د ګډو قوماندو ننګونې
د عراق امنیتي ځواکونه هڅه کوي د داعش د بدلون له ستراتیژیو سره ځان برابر کړي
یونیپث کارکونکی
عراقي ډګر جنرال عبدالامیر الشامري په کال 2020 کې د ګډو عملیاتو د مرستیال قومندان په توګه وټاکل شو. په دې موقف کې هغه په نړیوال ایتلاف کې د عراقي امنیتي ځواکونو استازیتوب کوي چې د داعش د ماتولو لپاره د عراق سره مرسته کوي. د ګډو عملیاتو قومانده عراقي او ایتلافي ځواکونو ته اجازه ورکوي چې استخباراتي معلومات شریک کړي، ګډ عملیات ترسره کړي او هوایی ځواک، لوژستیک او روزنې همغږي کړي. د یونیپث مجلې له نوموړي سره مرکه وکړه ترڅو په دې باندې بحث وکړي چې د عراق ځانګړي ځواکونه څه ډول په هیواد کې د ترهګرۍ دوامداره ګواښ سره مقابله کوي:
یونیپث: په 2020 میلادي کال کې داعش د بریدونو په زیاتوالی سره د څه شي په لټه کې دی؟
ډګر جنرال عبدالامیر الشامري: د نړیوال ایتلاف په ملاتړ د عراق امنیتي ځواکونه (د دفاع او کورنیو چارو وزارتونه، د تروریزم سره د مبارزې خدمات او نامتو رضاکار ځواکونه) او ستراتیژیکو امنیتي ادارو د آزادۍ جګړه ترسره کړه، او د داعش ډلې د زیربناو په ویجاړولو کې خورا زیاته مرسته وکړه، په ځانګړي ډول د نینوا، انبار او صلاح الدین په ولایتونو، د کرکوک او د دیاله سویل او لویدیځ سیمو او د بغداد په شاخوا سیمو کې د داعش ډلې د زیربناو په ویجاړولو کې خورا زیاته مرسته وکړه. د دې ګروپونو اندازه له دریو څخه تر نهو تروریستانو پورې رسیږي، چې ډیری پکې ځایی خلک دي چې د امنیتي ځواکونو او هغو ملکي وګړو په وړاندې چې له دوی سره کار کوي محدود بریدونه ترسره کوي . د دوی عملیات کوم خاص ډول تمویل ته اړتیا نلري، بلکه پر ځای یې په باج اخیستنې، اختطاف او ډارونې تکیه کوي ترڅو د لرې پرتو سیمو له خلکو څخه معلومات راټول کړي. دوی ساده وسلې لري او د سړک غاړې ماینونو باندې تکیه کوي او د امنیتی ځواکونو له چپتیا څخه استفاده کوي. دوی اوس د ظرفیت جوړونې او شتون تاسیس په پړاو کې دي چې غواړي د رسنیو پام ځان ته واړوي. وروسته له هغه چې موږ د داعش ترهګریز ډلو ظرفیتونه او د هغوی عملیات له منځه یووړل، دښمن نور هیڅ داسې ځانګړتیا نلري چې سیمې ونیسي او هغه وساتي. پرځای یې دوی د چریکي جنګ لاره خپله کړي او د عراقي ځواکونو له خطاو او امنیتي تشو څخه ګټه پورته کوي او د کوچني ګروپونو په واسطه تروریستي اعمال ترسره کوي. په ورته وخت کې دا ډول چلند چې په اغیزمنه توګه امنیتي ځواکونه ستړي کوي او د پوځي او ملکي خلکو د مړیني لامل کیږي باید دوام ونه مومي.
