پرمختللي‭ ‬جنګي‭ ‬الوتکې‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬هوایې‭ ‬دفاع‭ ‬یو‭ ‬موټی‭ ‬سیسټمونه‭ ‬ترلاسه‭ ‬کړي‭. ‬هوایې‭ ‬ځواک‭ ‬باید‭ ‬د‭ ‬ائتلافي‭ ‬ځواکونو‭ ‬سره‭ ‬نظامي‭ ‬تمرینونو‭ ‬کې‭ ‬ګډون‭ ‬وکړي‭. ‬شاید‭ ‬ترټولو‭ ‬مهم‭ ‬به‭ ‬دا‭ ‬وي‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬نړیوال‭ ‬او‭ ‬سیمه‭ ‬ییز‭ ‬ائتلاف‭ ‬غړي‭ ‬هیوادونو‭ ‬لخوا‭ ‬وړاندیز‭ ‬شوي‭ ‬روزنې‭ ‬او‭ ‬کورسونو‭ ‬له‭ ‬لارې‭ ‬باید‭ ‬آی‭.‬کیو‭.‬ای‭.‬ایف‭ ‬خپل‭ ‬مهارتونه‭ ‬تیره‭ ‬کړي‭.‬

ځینې‭ ‬وروستیو‭ ‬نوښتونو‭ ‬زموږ‭ ‬د‭ ‬ځواکونو‭ ‬وړتیا‭ ‬ښه‭ ‬کړې‭ ‬ده‭. ‬لومړی‭ ‬یې‭ ‬د‭ ‬عراق‭ ‬هوایې‭ ‬دفاع،‭ ‬د‭ ‬اردو‭ ‬هوایی‭ ‬چلند‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬هوایې‭ ‬ځواک‭ ‬ترمینځ‭ ‬د‭ ‬فعالیتونو‭ ‬همغږي‭ ‬کولو‭ ‬لپاره‭ ‬د‭ “‬هوایې‭ ‬خونې‭” ‬رامینځته‭ ‬کول‭ ‬دي‭.‬

د‭ ‬عراق‭ ‬د‭ ‬تاکتیکي‭ ‬برید‭ ‬کنټرولونکي‭ ‬یا‭ ‬آي‭.‬ټي‭.‬ای‭.‬سي‭ ‬د‭ ‬عراق‭ ‬د‭ ‬تروریزم‭ ‬سره‭ ‬مبارزې‭ ‬سرویس‭ ‬څخه‭ ‬سرتیري‭ ‬دي‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬لیږد‭ ‬وړ‭ ‬ارتباط‭ ‬تجهیزاتو‭ ‬سره‭ ‬ورځ‭ ‬او‭ ‬شپه‭ ‬د‭ ‬هوایې‭ ‬بریدونو‭ ‬لارښود‭ ‬کولو‭ ‬لپاره‭ ‬روزل‭ ‬شوي‭ ‬دي‭. ‬دا‭ ‬متخصص‭ ‬سرتیري‭ ‬–‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬عراق‭ ‬د‭ ‬ځانګړې‭ ‬عملیاتو‭ ‬ځواکونو‭ ‬هره‭ ‬لیوا‭ ‬کې‭ ‬یې‭ ‬شمیر‭ ‬د‭ ‬اته‭ ‬څخه‭ ‬تر‭ ‬10‭ ‬پورې‭ ‬دی‭ ‬–‭ ‬10‭ ‬اونۍ‭ ‬روزنه‭ ‬ترلاسه‭ ‬کوي‭.‬

پدې‭ ‬اړه‭ ‬یو‭ ‬څه‭ ‬وضاحت‭ ‬ته‭ ‬اړتیا‭ ‬ده‭ ‬څه‭ ‬چې‭ ‬موږ‭ ‬ټول‭ ‬پوهیږو‭ ‬هغه‭ ‬دا‭ ‬دي‭ ‬چې‭ ‬نن‭ ‬ورځ‭ ‬ترټولو‭ ‬ډیرې‭ ‬حساس‭ ‬ننګونې‭ ‬د‭ ‬څرنګوالي‭ ‬له‭ ‬پلوه‭ ‬نړیوالې‭ ‬دي‭: ‬وبا،‭ ‬د‭ ‬مهاجرینو‭ ‬بحران،‭ ‬بې‭ ‬ثباته‭ ‬اقتصادي‭ ‬بدلونونه‭ ‬او‭ ‬تاوتریخجنې‭ ‬جګړې‭ ‬چې‭ ‬نړیوال‭ ‬افراطیان‭ ‬ورڅخه‭ ‬ګټه‭ ‬پورته‭ ‬کوي‭.‬

دا‭ ‬ټولې‭ ‬ننګونې‭ ‬په‭ ‬همغږي‭ ‬شوي،‭ ‬جمعي‭ ‬اقدام‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬امنیتي‭ ‬ځواکونو‭ ‬ترمینځ‭ ‬شریکې‭ ‬لیوالتیا‭ ‬ته‭ ‬اړتیا‭ ‬لري‭. 

Comments are closed.