مجازې تاوتریخوالی
تروریستان، مجرمین او ورانکاري دولتونه مجازي فضا د ټولنې د بې ثباته کولو لپاره د محاربې د ډګر په توګه کاروي
د تروریزم ضد اسلامي اردو ائتلاف
انټرنیټ په نړیواله کچه غیرمتمرکز دی، کوم چې بې نومي توب ته لاره برابروي او د غیرقانوني فعالیتونو لپاره د یوه پلیټفارم په توګه د دې کارولو کې ونډه لري، پشمول د ملکیت جرمونو او د تاوتریخوالي ډک افراطیت ترویج. د دا ډول حساسیت مخنیوې پر وړاندې ــ د افراطیانو او تروریستانو لخوا د انټرنیټ څخه ناوړه ګټه اخیستل ــ حکومتونه د دې مجرمینو د مخنیوي لپاره ننګونو سره مخ کیږي چې د دولت مشروعیت ترپوښتنې لاندې راولي او د تاوتریخوالي اعمال ترسره کوي.
مجازي تروریزم ډیری حکومتونو ته 1 نمبر ملي ګواښ دی؛ دا په معلوماتي ټیکنالوژۍ د نړیوالې اتکا له امله خورا ستر زیان پیښږي. د مجازي تروریزم اصلي هدفونه حکومتونه او هغوی پورې اړوند نهادونه، بانکونه، د ارتباطاتو زیربنا، او عامه ټولګټې لکه اوبه، بریښنا، تیل او ګاز دي. په دوی باندې بریدونه د لوی اقتصادي، سیاسي او فزیکي زیان لامل کیدی شي.
مجازي تروریستي ګروپونه لاډیر ځیرک او همغږي شوي دي. هغوی د هرډول برید ملاتړ کولو لپاره د انټرنیټ سره وصل هر کمپیوټر څخه ګټه پورته کولی شي. د همدې لپاره، مجازي تروریزم لوی سازمانونو او کمپیوټر کاروونکي ټولو خلکو ته ګواښ ګرځیدلی دی.
مجازي عملیات د څو دلایلو لپاره تروریستان راجلبوي. دا د دودیز تروریستي میتودونو پرتله کم لګښت لري، د شخصي کمپیوټر ورهاخوا ډیر کم څه او د انټرنیټ اتصال ته اړتیا لري. د وسلو او چاودیدونکو توکو پیرلو ته هیڅ اړتیا نشته. د کمپیوټري ویرسونو جوړول او د دودیز تلیفون لیکو یا د بې سیم ارتباط له لارې انتقال یو خورا عما بریښنایی تروریستي میتود دی، او دا د فزیکي بمونو هومره سیسټمونه فلج او اغیزه ورباندې کولی شي.
د مجازي وسلې تعریف لاهم مبهم دی. دا د مخرب موخو لپاره کارول کیدونکي د پروګرام کوډونو کدري برخه کاروي. د یوې وسلې او یوې وسیلې ترمینځ توپیر کولو کې باید د متخلف اراده په پام کې ونیول شي، کوم چې د تخریب یا ارعاب له لارې زیان رسول دي. دا د مجازي وسلې د تعریف نه جلا کیدونکې برخه ده.
د بیلګې په توګه، څټکی یوه وسیله ده چې د بیلابیل موخو لپاره کارول کیږي. که دا د بدن یا توکو د زیان لپاره وکارول شي، نو څټکی یوه خطرناکه وسله ګرځي. دا منطق د سافټویر کارولو باندې هم پلي کیدی شي، چې که څه په ځینې کاریالونو کې بې ضرره وي، کله چې ناسم وکارول شي تخریبونکې وسله ګرځي.
دا چې یوه مجازي وسله د څومره زیان لامل کیږي د هدف ګرځول شوي شبکې پورې تړلي نفوس سره تړاو لري. پدې توګه، د حساس زیربنا لکه د بریښنایی شبکو هدف ګرځونکي مجازي وسلو اغیزې ډیرې شدید دي.
