لیوای هێزی دەریایی محمد لە ساڵی 1979 وەکو کاندیدی ئەفسەر پەیوەندی کردووە نە هێزی بەرگری بەحرەینەوە و نێردراوە بۆ ئەکادیمیای دەریایی پاکستان کاراچی، کە لەوێدا بە پلەی نایاب بەکالۆریۆسی لە زانستی دەریاوانیدا بەدەستهێناوە. لە چەندین پلەدا لەناو بەلەمە موشەکییە دەریاییەکاندا وەک ئەفسەری کەشتیوانی و ئەفسەری ئۆپەراسیۆنەکان بەرەوپشچوو تا لە ساڵی 1993 فەرماندەیی یەکەم کەشتیی خۆی گرتە ئەستۆ لەگەڵ دامەزراندنی بۆ بەلەمی موشەکی ئەلجابری.
پۆستە فەرماندەییەکانی کەشتییەکانی تر چاوەڕێی ئەمیان دەکرد، لەوانە سەر فڕۆکەی سابا – هەتا ئەو کاتەی لە ساڵی 2009 دا سەرپەرشتی گروپی تایبەتی دەریایی بەحرەینی کرد. دوای دوو ساڵ پۆستی بەرپرسی بەشی مەشق و ڕاهێنانی وەرگرت. ساڵی 2012 وەک جێگری فەرماندەی هێزی دەریایی شاهانەی بەحرەین دەستنیشانکرا. لە ساڵی 2017 – پلەکەی گۆڕدرا بۆ پۆستی بەرزتر- فەرماندەی هێزی دەریایی.
لیوای هێزی دەریایی محەمەد ئەزموونی دەریایی خۆی تەواو کرد لەگەڵ کاروباری خول لە ئەکادیمییە دەریاییە دیارەکان لە سەرانسەری جیهاندا. دیارترینیان کۆرسێک بوون لە پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکان لە شانشینی یەکگرتوو لە ساڵی 1986، کۆرسێکی فەرماندەیی و ستاف لە شانشینی یەکگرتوو لە ساڵی 1990، بڕوانامەی دبلۆمی باڵا لە یاسای دەریایی لە یۆنان لە ساڵی 1997، هەروەها کۆرسێکی جەنگی دەریایی لە زانکۆی جەنگی دەریایی ئەمەریکا لە ساڵی 2008.
کاروانی سەربازییەکەی بە ڕێزلێنان پۆشراوە: مەدالیای پلەی یەکەمی بەحرەین، میدالیای پلەی دووەمی بەحرەین، میدالیای پلەی یەکەمی دیالۆگ، فەرمانی شایستەیی سەربازی، فەرمانی هێز، مەدالیای خزمەتی مەیدانی، فەرمانی گالانتری، فەرمانی پێگەیشتن و مەدالیای خزمەتکردنی درێژخایەن
لیوای هێزی دەریایی محەمەد ڕازەمەندی خۆی نیشاندا بۆ چاوپێکەوین لەگەڵ “یونیپاس” دەربارەی ڕۆڵی هێزی دەریایی شاهانەی بەحرەین لە بەدەستهێنانی ئاسایش لە ناوچەکە:
“یونیپاس”: ئایا بەرپرسیاریەتی هێزی دەریایی شاهانەی بەحرەین چییە؟
لیوای هێزی دەریایی محمد: بەرپرسیارێتی هێزی دەریایی شاهانەی بەحرەین دەکەوێتە نێو سیستەمی هێزی بەرگری بەحرەین کە لەلایەن خاوەن شکۆ پاشای حەمەد بن عیسا خەلیفە، پاشای وڵات و فەرماندەی باڵای خۆشەویست دامەزراوە، خوا بیپارێزێت. تێڕوانینی ستراتیژی پاشا ئەوە بوو کە شانشینی بەحرەین هێزێکی دەریایی هاوچەرخی هەبێت لەپێناو پاراستنی دەستکەوتەکانی نەتەوەکە و ئەو شۆڕشەی لە نیوەی دووەمی سەدەی 20 بینیبووی. ئەرکی سەرەکی هێزی دەریایی بریتییە لە بەرگریکردن لە ڕێگا ئاوییە ناوچەیی و ئابوورییەکانی شانشین و پاراستنی سەقامگیری و سەروەرییەکەی و بەرەنگاربوونەوەی ئەگەری هێرشکردن.
