نیرو های بحری با تهدید بالای دریانوردی و زیربناها روبرو اند

دکتور تیودور کاراسیک و نادین مزرانی انستیتیوت تحلیل نظامی شرق نزدیک و خلیج

تقریباً یک پنجم قسمت نفت جهان سالانه از راه تنگۀ هرموز انتقال می یابد. این موقعیت در جهان از میان مسیرهای دریایی دارای اهمیت بیشتر استراتیژیکی میگردد. اما این راه های انتقال اموال در امتداد بندرگاه ها و تاسیسات نفت شبه جزیرۀ عرب توسط راهزنی های دریایی، تروریزم و فعالیت ها و شرایط نامطلوب مورد تهدید قرار گرفته اند. هر نوع حمله بر این تاسیسات تاثیرات وسیع بالای اقتصاد جهان و ثبات منطقوی خواهد داشت.

 جنگ افزار ها، قاچاق انسان و مواد مخدر، ازدیاد حملات دزدان دریایی در ابحار، و خطر قوی فعالیت های تروریست ها در زمینه به القاعده و حامیان آن اجازه خواهد داد تا عملیات هایشان را افزایش دهند. این امر باعث میشود که دزدان دریایی را حتی بیشتر تشویق نموده تا از تاکتیکهای کشور سومالیا تقلید و باعث یک تهدید راهزنی دریایی انتقالی گردد. مجاورت ایشان به این معنی است که کشورهای خلیج عربی این چالش های قوی را تحمل نمایند. رهبران منطقوی این تهدیدها را تائید نموده و برای حل این موضوعات قبل از بروز تدابیر لازم را برداشته اند.

ساویو پیریا که مسئولیت تنظیم امور بحری یک شرکت منطقوی عمده بیمه مقیم در دوبی برای ناسکو کاراوگلان را بعهده دارد، میگوید: “اهمیت استراتیژیک آبها در اطراف خلیج عرب نمی تواند کمتر از حقیقت تلقی گردد. خلیج مذکور برای بیشتر کشورها با داشتن محمولۀ بحری منطقه از مواد نفتی گرفته تا هر فعالیت دیگر در قسمت انتقال مواد به کشورهای اروپایی، هندوستان، ایالات متحده، اقیانوس اسیا و همه کشورهای دورتر درین وسط و برعکس ان، به یک مرکز انتقال اموال توسط کشتی ها تبدیل شده است. دوبی منحیث یک بندرگاۀ بزرگ و نهمین بندرگاه جهان که قبلاً در قسمت ترافیک حمل کالا کانتینری و مقدار زیاد تبدیل شده است، بسرعت در حال افزایش است. البته این در حالیست که دوبی در بین بندرگاه های کشور های همسایۀ امارات متحدۀ عربی قبلاً دارای نقش فزاینده گردیده است. اما در حین حالی که تدابیر امنیتی افزایش یافته است، دزدی دریایی تا هنوز یک نگرانی عمده بشمار میرود.”

امارات متحدۀ عرب با دزدی دریائی روبرو است
دزدان دریایی در آبهای عربی از آغاز بحر پیمائی کمین گرفته اند، منجمله از حمله کردن بر کشتی ها و حملۀ ناگهانی بر محمولۀ دریایی، آدم ربایی مسافران و خدمه کشتی ها وغیره میتوان نام برد. این عرف و عادت تا قرن 21 نیز ادامه یافته است چنانچه دزدان دریایی منافع کشورهای حوزۀ خلیج عربی را که تجارت بحری برای ایشان از لحاظ اقتصادی حایز اهمیت است، را تهدید میکنند. با وصف تلاشهای منطقوی، در سال 2012 بسطح جهان 33 فیصد اموال تجارتی توسط دزدان دریایی و حملات در خلیج عدن که بنادر عربی به بنادر دریایی مدیترانه وصل می نمایند تقریباً 60 فیصد به غارت برده شده اند.

امارات متحدۀ عربی با داشتن بنادر پرجمعیت که در آن محمولۀ های مقدار زیاد با خطر مواجه اند، آکاهی کامل و همه جانبه از تهدید، ناشی از دزدی دریایی دارد و بهمین منظور تدابیر لازم در محو این تهدیدات باید روی دست گرفته شود. بگونۀ مثال، در ماه جون سال 2012، امارات متحدۀ عرب اعضای شورای همکاری خلیج را جهت تشکیل یک نیروی بحری مشترک بغرض مبارزه با دزدی دریایی و در تبانی با قوای زمینی سپر جزیره نما فرا خواند.