یو دایمي خطر شتون لري چې تروریستي سازمانونه به دا ډول وسلې ترلاسه کړي. د مثال په توګه، د شیډو بروکر په نوم یوې ډلې د متحده آیالاتو د ملي امنیت اداره هیک کړه او ادعا یې وکړه چې ملي مجازي وسلې یې د لیلام کولو لپاره غلا کړي دي. لدې جوتیږي چې مجازي وسلې ممکن د مجازي “وسلو پلورونکو” په واسطه د دودیز وسلو په څیر سوداګري شي.
د ملویر سافټویر پروګرامونه د پروګرامیدو وړ وسیلې، خدمت یا شبکې ته زیان رسولو یا ورڅخه ناوړه ګټه اخیستلو لپاره ډیزاین شوي د هر ډول سافټویر کارول کیدونکې اصطلاح ده. دا عمومآ د مجازي مجرمینو لخوا د مالي ګټې لپاره د ډیټا د رایستلو په موخه کارول کیږي. د هدف لاندې ډیټا کې مالي او روغتیایی ریکارډ، د بریښنالیک پیغامونه او شخصي پاسورډونه شامل دي. د هیکینګ سره مخ معلوماتو ډولونه بې پای دي.
د بریدونو ډولونه
د صفر ورځې ګټه اخیستلو کارول – د یوه کمپیوټر سافټویر زیانمنیدل معلومول چې پیچ ورته نه وي جوړ شوی – یوه سیسټم ته د لاسرسي او زیان رسولو یو له تر ټولو ډیرو منحرف لارو څخه ده. دې زیانمنیدو څخه هیکران محدود کړی شوي معلوماتو ته لاسرسي لپاره ګټه اخیستلی شي، د ملویر او سپای ویر د جوړولو او کارولو سربیره.
د خدمت توزیعي رد بریدونه، د ډیټا غلا او نور بې اجازې ننوتل د بوټنیټ په واسطه ترسره کیدی شي. بوټنیټ یا بوټز څو وسیلې دي چې د انټرنیټ سره وصل وي؛ هره وسیله یو یا ډیر بوټز چلوي. برید کونکی کولی شي د قوماندې او کنټرول سافټویر په کارولو سره روبوټونه کنټرول کړي.
ویرسونه د ملویر پروګرام خورا بدنام او تر ټولو زاړه ډولونه دي. دا کمپیوټرونو یا فایلونو پورې نښلیدونکي پروګرامونه دي چې د نورو فایلونو یا کمپیوټرونو ککړولو لپاره څو چنده کیږي او ډیټا له مینځه وړلی یا حذف کولی شي. یو کمپیوټر ممکن تر هغه وخت پورې ککړ نه شي چې د خطر سره مخ پروګرام وچلوي، او ویروس تر هغه وخت پورې ویده پروت وي چې ککړ شوی فایل یا ضمیمه پرانیستل شي. ویرسونه د ګرځیدلو او د نورو فایلونو او سیسټمونو د ککړولو لپاره د کارونکي اینپوټ ته اړتیا لري، لکه په لیږونکي لیست کې د یوه ککړ پروګرام چلول.
تروریستان اکثر د منطق بمونو په نوم یادیدونکي د مجازي سبوتاژ یو ډول په کارولو سره قربانیانو باندې برید کوي، کوم چې د ځینې ځانګړي شرایطو په پوره کیدو سره د یوه مخرب فعالیت تنظیم کولو لپاره د سافټویر دننه کول دي. منطق بمونه د لږ زیان لرونکي لاملونو لپاره هم کارول کیدی شي لکه د پروګرامونو وړیا ازمیښت چې د دمخه ټاکل شوې مودې وروسته غیرفعال کیږي. تروریستان د منطق بمونو اهمیت باندې پوهیږي؛ د نړۍ ډیری زیربنا کمپیوټري شبکو پورې تړلې، او د منطق بمب بریدونو یوه ټاکلې لړۍ کولی شي ډیری نړیوال بانکدارۍ او ټرانسپورټیشن سیسټمونه مختل کړي.
