حیدر شقاطی/دفتر ضدتروریزم عراق، مدیر روابط عامه
تروریستان و گروههای شورشی اغلب به اشتباه یکسان دانسته میشوند، اما اینطور نیست. هر گروه اجندا و اهداف متفاوتی دارند. گروههای شورشی معمولاً اهل مصالحه و مذاکره هستند، در حالی که گروههای تروریستی به منظور تضعیف دولتها، مردم را قتل عام میکنند. گروههای شورشی عموما از حمله به مردم بیدفاع اجتناب کرده و جلب حمایت مردمی را طالب هستند. تروریستان از ارعاب و قتل برای ترساندن مردم بهره گرفته و آنها را سپر خود میکنند. تروریستان بر خلاف شورشیان، به خاطر گرفتن جان افراد بیدفاع احساس ندامت نمیکنند و با تفسیر غلط دین به توجیه جنایات خود میپردازند. بنابراین، دولت باید پلان مشخصی برای شناسایی هر گروه و مقابله متناسب با هر کدام داشته باشد.
ستراتیژی شورشیان استفاده از زور علیه دولت بهعنوان پاسخی به ناراحتیها و به امید به دست آوردن مزایای سیاسی است. اما آنها در انجام این کار به تشویشهای باشندگان محلی توجه بیشتری مبذول میکنند. آنها از خشم عامه جهت کسب حمایت و مشروعیت استفاده میکنند. اما القاعده عراق و در حال حاضر داعش، دست به قتل عام آن دسته از باشندگان محلی میزنند که خود احساس میکنند که توسط دولت به حاشیه رانده شدهاند. لازم به ذکر است که اکثر مسلمانان سنی مخالف ایدئولوژی داعش بوده و آن را برخلاف اسلام ناب میدانند. داعش و القاعده عراق در عین حال که مدعی هستند مدافعان اهل سنت هستند، تعداد سنیهای بیشتری را میکشند و هیچ احترامی برای زندگی بشر قائل نیستند.
متأسفانه، فقدان اعتماد بین دولت سابق عراق و اهل سنت، سبب خطاهای وحشتناکی شده است. هنگامی که یک شورش در حال شروع بود، دولت هیچ سعی برای مذاکره با این افراد نکرد، افراد را تروریست جلوه داد که سبب اتحاد بین شورشیان و تروریستان شد. با این حال، عملیات “موج” انجام شده توسط قوای ایالات متحده در سال 2007 و شروع بیداری مردم در ولایت انبار نقاط عطفی در پروسه جدا شدن شورشیان از تروریستان بود. موفقیت بیداری در مناطق سنینشین شواهدی قوی ارائه میکند مبنی بر اینکه شورشیان نمایندگی کسری از جمعیت عراق را برعهده دارند که احساس میکند به حاشیه رانده شده است، در حالی که هدف تروریستان قتل عراقیها و بی ثبات کردن کشور است.
وضعیت عراق بسیار پیچیده است، و هر گونه سوءمحاسبه سیاسی میتواند مسیر پیشرفت را از خط خارج کند. در واقع، سرکوب رهبران سیاسی اهل سنت توسط دولت سابق باعث بیاعتمادی و ترس در میان اهل سنت، از جمله شورشیان سابق شد که سلاحهای خود را در طول بیداری انبار به زمین گذاشته بودند. متأسفانه، این اشتباه محیطی مناسب برای تروریستان ایجاد کرد. نفوذ داعش باعث ایجاد سردرگمی و انشقاق میان اهل سنت شد. بسیاری از رهبران بیداری متوجه خطر داعش شدند، از تظاهرات خود دست کشیدند و اسلحه خود را به سمت تروریستان گرفته و به دولت ملحق شدند. سایرین اعتماد خود را به دولت از دست دادند و تصمیم گرفتند با داعش نجنگند.
دولت جدید عراق که از سپتمبر 2014 بر سر کار آمد، با اجماع ملی شکل گرفت و پیامی قوی به اهل سنت داد مبنی بر اینکه دولت جدید به نارضایتی آنها گوش خواهد کرد و به آنها رسیدگی خواهد نمود. بسیار مهم است که دولت عراق به سراغ باشندگان مناطق سنینشین برود، اعتماد و اطمینان ایجاد کرده و اصلاحاتی انجام دهد تا کسانی که هنوز تردید دارند را متقاعد سازد. من معتقدم دولت جدید در مسیر صحیحی قرار دارد و با رد هر نوع تبعیض به مردم عراق، وحدت ملی را ایجاد خواهد کرد.
علاوه بر این، دولت عراق باید به سراغ باشندگان داوطلبی برود که برای دفاع از کشور خود سلاح برداشتهاند، آنها را با دقت بررسی کرده و برای ایجاد یک قوه شبهنظامی منسجم و منظم، آنها را قوای قبایل سنی مدغم سازد تا از اردوی ملی عراق حمایت و وحدت ملی را تقویت نماید.