امارات متحده عربی میزبانیء عملیات لبه برنده (لیدینگ ایج) 2013 را که یک تمرین همه جانبه توسعه ابتکارات امنیتی هست، در ماه فبروری بعهده خواهد داشت. سی کشور – بشمول بحرین، اردن، عربستان سعودی و یمن – احساسات عملیات و همکاری مشترک خویش را با تمرینات تاکتیکی مشاهدتی، سواری، جستجو، و تصرف کشتی ها و همچنین سایر عملیات ابراز نمودند.

در همان ماه، شرکت ها پیشرفته ترین تجهزیات امنیتی برای فعالیت های تجارت بحری را در عملیات ناودکس N(NAVDEX) 2013 که یک نمایشگاه بزرگ در ابوظبی هست، برگزار نمودند. به گفته جورجیو ستاراس سفیر ایتالیا که میگوید: “امارات متحده عربی در بخش امنیتی، دفاعی و صنایع نظامی مرکز و جایگاه اساسی را بخود میگیرد.”

امارات متحده عربی قابلیت های آن عده کشورها و بخصوص جمهوریت سیشیل را تقویت می نماید که بیشتر بطور مستقیم مورد تاثیر قرار میگیرند. امارات متحده عربی دو کشتی 30 متره گشت زنی و سه قایق تیز رفتار را به این کشور جزیره انتقال داده است. همچنان امارات کار اعمار قرارگاه های گارد جدید ساحلی این جزیره را به مبلغ 15 میلیون دالر امریکایی نیز تمویل نموده است. در ماه اپریل سال 2011 برای حمایت از مبارزه موفق با دزدان دریایی سومالیایی، امارات متحده عربی به مقامات گارد ساحلی اعتبار مالی را نیز بخاطر نجات دادن چهار گروگان اهل سیشیل، اعطا نمود که در نتیجۀ آن پنج دزدان دریایی دستگیر و یک تن از آنان کشته شد.

علاوه بر سخت افزار، امارات متحده عربی در قسمت فراهم آوری برنامه های آموزشی و لوژیستیکی بطور گسترده نیروهای امنیتی بحری پونتلیند کشور سومالیا را حمایت نموده است. همچنان بمنظور کمک متداوم و از بین بردن دزدان دریایی این کشور افریقای شرقی ابوظبی مذاکره کننده گان را جهت مذاکرات سیاسی و نظامی اعزام کرده است.

تلاشهای منطقوی
عمان نیز در ماه جولای سال 2012 از طرف نیروی دریایی هالند بخاطر کارکردهای در عملیات مشترک نیروهای ناتو جهت محافظت اقیانوس مورد تقدیر و ستایش قرار گرفته است، که به آزاد ساختن یک کشتی ماهیگیر عمانی و دستگیری هفت دزد دریایی منجر شده بود. در ماه مارچ سال 2013 فرماندۀ عملیاتی ناوفور (NAVFOR) سومالیا در چوکات اتحادیه اروپائی، به دنبال امیرالبحر ثانی گارشیه دی پاریدز از قوماندان نیروهای بحری عمان برای “همکاری مستحکم” بین دو نیروی بحری شان در “اعمال فشار بالای دزدان دریایی” ستایش نمود.

کشور سلطنتی بحرین به میزبانی نیروهای مشترک بحری (CMF) همچنان ادامه میدهد. با داشتن 27 کشور منحیث عضو، نیروهای مشترک بحری بر “درهم شکستن تروریزم، جلوگیری از راهزنی دریایی، تشویق همکاری منطقوی و ترویج یک فضای مطمئن برای کشتی رانی دریایی، متمرکز است.” روش های جلوگیری از تهدید و درهم شکستن دزدان دریایی در منطقه در اجندای 27 مین کنفرانس عدم تضاد و دستور کار مشترک به میزبانی نیروهای مشترک بحری در قرارگاه یا مقر شان واقع در بحرین، تذکر یافته بود.

در ماه فبروری سال 2013 بازی های محاربوی سپر جزیره نمای 9 واقع در کشور کویت به پایان رسید. این تمرینات در عملیاتهای آموزشی کشور های شورای همکاری خلیج در چهارچوب یک سیستم زمینی، بحری و دفاع هوائی مشترک متشکل از تمرینات/مانورهای نظامی بحری نیز در بخش شمالی دخیل بودند. در این تمرینات 17 روزه همکاری مشترک شش کشور عضو شورای همکاری خلیج مورد ازمایش قرار گرفت. تورن جنرال مطلق بن سلیم العظیمه عضو قوماندانی این قوا تاکید ورزیده گفت که تمرینات پیش از پیش پلان شده بود و نه فقط یک واکنش در مقابل رویدادهای اخیر بود، و در ضمن زمان برگذاری آن پر ثمر است.