د زیربنا هدف ګرځول
حساس زیربنا د لومړني خدمتونو ملاتړ کوي چې ټولنه ورته اړتیا لري، لکه ټرانسپورټ، د خوړو تولید، انرژي او د روغتیا پاملرنه. د دې ډول خدمتونو شدید اخلال خلک د زیان سره مخ کولی شي. د دې خدمتونو لپاره بریښنایی لوژستیک عرضه کولو لړۍ باندې تکیه کول د مجازي فضا برید منفي اغیزې ډیرې خرابوي ځکه چې دا خدمتونه د یوه ملي اقتصاد د ملا تیر وي، په ځانګړي توګه امنیت، روغتیا، انرژي، اوبه، ټرانسپورټ، د باروړلو خدمتونه، ارتباطات، بانکداري او مالي خدمتونه.
حساس زیربنا د مجازي تروریزم څخه زیانمنیدی شي. د ډیټا موجودیت او متقابل تړاو کې ډیروالی، د صنعتي کنټرول سیسټمونو، د عامه ارتباطاتو زیربنا او مصنوعي ذهانت کارولو سره یوځای، په ملي سطح مجازي امنیت توجه ته اړتیا لري. علاوه له دې، په نوي بریښنایی فزیکي سیسټمونو کې ډیروالی، لکه پخپله د ډرایور پرته چلیدونکي موټرونه، نوي زیانمننې رامینځته کوي.
د ټیکنالوژیو چټکه پراختیا او متقابل تړاو هم د اندیښنې لامل دی، په لویه کچه د شیانو انټرنیټ راپیدا کیدو له امله، کوم چې د ناوړه ګټه اخیستنې لپاره مجازي مجرمینو او تروریستانو لپاره د برید نوي عاملین رامینځته کړي دي.
د 2020 اپریل په 8 نیټه، د مجازي امنیت او د زیربنا امنیت ادارې او د مجازي امنیت ملي مرکز په برتانیا کې د امنیتي پیښو په اړه یو خبرداری خپور کړ چې د روغتیا پاملرنې او د فارمیسي ادارو حیاتي زیربنا یې هدف ګرځولې وه. په قربانیانو کې یې شرکتونه، د طبي څیړنې نهادونه او پوهنتونونه شامل و، او دا بریدونه د کوویډ–19 وبا راپیدا کیدو سره هم مهاله و.
په متحده آیالاتو کې په 2021 فبروري کې، هیکران په کوچني فلوریډا ښار کې د اوبو یوه پلانټ ته ننوتل ترڅو د اوبو عرضه کې احتمالي خطرناک کیمیکلز کچې د ډیرولو هڅه وکړي. خوشبختانه، مخکې لدې چې کوم چا ته زیان ورسیږي برید کشف شو.
په هماغه میاشت کې، د متحده آیالاتو د کورني امنیت وزارت د تاوان یا رینسم ویر یو برید ښکاره کړ چې د طبیعي ګاز کمپریشن تاسیساتو حساس زیربنا یې هدف ګرځولې وه. بریدګر جعلي بریښنالیک کارولی و، هدف ګرځول شوی برید چې د حساس معلوماتو ورکولو لپاره خلکو غولولو لپاره ډیزاین شوی لکه پاسورډ د نهاد شبکو ته د لاسرسي لپاره، کوم چې د دوه ورځو لپاره د تاسیساتو د تړل کیدو پایله درلودله.
دا چې مجازي بریدونه ډیر پیچلي کیږي، د ملي امنیت دفاع کولو دنده لرونکي، په شمول د وسله وال ځواکونه، نشي کولی خپل ګارد ناهیلې کړي. په ملي حاکمیت باندې هر تخریبي برید د دودیزو وسلو کارولو ته اړتیا نلري.