“یونیپاس”: چۆن شانشینی بەحرەین دەستیکرد بە نوێگەری لە هێزە دەریاییەکانی؟
لیوای هێزی دەریایی محمد: سەرکردایەتی ژیرانەی ئێمە گرنگی بە پەرەپێدانی هێزی بەرگری بەحرەین دەدات، کە هێزی دەریایی بە بەشێکی گرنگ دادەنرێت. بە بەردەوامی لەگەڵ هێزە زەمینی و ئاسمانییەکان کار دەکات بۆ بەدەستهێنانی سیستەمێکی بەرگریی یەکگرتوو. ئەمڕۆ، لە سەدەی 21، دەبینین کە پێویستە هێزە سەربازییەکان لە کۆمەڵێک سیستەم پێکبهێنرێن – کەشتی دەریایی، هێزی فڕۆکەوانی، هێزی مرۆیی – بۆ جێبەجێکردنی ئەو ئەرکانەی پێیان سپێردراوە. لە بواری دەریایی و لەسەر بنەمای ستراتیژی سەربازیی ئاست بەرز، هێزی دەریایی شاهانەی بەحرەین ڕێگایەکی گەشەپێدانی بەردەوامی گرتووەتە بەر بۆ ئەوەی لەگەڵ ئەم ئاستەنگانەدا هەنگاو بنێت. ستراتیژی هاوچەرخبوون و گەشەپێدانی هێزی دەریایی شاهانەی بەحرەین لەسەر چەند پایەیەکی سەرەکی دامەزراوە، کە گرنگترین و دیارترینیان توخمی مرۆڤە. کڕینی کەشتییە دەریاییە هاوچەرخەکان و گۆڕانکاریی لەکەشتییەکانی ئێستا بە نوێترین سیستەم دڵنیایی دەدات کە هێزی دەریایی دەتوانێت شان بە شان بەردەوام بێت لەگەڵ هێزە دەریاییە هاوچەرخەکان لە ناوچەکەدا. سیستەمە هاوچەرخەکانی تر کە پاڵپشتی ئۆپەراسیۆنە دەریاییەکان دەکەن بریتین لە سیستەمی ڕادار و هەستەوەرەکان و سیستەمی ئاگادارکردنەوەی خێرا، هەروەها فڕۆکەی بێ فڕۆکەوان و بەلەم کە هێزی مرۆیی و چاودێری بۆ تەواوی جیهانی دەریایی دابین دەکەن.