منحیث نزدیکترین کشور ساحلی، پاکستان نیز به مشارکت گسترش داده است تا از این طریق بتواند در تقویت امنیت کشتی رانی خلیج و خدمات پیرامون ماموریتها و برقرار ساختن روابط عمیق با کشورهای شورای همکاری خلیج مساعدت نماید. این مشارکت در تمرینات اجرا شده مشترک بین پاکستان و نیروهای شورای همکاری خلیج مشاهده میگردد. افسران نیروی دریایی پاکستان نیز در نیروی امارات متحده عربی پیرامون گزمه های بحری و نگهداشتن مناطق ساحی ابوظبی کمک و خدمت لازم را انجام میدهد. در ماه جنوری سال 2013 نیروهای پاکستان و عربستان سعودی تمرین 10 ام نسیم البحر را انجام دادند، که در ان مبارزه علیه تروریزم، که در طی آن روبرو شدن با دزدان دریایی و رویارویی نزدیک به وانمود سازی عملیات جنگی کشتی رانی در مورد دزدی کشتی های واقعی را دربر میگیرفت. این تمرینات طوری طرحریزی گردیده بود که قابلیت های همکاری در هر دو حوزۀ میدان جنگ سنتی و غیر سنتی را افزایش دهد. در ماه مارچ سال 2013 شهر کراچی میزبان تمرینات متشکل از تمرینات چندین ملیتی 34 نیروهای بحری تحت عنوان عمان-13 مورد اجرا قرار گرفت. نیروهای بحری امارات متحده عربی و پاکستان در قسمت کشتی ها همکاری نمود، و کشورهای بحرین، قطر، عربستان سعودی، و عمان ناظرین خویش را به محل تمرینات اعزام داشتند. هدف این تمرینات انکشاف و ترویج همکاری منطقوی و ثبات، و قابلیت های همکاری گسترده تر چند میلیتی بوده و یک راه حل واحد در مقابل مجرمین دریایی که باعث تهدیدهای غیرمنظم و سنتی میگردد، ارائه میدارد.

ظهور تهدیدات
تهدید مین گذاری هنوز هم از جمله خطرات قابل ملاحظۀ تلقی میگردد، پس تلاش ها درین زمینه بمنظور مطمئین ساختن اینکه تنگۀ هرمز تصفیه و بدون خطر باشد رویدست اند. عملیات عوامل شریر که با کشتی های سریع السیر خویش مین فرش میکنند، عملیاتی که به منظور راهزنی غیر منظم، اعمال تاکتیکهای بزن و برو و چالشهای جدی را براه میاندازند. در نتیجه، عملیات متحد ضد مین شکل بیشتر حساس را بخود میگیرد.

عملیات امنیتی دریانوردی و نگهداری زیربنایی دریایی در تمرینات بین المللی تدابیر مقابله با مین، در ماه می سال 2013 مشخص شده بود. به منظور کامیابی این گردهم آیی سال 2012، نیروهای بحری بیشتر از 40 کشورهای جهان عملیات دفاعی فراگیر را اجرا نمودند. شرکت کنندگان اقدامات متقابل مین گذاری سطحی، جستجوی مین و تدابیر متقابل عملیاتی مین های هوابرد، و آموزش منهدم ساختن مهمات انفجاری بین المللی، عملیات شیرجه، تمرینات توسط کشتی های کوچک، عملیات توسط وسیلۀ فضائی بدون سرنشین، عملیات توسط وسیلۀ زیر اب و عملیات تصفیوی بندرگاه را مورد اجرا قرار دادند. تمریناتی مانند این قابلیت ها و همکاری را مستحکم نموده و تمرینات چند جانبه بعدی را ترویج و بنیانگذاری همکاری در اینده را تشکیل میدهد.

روش امنیتی مشترک
جنرال جیمز ن. ماتیس، قوماندان پیشین قوماندانی مرکزی ایالات متحده یا سنتکام در بیانیۀ سال 2013 خود گفت: “دولت های کشور های خلیج رضایت و تمایل خود را برای کار مشترک با یکدیگر و شرکای بین المللی نشان داده اند تا در منطقه با نفوذ عوامل شریر مبارزه نمایند و تجارت آزاد را مطمئن سازند.”

در واقعیت، قابلیت ها و ظرفیت های بعضی از دولتهای شورای همکاری خلیج علیه دزدی دریایی از قبل آشکار است: بتاریخ 2 اپریل سال 2011 یک واحد خاص مبارزه علیه تروریزم با حمایت قطعات نیروهــــای هوائی به محمولۀ فرستندۀ حامل ام وی اریله1- (MV Arrilah-I) یورش برده بود، که در طی آن در بحیره عرب دزدان دریایی توقیف شده بودند. در نتیجه این یورش در پهلوی نجات تمام گروگانها دزدان دریایی نیز دستگیر شدند. این عملیات میتواند منیحث اساس خدمت برای هدف مشترک امنیتی جهت ترویج هماهنگی و اجراآت از طریق توسعۀ وسیلۀ تخصصی نیروی دریایی تلقی گردد.