په ټولنیزو رسنیو کې د افراطي پلیټفارمونو پیژندل
د اسلامي پوځ د تروریزم ضد ایتلاف
آنلاین آنلاین ټولنیزې شبکې د ارتباطاتو مخکښ اجنټان ګرځیدلي دي: فیس بوک څو ملیارده کاروونکي لري، یوټیوب 2.2 میلیارد کاروونکي، واټس اپ 2 میلیارد کاروونکي، میسنجر 1.3 میلیارد کاروونکي، او انسټاګرام 1.2 میلیارد کاروونکي لري. هره میاشت دا ډول پلیټفارمونو کې نږدې 4 میلیارد نفر ښکیل کیږي.
د ټولنیزو شبکو کارول لکه د واورې غونډاري په چټکۍ سره ادامه لري او د تاوتریخجن افراطیانو د جلب او ګومارنې غوره طریقه ده. د تروریزم سره مبارزې ته لیواله حکومتونه د ټولنیزو شبکو خطر له پامه غورځوي. هغوی باید د مصنوعي ذهانت (ای.آی) په څیر نوي ټیکنالوژۍ آنلاین کمین ته ناست دې ایدولوژیکي افراطیانو سره مبارزې لپاره وکاروي.
تروریزم او ټولنیزې شبکې
د برتانیا پخوانی د کورنیو چارو وزیر امبر رډ آنلاین افراطي مینځپانګې سره مبارزه د افراطیانو او د قانون نافذونکي ادارو ترمینځ د وسلو سیالۍ په توګه شرح کوي. رډ ښکاره کړه چې د 2017 نومبر پورې، تاوتریخجنو افراطیانو شاوخوا 40,000 نوي ویب سایټونه او غوښتنلیکونه جوړ کړي. لکه د هرډول وسلو د سیالۍ په څیر، دا کار عصري ټیکنالوژیو ته اړتیا لري. د کنورسیشن ای.آی په نوم پیژندل کیدونکې نوې ټیکنالوژۍ.
کنورسیشن ای.آی یوه څیړنیزه پروژه ده چې موخه یې د آنلاین افراطي مینځپانګې کشف کول او هرڅومره ژر چې ممکن وي لیرې کول دي. د یادونې وړ ده دا ډول موخو ترلاسه کولو کې د ماشین زده کړې د داسې مینځپانګې کمولو کې د پام وړ ونډه درلودلې ده.
د ټیکنالوژۍ سترو مخکښ شرکتونو، مایکروسافټ، فیس بوک، امازون او ټویټر د کریسټ چرچ غږ په نوم پیژندل کیدونکي نړیوال نوښت لپاره د ملاتړ اعلان وکړ چې د آنلاین افراطي مینځپانګې سره د مبارزې استازولي کوي. دا شرکتونه په دوامداره ډول خپل د کارولو شرایطو تازه کولو ته بشپړه ژمنتیا ښئ او د افراطي مینځپانګې راپور ورکولو لپاره بیلابیل میتودونه چمتو کوي او په نظارتي ټیکنالوژیو کې پانګونه کوي.
د ملګرو ملتونو د تروریزم سره مبارزې کمیټې اجرایوي ریاست د تروریزم سره مبارزې ټیکنالوژي نوښت په لاره اچولی، کوم چې په فعال ډول د 20 څخه ډیرو مینځپانګې پلیټفارمونو او د پیغام لیږلو غوښتنلیکونو کې د 500 څخه ډیرو افراطي چینلونو څارنه کوي.
تروریستي سازمانونه د بیلابیل موخو لپاره ټولنیزې شبکې کاروي. هغوی لدې لارې پیسې راټولوي، جمعي شناخت پیاوړی کوي او هڅې یوځای کوي. دا ډول ډلې د یو لړ اهدافو ترلاسه کولو لپاره دا شبکې کاروي، د مینه والو ګومارل او د خپلې ایدلوژي خپرول، د دا ډول شبکو د مجازي روزنې ډګر په توګه کارول پداسې حال کې چې مالي او اخلاقي ملاتړ ترلاسه کوي.