یونیپث: د ایتلافي ملګرو سره د استخباراتي معلوماتو شریکول څومره بریالي دي؟
ډګر جنرال عبدالامیر الشامري: د داعش ترهګره ډله یو نړیوال دښمن دی چې هرڅوک یې د تکفیري ایډیالوژۍ او تروریستي اعمالو سره په نښه کوي. دوی په ټوله نړۍ کې ترهګریز بریدونه ترسره کړي، او د داعش پروړاندې جګړه د ترهګرۍ پر وړاندې نړیواله جګړه ده. د داعش د پولې هاخوا ترهګریزې شبکې دې ته اړتیا پیدا کوي چې ایتلاف استخباراتي معلومات د جګړې په لومړۍ برخه کې ځای په ځای کړي. د داعش له ماتې څخه زده کړل شوي درسونو څخه یو دا دی چې استخبارات عملیات پرمخ بیایي او دا چې ټیکنالوژي په مدرن عملیاتو کې د ترهګرۍ پروړاندې مبارزه کې لوی رول لوبوي، چې پکې بې پیلوټه الوتکې، وسله وال الوتکي، او په ځمکه کې یوه ډله شامل دي، کوم چې د عملیاتو په مرکزونو کې ناست دي او د کامپیوټری ښیښو پواسطه د دښمن کوچني ګروپونه څاري او په مناسب وخت کې ورباندې برید کوي. په ورته وخت کې، د عراق د ځانګړو ځواکونو تخنیکي او تکنالوژیکي وړتیاوې محدود پاتې دي، په ځانګړي توګه د کشفي الوتکو او بریدګر الوتکو په اړه. له نړیوال ایتلاف څخه اکثرا غوښتل کیږي چې ډیری سیمې وڅاري، په ځانګړي توګه د انبار په دښته، نینوا، د صلاح الدین جزیرې سیمه، د عراقي او سوریې پوله، او داسې نورې سیمې چې عراقي هوایی ځواک او د اردو هوایی چلند ژر تر ژره ورته نشي رسیدلی.
د سوریې خاوره په ځانګړي توګه د عراق او سوریې پولې ته نږدې ښارونه، عراق ته د پام وړ ګواښ ګڼل کیږي. دا سیمې د روزنې، تمویل او ګمارنې له پوله د داعش ترهګرو ډلو لپاره حیاتي ژورتیا لري. برعکس د عراق امنیتي ځواکونو او ستراتیژیک امنیتي خدماتو د سوریې د ترهګرو په اړه د کشف، لاسرسي او تعقیب له پلوه محدود ظرفیتونه لري. له دې له امله، موږ پر نړیوال ایتلاف د استخباراتو په ترلاسه کولو خورا ډیر تکیه لرو، او د دې په بدل کې د عراق همکاران د ترهګرو په اړه مهم معلومات ترلاسه کوي چې د دوی په مرګ یا نیولو کې مهم رول لوبوي. که موږ د ترهګرۍ په وړاندې د جګړې پایلې او د داعش ډلې ماتې وڅیړو، موږ ویلی شو چې ملګرو سره د معلوماتو په شریکولو کې مطلوب کچې ته رسیدلي یو.
یونیپث: د داعش له ماتې وروسته، ترهګرو ستراتیژي بدله کړه. عراقي ځواکونه څنګه د ننګونې سره مقابلې لپاره تنظیم شوي؟
ډګر جنرال عبدالامیر الشامري: د داعش ترهګره ډله د بیلوالی پر سیستم او د بیلوالی په جنګ تکیه کوي. د جګړو دغه ډول له دریو څخه تر شپږو پورې جنګیالیو او یوازي محدودي وسلو، توکو او اکمالاتو ته اړتیا نلري. د داعش ترهګرو ډلو سره د مبارزې غوره لاره دا ده چې دوی د ستراتیژیکو استخباراتي معلوماتو په کارولو سره ښکار شي، د دې پرځای چې د لویو عملیاتو لپاره د عراق ځانګړي ځواکونه غبرګون وښیي، چې کیدای شي د وخت او ځای په پام کې نیولو سره د تعجب وړ وګرځي، ځکه چې ترهګرو ته اجازه ورکوي چې وتښتي او کلچه عملیات پای ته رسیږي او قطعات شاتګ کوي، نو دوی بیرته راشي. په بل عبارت، موږ له دوی سره د دوی د خپلو تاکتیکونو په کارولو سره جنګ کوو، تر هغه پورې چې دا زموږ په خوښه یو متعارف جنګ جوړ شي.
موږ د لوړ روزل شوي ځواک او ستراتیژیک استخباراتي معلوماتو په کارولو سره چې د هوایی ځواک، د اردو هوایی ځواک او بې پیلوټه الوتکو لخوا ملاتړ کیږي د داعش پر اهدافو باندې باکیفیته عملیات ترسره کوو. موږ د ځمکنیو ځواکونو قوماندې او عملیاتو قوماندې ته لارښوونه کوو ترڅو د خپلو مسؤلیت په سیمو کې عملیات ترسره کړي، په ځانګړي توګه ناکترول شوي سیمې او سرحدي سیمې. د داعش د تعقیب دغه ډول عملیات په ځانګړي ډول د انبار په دښته، نینوا، د تکریت د جزیرې په سیمه، د حمرین او ماخول د غرونو په لړۍ کې، وادي الشای او وادي زغیبتون او الاثیم کې ترسره کیږي. له کال 2004 راهیسې زموږ د نیولو او کنټرول تخنیک زموږ د ځواکونو یرغلیز اغیزمنتوب کم کړی، ځکه چې دښمن زموږ له تاکتیکونو سره ځان برابر کړي. موږ په زیاتیدونکي توګه پر تخنیکي او تکنالوژیکي برخو باندې تکیه کوو او په انساني ځواک باندې اتکا کموو.