افزایش توان عملیاتی و بدوش گرفتن رهبری در تمرینات مشترک منطقوی، و تعلیمات منظم تعهد کشورهای شورای همکاری خلیج را در برابر امنیت دریانوردی نشان میدهد. اما فقط فن آوری و عملیات بحری بدرستی جهت تامین امنیت ابحار دور دست کفایت نمی کند.

علاوه بر تکمیل تلاشهای نیروی چندین ملیتی، دولتهای منطقوی عرب میتوانند عملیات محرک مشترک را با استفاده از نفوذ سیاسی در مبارزه علیه دزدان دریایی سومالیا اجرا نمایند. فامیلهای تجارپیشه کشورهای شورای همکاری خلیج تاریخچۀ طولانی داد و ستد تجاری با ساکنین سومالیا و درک لازم در مورد سیستم های قبیلوی سومالیا و نفوذ قابل ملاحظه در ساختار اجتماعی و تجاری دزدی دریایی سومالیا دارند.

این مناسبات قدیمی یک فرصت خاصی را جهت افزایش همکاری بین شبه جزیرۀ عرب و تجار سومالیایی از طریق روابط شخصی و اتحادیه های تجاری فراهم می سازد. همچون مشارکت منطقوی کارهای بیشتر را انجام داده میتواند تا از تهدید ناشی از دزدی دریایی توسط توسعۀ صنایع کلیدی و تهیۀ معیشت بدیل برای جوامع ساحلی در سومالیا جلوگیری نماید. اما گذشته از آن که کشورهای شورای همکاری خلیج با تنهایی یا در مشارکت با یکدیگر اقدامات را روی دست میگیرند، عدم رسیدگی به مشکلات ناشی از دزدی دریایی سومالیا مشکلات جدی را برای منطقه ایجاد خواهد کرد.

تجدید مجموعۀ کشتی ها
القاعده و گروه های وابسته به ان اراده شانرا در مورد دوام حمله بر علیه عملیات بحری و تاسیسات نفتی در بحر اظهار نموده اند. علاوه بر تقویت این مشارکتها، دولتهای عضو شورای همکاری خلیج در عرصۀ تجهیزات نظامی و امنیتی نیروی بحری در مبارزه به این تهدید سرمایه گذاری را افزایش داده اند.

امارات متحده عربی در صدد بلند بردن توانائی های نیروی بحری بوسیلۀ نصب سیستم های مخابرات توسط قمر مصنوعی وصل به کشتی های نوع بینونه و خریداری توپچی های تعدیل شده DHC-8 بمنظور بهبود گزمه های بحری میباشد. نیروی بحری امارات نیز انتقال کشتی های مجهز نوع ابوظبی و کشتی های گزمه فلاج نوع2- را بعهده گرفت. این کشتی ها که میتوانند باداشتن خاصیت “پنهانی” در آبهای سطحی فعالیت نمایند، طوری طرحریزی گردیده اند که در برابر رادار کمتر کشف میشوند؛ اینها میتوانند وظائف مختلفی را از قبیل تجسس و بررسی فضا و دفاع زمینی انجام دهند.

عربستان سعودی پول را جهت مدرنیزه کردن نیروی بحری تخصیص می دهد. در حقیقت، کشور سعودی در پهلوی تجدید تجهیزات مانند یورو کوپتر کوگار، سه عدد پلنگ AS565 MB جدید را خریداری نموده است. این AS565 MB ها عبارت از هلیکوپتر های سبکی اند که عملیات خود را از عرشه کشتی با داشتن قابلیت عملیات ضد کشتی، ضد تحت البحری، جستجو و نجات، انتقال قوای مسلح، حمایت لوژیستیکی و تهیه امکانات طبی در یک شعاع ماموریت به اندازه 250 کیلومتر (155 مایل) انجام میدهند.

قطر جهت گسترش عملیات در ساحۀ ساحلی خود پلانگذاری می نماید، و عمان نیز کشتی های جدید برای واحد نیروی دریایی خاص خریداری نموده تا در ماموریت های اضطراری نجات و مداخله و در موارد استعمال جنگ افزار کیمیاوی، بیالوژیکی، رادیولوژیکی و دفع اتمی مورد استفاده قرار گیرند. عمان نیز پایگاه های نیروی بحری خود را تقویت میبخشد. کویت به مبلغ 540 میلیون دالر امریکایی بمنظور گارد ساحلی و نگهداری زیربنائی که در آن بندر کبیر جدید کویت به اسم مبارک الکبیر نیز شامل می باشد سرمایه گذاری می نماید.