مصنوعي ذهانت
د مصنوعي ذهانت تکنیک د آنلاین افراطي مینځپانګې سره مبارزه کې پیدا کیدونکي ترټولو پیاوړې ټیکنالوژي ده. د فیس بوک په وینا، د القاعده او د داعش 99٪ مینځپانګه چې د فیس بوک څخه لیرې کړی شوی د مصنوعي ذهانت سیسټمونو په واسطه کشف شوې مخکې لدې چې د خلکو په واسطه کشف شي.
دې کار د سترې ډیټا نړۍ کې مصنوعي ذهانت د تروریزم سره مبارزې غوره وسله ګرځولی دی دا چې د افراطي او تروریستي مینځپانګې، د افراطي او تروریستي شکمن افرادو، او افراطي مجازي ټولنو کشف کولو اتومات وړتیا لري. مصنوعي ذهانت د راتلونکي تروریستي خطرونو وړاندوینه کوي، مخنیوی کوي او له مینځه یې وړي.
د شک د سیوري ورهاخوا، د مصنوعي ذهانت د تروریزم سره مبارزې پروګرامونه دقیق وړاندوینې زیږوي چې د ستر شمیر خلکو باندې پلي کیدونکي غیرلازمي کړنو کمولو پایله لري او پریکړه کولو کې د انسانانو طرفداری راکموي. مصنوعي ذهانت د ډیر دقت سره خپله توجه لارښود کوي، چې د نور نظارت سره مخ افرادو شمیر راکموي.
د مصنوعي ذهانت د تروریزم سره مبارزې وړاندوینه کونکي وړتیاوې تایید شوي دي. امنیتي او استخباراتي خدمتونه د هوای سفر خطرونو ارزولو او د تروریستي سازمانونو او د هغوی پورې اړوندو افرادو ترمینځ اړیکو ښکاره کولو لپاره د اتومات ډیټا تحلیل کاروي. ځینې د ټیکنالوژي شرکتونه د ټولنیزو رسنیو پلیټفارمونو کې د تروریستي فعالیتونو څارنې او مختل کولو لپاره د عالي وړاندوینې اقدامات کاروي همدارنګه د پیسو شکمن انتقالاتو د راپور ورکولو لپاره د مالي خدمتونو سیکتور کې مصنوعي ذهانت کاروي.
مصنوعي ذهانت همدارنګه د ټولنیزو شبکو تحلیل، د شکمنو او د هغوی د آنلاین اړیکو پیژندلو، د مشخصاتو له مخې د هغوی درجه بندي، د هغوی د ارتباطاتو اړیکو تحلیل، او په مجازي ټولنو کې د افراطي حساسیت کشف کولو لپاره کارول کیږي. د متحده آیالاتو د ملي امنیت ادارې لخوا کارول شوي د سکای نیټ سافټویر پروګرام له لارې، چې د مصنوعي ذهانت الګوریتم پکې شامل دی، د 55 میلیون داخلي موبایل تلیفونونو کاروونکو څخه شاوخوا 15,000 د احتمالي تروریستانو په توګه وپیژندل شو.
فیس بوک د تروریستي مینځپانګې سره د مبارزې لپاره خپلې د مصنوعي ذهانت پالیسۍ ښې کړي دي؛ دې شرکت د هغه ویډیوګانو د پیژندلو لپاره اوسط وخت 12 ثانیو ته راکم کړی دی کومې چې په ژوندۍ خپرونه کې د فیس بوک د کارولو مقرراتو څخه سرغړونه کوي.
د پاچا سعود پوهنتون کې د مصنوعي ذهانت پروفیسر ډاکټر مجدال بن سلطان بن سفران وویل، د رادیکال مینځپانګې له مینځه وړلو لپاره بل تکنیک د طبیعي ژبې پروسس کولو ټیکنالوژۍ دي، کوم چې احتمالآ د آنلاین افراطي مینځپانګې سره د مبارزې مؤثریت ډیروي.