د ګډو عملیاتو قوماندې (JOC) سر قومندان ته یو احتیاطي ځواک ورکړی او د عالي قوماندې نورې برخې ځواکونو ته روزنه ورکوي چې په ټولو شرایطو کې عملیاتو ته چمتو وي. دا د تروریزم پروړاندې د مبارزې خدماتو(CTS)، د عراق د ځانګړو عملیاتو ځواکونو او د چټک غبرګون ځواک ماموریتونه بشپړوي، چې د هوایی ځواک او اردو هوایی چلند په همکارۍ د داعش ترهګرې ډلې تعقیبوي او د دوی زیربنا ویجاړوي. عراق همداراز د هوایی ځواک قوماندې او اردو هوایی چلند د څارنې او کشف وړتیاو پر پیاوړتیا باندې تمرکز کړی، په ځانګړي توګه د ډرون الوتکو په کارولو سره. دا کولی شي د ګاونډیو هیوادونو سره د عراق د پولو په ساتنه کې مرسته وکړي، په ځانګړي توګه د سوریې سره.
یونیپث: د ګډو عملیاتو په قوماندې کې د وسله والو ځواکونو ټولې څانګې شاملې دي او امنیتي خدمات هغه څه ډول ننګونې جوړوي؟
ډګر جنرال عبدالامیر الشامري: موږ د ګاونډیو هیوادونو سره د عراق سرحدي سیستم جوړو، په ځانګړي توګه د سوریې سره د عراق پوله، چې د عراق امنیت لپاره ریښتنی ګواښ دی. د پولو ساتنه د ګاونډیو هیوادونو ترمینځ یو مشترک مسئولیت دی. دا کار عملیات او ګډ همغږي ته اړتیا لري دا په سوریه کې موجوده شرایطو ته په پام سره د اجرا وړ نه دی، ځکه چې سوریه د عراقي او سوریې د پولې په اوږدو کې ډیری سیمې کنټرول کولی نشي. دلته عراق باید د یو پیاوړی سیسټم د جوړولو لپاره چې ښه امنیت رامینځته کړي پخپلو سرچینو تکیه وکړي.
موږ اړتیا لرو چې په پیاوړی امینتي سیستم ISF کې دندې له سره تنظیم کړو — چیرې چې په ځینو ماموریتونو کې دندې له یو بل سره په ټکر کې دي — ترڅو ډاډ ترلاسه شي چې اردو کولی شي په ښارونو کې امنیت د کورنیو چارو وزارت ته وسپاري.
بله ننګونه دا ده چې ډیری قوماندنیو، تشکیلات او قطعات د ډیرې کلونو لپاره انفرادي یا ګډه روزنه نه ده ترسره کړې، چې په پایله کې یې وړتیاو کمزوري شوي او د دندو د ترسره کولو ځواک ټیټ شوي دي. د ګډو عملیاتو قوماندې JOC د کار د تنظیم لپاره کوم قانون شتون نلري، کوم چې د اداري حکم لاندې کار کوي. په ورته وخت کې، د وسله والو ځواکونو د سر قومندان په لارښوونه دنده ورته سپارل شوي چې د دولتي سرچینو په کارولو سره په ستراتیژیکه کچه ګډ عملیات اداره کړي.
یونیپث: د داعش له منګولو څخه د ښارونو د ازادولو وروسته، کوم امنیتي ګواښونه د ګډو عملیاتو قوماندې پر مخ پراته دي؟
ډګر جنرال عبدالامیر الشامري: د ګډو عملیاتو قوماندې JOC ته اصلي ګواښ داعش دی د عراق د دولت اقتصادي کړکیچ او محدودې سرچینې د عراقي امنیتي ځواکونو د وسلو او تجهیز پروسې تر سیورې لاندې نیولي، او د خدماتو کچه یې ټیټې درجې ته رسولي، په ځانګړي توګه د هوایی ځواک او اردو هوای چلند ترمینځ. لویو عملیات خلکو ته دا پیغام رسوي چې دښمن موثر دی او د تروریزم په وړاندې د امنیتی ځواکونو د بریا اعلان له وخت څخه دمخه و، چې د پانګونې او بیا رغونې پروسې باندې اغیز لري. سربیره پردې، د مسؤلیت په بیلابیلو برخو (AORs) کې د لویې کچې دغه عملیات دومره اټکل شوي دي چې دښمن کولی شي پرته له تلفاتو څخه ځان ور څخه بچ کړي. بله ستونزه د عملیاتو په صحنه کې د روڼتیا نشتوالي دي چې ترهګر د ملکي وګړو سره یوځای کیږي ځکه چې ډیری یې د ورته سیمو څخه دي او کولی شي هغه نښه پټ کړي چې دوی ترهګر دي.