ئەفسەی پلە نزم ئاستی 1 مارك مەحمود/ هێزی دەریایی ئەمریکا
“یونیپاس”: بۆچی بەحرەین بەشداری لە هێزە دەریاییە یەکخراوەکان دەکات(CMF)؟
لیوای هێزی دەریایی محمد: جوگرافیای شانشینی بەحرەین کە کۆمەڵە دوورگەیەکە لە ناوەڕاستی کەنداوی عەرەبی و پەیوەندییە مێژووییەکەی لەگەڵ زەریا و بازرگانی جیهانیدا، بەحرەینی کردووەتە ناوەندێکی دەریایی ستراتیژی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا و بازرگانی جیهانی ڕاکێشاوە. لە سەدەی ڕابردووەوە بەحرەین پشتیوانی لۆجستی و ئیداری بۆ زۆرێک لە کەشتییەکانی ناوچەکە دابین کردووە، ئەمەش بەحرەین دەکاتە ناوەندێکی دەریایی گونجاو بۆ هێزە دەریاییەکانی هاوپەیمانان. ئەمەش هاوتایە لەگەڵ سیاسەتی شانشینی بەحرەین بۆ پاراستنی ئاشتی و ئاسایش و سەقامگیری لە ناوچەکەدا بۆ خزمەتکردنی گەشەی ئابووری. لەبەر ئەوەی بازرگانی نێودەوڵەتی بە شێوەیەکی سەرەکی پشت بە دەریا و زەریاکان دەبەستێت – 80%ی بازرگانی جیهانی دەریاییە – شتێکی سروشتی بوو بۆ وڵاتانی دۆست و هاوپەیمان کە داوا لە شانشینی بەحرەین بکەن ببێتە ناوەندێکی لۆجستی و پشتیوانی دەریایی بۆ ئەو کەشتیانە دابین بکات. دوای ئەو ئەزموونەی کە ناوچەکە بەسەریدا تێپەڕیوە، هەموو جیهان تێدەگات کە پێویستە وڵاتان یەکگرتوو بن بۆ پاراستنی ڕێڕەوە نێودەوڵەتییەکانی گواستنەوە و ڕێگا ئاوییە ستراتیژییەکان. هیچ وڵاتێک بە تەنیا ناتوانێت بەبێ هاوپەیمانی و هاوکاری نێودەوڵەتی ئاسایش مسۆگەری بکات.
“یونیپاس”: ڕاهێنانی نێوان هێزی دەریایی شاهانەی بەحرەین و هێزی دەریایی ئەمریکا چەندە گرنگە؟
لیوای هێزی دەریایی محمد: ئامانجە گشتییەکانی شانشینی بەحرەین و ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا کە بریتین لە پاراستنی ئاسایشی دەریایی ناوچەکە و بەردەوامبوونی تەوژمی بازرگانیی جیهانی لە ڕێگەی ڕێگا ئاوییە ستراتیژییەکانەوە. هەروەها هێزە دەریاییەکانی بەحرەین و ئەمەریکا لە ناوچە ئاوییە نێودەوڵەتییەکاندا کاردەکەن و لە نزیکەوە لەگەڵ یەکتر هەماهەنگی دەکەن. هاوئاهەنگی لە نێوان هێزی دەریاییدا گرنگە و ڕاهێنانی بەردەوام ڕۆڵێکی گرنگی هەیە لە یەکخستنی چەمکەکان. ئێمە شانازی بەوەوە دەکەین کە ئاستی ڕاهێنانەکان لە نێوان هێزی دەریاییدا بە درێژایی ساڵ زۆر کارا و بەردەوامە. ئێمە بووین بە هاوبەش لە کارکردن بۆ بەدیهێنانی ئاسایشی دەریایی ناوچەیی. هێزی دەریایی شاهانەی بەحرەین پاڵپشتی سەرەکی هێزە دەریاییە یەکخراوەکان دەکات وەک وڵاتێکی میوانداری هاوپەیمانی دەریایی و ئەمڕۆ ئۆپەراسیۆنی ڕاستەقینە ئەنجام دەدەین و تەنها بە ئەنجامدانی مانۆڕ سنووردار نین. ئێمە کەشتیمان هەیە لە دەریادا کە بەشدارن لە پاسەوانیی هاوبەش لەگەڵ هێزی جۆراوجۆری ئۆپەراسیۆنەکان، لەوانە هێزی ئەرکی کۆکراوەی سێنتینێل، و ئێمە پشتگیری هەموو ئەو فەرمانانە دەکەین بە هێزی مرۆیی کە ئەفسەر و دەریاوان دابین دەکات. ئێمە هاوبەشی ئاسایشی دەریایی ناوچەیین و هێزی دەریایی شاهانەی بەحرەین لە کەنداوی عەرەبییەوە درێژ دەبێتەوە بۆ دەریای سوور.