دا ډول ټیکنالوژۍ موږ سره مرسته کوي وسیلو ته روزنه ورکړو چې د هغوی سره زموږ ارتباطاتو باندې پوهه شي او د انساني مداخلت پرته په استثنایی ډول د لوی متن ګروپونو کې معلومات کشف کړي ترڅو د افراطیانو او تروریستانو په واسطه نوملړ شوي بیلابیل ژبنۍ بیلګې کشف کړي.
د مصنوعي ذهانت ننګونې
د آنلاین افراطي او تروریزم مینځپانګې سره مبارزه کې د مصنوعي ذهانت ټیکنالوژیو په واسطه د شوي پرمختګ سربیره، دا ډول ټیکنالوژۍ لاهم د ژبني مینځپانګې تحلیل ستونزو سره لاس او ګریوان دي، په ځانګړي توګه د هایبرایډ ژبو خپریدو سره لکه فرانکو، محاوره ای لهجې، او د غیرشفاهي سیګنالونو او انځورونو تحلیل. دا د خورا ستر او ډیر وده کړي مینځپانګې د ډیجیټل تحلیل باندې بشپړ تکیه د خنډ سره مخ کوي، کوم چې یوازې د انساني تجربو په واسطه نشي نظارت کیدی.
موږ داسې بیلګو ته د لاسرسي لپاره اوږد مزل مخته لرو چې وکولی شي د ژبې تر شا پروت واقعیی، دقیق مفهوم باندې پوهه شي او د ټاکلي ټکو او عبارتونو د یادولو څخه ورهاخوا لاړ شي. موږ باید په مفهومي ډول د ډیټا تفسیر کولو لپاره یو ګام مخته لاړ شو، کوم چې د آنلاین چلند پوهیدلو په برخه کې یو مهم عامل دی.
د دفاع او امنیتي مطالعاتو شاهي متحده خدمتونو انسټیټیوټ کې د تروریزم او جګړې د تحقیق ګروپ کې تحلیلګر، کلاوډیا والنر، د تروریستي مینځپانګې لیرې کولو لپاره د اروپا اتحادیی نوي ستراتیژۍ بریا په اړه بدبین ده.
والنر دا موضوع شرح کوي چې د څو دلایلو لپاره محدود شونتیا لري، پشمول د قانوني تعریفونو د ننګونو له امله د افراطي یا تروریستي مینځپانګې ابهام. حکومتونه د تاوتریخجن افراطیت او تروریزم بدلیدونکي تعریفونه وړاندې کوي، پداسې حال کې چې ملي درجه بندي اکثر د فعال افراطي یا تروریستي ډلو یوازې یوه کوچنۍ برخه نوملړ کوي.
د افراطي مینځپانګې کشف کول خړ زون دی. ځینې وختونه د دې مشخص کول سخت وي چې څه افراطي دي او څه نه. د افراطي ډلو یا افرادو لخوا ځینې مینځپانګه کې د کرکې یا تاوتریخوالي په ملاتړ هیڅ ډول بیان یا تلقین شامل نه وي، بلکه د قار او نا رضایتۍ تغذیه کولو لپاره طنز او کنایه کاروي.
په خواشینۍ سره، د آنلاین افراطي مینځپانګې هدف ګرځول افراطیان او تروریستان دې ته اړ کوي چې لوی پلیټفارمونو ته ورکډه شي او پدغه پلیټفارمونو کې د میلیونونه سایټونو په مینځ کې پټ شي، چې دا کار د قانون تنفیذ کونکي ادارو لخوا د هغوی د فعالیتونو کشف کول مشکل کوي.
د ټولنیزو شبکو کوچني سایټونه اوس ډیر قطبي شوي او د القاعده، داعش او نورو ډلو لخوا ورڅخه لدې امله ناوړه ګټه اخیستل کیږي چې دا ډول پلیټفارمونه په اغیزناک ډول د تروریستي مینځپانګې لیرې کولو لپاره محدود سرچینې لري.
Comments are closed.