پراخ عملیات زموږ قواوې ډیرې نازکې کچې ته رسوي، او سرتیري د روزنې او تنظیم څخه چې ورته اړتیا لري بې برخې کوي . د لویو عملیاتو لپاره نور محدودیتونه د تجهیزاتو، تیلو، ټیکنالوژۍ او انجنیري ظرفیتونو کموالی دی. په هرصورت، ځینې امنیتی ځواکونه، په ځانګړي توګه ګډې قطعې CTS او د اردو ځینې ځانګړي قطعې، پولیس، د چټک غبرګون او د نامتو رضاکارو قطعې، د با احتیاطه پلان جوړونې او د هوایی ځواک او د اردو هوایی چلند په مرسته په لږ شمیر کې بریالي عملیات ترسره کړي، چې پایلې یې د لویو عملیاتو سره پرتله کیدونکي دي.
د سرحدي ځواکونو لخوا د نړیوالو پولو څخه ساتنه د اردو قطعې ته اجازه ورکوي چې د دغه ځواکونو لپاره د استراتیژیک ملاتړ په حیث کار وکړي، او د عراق په وړاندې د امنیتي ګواښونو په نښه کولو لپاره دا ترټولو غوره لاره ده، په ځانګړي توګه چې ځینې سرحدي سیمې د تروریستانو د تګ راتګ او د قاچاق عملیاتو لپاره دهلیز دی، که د تروریستانو او د هغوی د کورنیو قاچاق کولو لپاره وي یا د مخدره یا نورو توکي لپاره.
یونیپث: د ګډو عملیاتو قوماندې او کردي سیمه ایزو ځواکونو ترمنځ همغږي څومره مهمه ده؟
ډګر جنرال عبدالامیر الشامري: د عراق جمهوریت یو خودمختار، خپلواک، فدرالي حکومت دی چې یو استازی او د حکومت پارلماني سیستم لري. په دیاله، کرکوک، صلاح الدین او نینوا ولایتونو کې د پولیسو عملیاتو پسې د امنیتي ځواکونو بیا ځای پر ځای کیدل د امنیت او ثبات د تامین لپاره او د تروریستانو، شکمنو او هغو کسانو د مخنیوی لپاره چې د ملي اقتصاد له فرصتونو څخه ناوړه ګټه پورته کوي د فدرالي ځواکونو او کردي ځواکونو ترمینځ د همکارۍ او ګډ کار اړتیا راپورته شوه، دا په ځانګړي ډول د دوه اړخیزو اندیښنو په سیمو کې ریښتونی دی، په ځانګړي توګه په لومړیو کرښو کې چې فدرالي او کردي ځواکونه سره یوځای مخ شوي دي، کوم چې په عراقي امنیتي ځواکونو او ملکي خلکو باندې د ترهګرو د برید لپاره خوندي ځای برابر کړي دي. دغه کرښه له 225 کیلومترو څخه تر 550 کیلومیترو پورې اوږدوالی لري. د ګډ عمل د ترسره کولو لپاره د همغږۍ مرکزونه باید په مشترکه توګه رامینځته شي، ترڅو د همکارۍ، ستراتیژیک امنیت او همغږي دندې او وظیفې سرته ورسوي، معلومات شریک کړي، شخړې یا امنیتي سرغړونې راټیټ کړي او د مختلفو اړخونو تر منځ د نظر یووالی راولي.
د کرد حکومت د پشمرګا د چارو وزارت سره دوره یې ناستې ګډې هیلې رامینځته کړې چې د همغږۍ ګډ مرکزونو خلاص شي یا ګډ عملیات ترسره شي او د دې په اساس د فدرالي یا کردي RGB ځواکونو د لومړي لیکو د تنظیم لپاره ګډې هڅې ترسره شي. لومړنی هدف یې د تروریزم او داعش ترهګرې ډلې ماتول دي، دا په اداري حدودو او یا کوم سیاسي بحث کې هیڅ بدلون نه غواړي. د غونډو هدف د هغه دښمن پروړاندې د ګډ امنیت ترلاسه کول دي چې هرڅوک په نښه کوي. دوی د نظرونو په همغږي کولو کې او د نورو مهمو مسلو د حلولو لپاره د تړونونو په وده ورکولو کې مرسته کوي.
Comments are closed.