کارکنان یونیپاث
حضور پاپ فرانسیس در عراق در مارچ 2021 نقطه احیای مشترکی برای همه مردم عراق، از همه فرقه‌ها و قومیت‌ها، فراهم کرد. یونیپاث با تورن‌جنرال سعد معن، مدیر بخش رسانه و امنیت عراق، درباره اهمیت امنیت عراق برای پذیرایی از پاپ گفتگو کرده است.
یونیپاث: سفر تاریخی پاپ به عراق چی اهمیتی داشت؟
تورن جنرال سعد معن: سفر عالی‌جناب پاپ فرانسیس به عراق با استقبال و شادمانی نه تنها شهروندان مسیحی عراق، بلکه پیروان همه فرقه‌های مذهبی و گروپ های قومیتی این کشور، مواجه شد. سفر ایشان رویدادی تاریخی بود؛ چون این نخستین سفر برون‌مرزی پاپ بعد از همه‌گیری کووید- 19 بود. این سفر همچنان نخستین حضور پاپ در شهر اور در جنوب عراق بود. اور شهر مقدسی است که اهمیت قابل‌توجهی در تمدن بشر دارد. این شهر که نیاکان سومری ما آن را به‌حیث پایتخت در قرن 26 قبل از میلاد ساخته بودند، شالوده بین‌النهرین، گهواره تمدن و زادگاه پدر پیامبران، ابراهیم، محسوب می‌شود. بنابرین سفر معظم له به عراق تایید کننده این پیام به دنیا بود که این سرزمین مقدس زادگاه همه ادیان توحیدی و سرزمین همزیستی مسالمت‌آمیز است. این دیدار پیامد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مهمی داشت.
یونیپاث: سفر پاپ و حضور ایشان در اکلیسای بانوی رستگاری ماب، مکان حمله تروریستی مرگبار، چی پیامی برای مردم عراق دارد؟
تورن جنرال سعد معن: برگزاری مراسم عشای ربانی در کلیسای «بانوی رستگاری ما» در مرکز بغداد تصویر درستی از واقعیت عراق، پیروزی حق بر باطل و غلبه صلح بر تروریزم ارائه نمود. گروپ های تروریست نیز این پیام را دریافت کردند که عراقی‌ها شاهد همزیستی مسالمت‌آمیز چندهزار-ساله بوده‌اند و در مقابل ایدئولوژی فریبکارانه شکست نمی‌خورند. همه ما حمله به کلیسای «بانوی رستگاری ما» در سال 2010 را به یاد داریم. این حمله برای ایجاد درگیری بین مسلمانان و مسیحیان در عراق و مصر و گسترش ناآرامی در تمام منطقه انجام گرفت. تروریست‌های مجری این حمله که لهجه مصری داشتند، در تماسی تلیفونی با یک شبکه تلویزیونی ماهواره‌ای خواستار آزادی یک زن مصری از کلیسای قبطی بودند. البته، این داستان را تروریست‌ها برای شعله‌ور کردن آتش درگیری‌های فرقوی جعل کرده بودند. پنج بمب‌گذار انتحاری از دولت اسلامی عراق در جریان برگزاری عشای ربانی به کلیسا حمله کردند. در‌حالی‌که عراق خود را برای برگزاری نشست سران عرب آماده می‌ساخت، آنها در پی کشتار عبادت‌کنندگان و انتشار صحنه‌های کشتار در رسانه‌های اجتماعی بودند. ولی شجاعت قوای امنیتی نقشه‌های تروریست‌ها را خنثی نمود. قوای امنیتی توانستند بیشتر گروگان‌ها را، بعد از شهید شدن حدود 50 شهروند در این حمله وحشیانه، آزاد سازند.
سفر پاپ به دنیا اطمینان داد که عراق امن است و «بانوی رستگاری ما» بر تروریزم غلبه کرده و آماده پذیرش عبادت‌کنندگان است. سعی قوای امنیتی و شهروندان عادی برای تضمین برگزاری عشای ربانی در کلیسا، در‌حالی‌که ارواح شهدای گرانقدر شاهد حضور عالی‌جناب پاپ بودند، بسیار ارزشمند بود. بسیاری از مسلمانان نیز برای ابراز حمایت از برادران مسیحی و خوشامدگویی به مهمان ارزشمند و صلح‌دوست عراق، در مراسم حضور یافتند. این کلیسای تاریخی از نمادهای مهم مردم عراق است و پیروان همه فرقه‌ها برای روشن کردن شمع و مستفید شدن از آرامش و تقدس آن، به این کلیسا می‌آیند.
یونیپاث: با توجه به این که داعش زمانی این شهر را پایتخت خود اعلان کرده بود، سفر پاپ به موصل چگونه پلان‌گذاری شد؟
تورن جنرال سعد معن: دنیا با رضایت کامل و امید به آینده درخشان عراق و منطقه، از این سفر استقبال کرد. در منطقه حوش البیاع، که صدمات گسترده‌ای از داعش متقبل شده بود، مردم موصل با دعا و آواهای شاد از پاپ استقبال نمودند. عراق از دیرباز در خط مقدم اخبار بین‌المللی و عربی در قسمت راپورهای رویدادها و بمب‌گذاری‌های خونین بوده است ولی برای نخستین بار در سالهای اخیر، عراق تصویری شاد و عاری از جنگ، مبارزه و تروریزم از خود به نمایش گذاشته است. برای نخستین بار، رسانه‌های دنیا در قسمت انتشار اخبار خوشایند درباره عراق متحد شدند. این اخبار مایه افتخار همه عراقی‌های ساکن وطن و خارج از کشور شد؛ بخصوص این که شهر عزیز موصل دوره دو-ساله تیره و خون‌باری را تحت حکومت تعدادی از افراط‌گراترین گروپ‌های تروریستی سپری نموده بود. این گروپ ها دست به تخریب آثار باستانی، سوزاندن خانه‌ها و اخراج اقلیت‌ها زدند. داعش 14 کلیسای این شهر را تخریب نمود که تاریخ ساخت هفت مورد از آنها به قرون پنج، شش و هفت بازمی‌گشت.
موصل، قبل از آن‌که زیر سایه وحشت داعش قرار بگیرد، «مادر دو بهار» و سرزمین همزیستی مسالمت‌آمیز بود. شهری که روز آن با طنین ناقوس کلیسا و فراخوانی مسلمانان برای ادای نماز آغاز می‌شد. بعد از حمله داعش به موصل، این رویای زیبا بر باد رفت. آنها اطفال را کشتند و حرمت برادران یزیدی را، با اسیر نمودن زنان یزیدی، شکستند. گروپ های تروریستی همانند نازی‌ها به‌زور وارد خانه‌ها می‌شدند. آنها حرف عربی «ن» [نخستین حرف واژه نصارا، به معنای مسیحیان] را روی دیوار خانه‌های غیرمسلمانان می‌نوشتند و در دل مردم وحشت ایجاد می‌کردند. این وحشت باعث می‌شد که مردم دارایی های خود را رها کنند و از موصل بگریزند. مسلمانان نمی‌توانستند وحشتی را که بر زندگی برادران و همسایگان‌شان سایه افکنده بود، تحمل کنند و آنان نیز تصمیم به فرار گرفتند. تروریزم این شهر زیبا را به توده‌ای از خرابه‌ها، تونل‌ها و تعمیرهای ویران مبدل ساخت. حتی مسجد اعظم النوری، که مناره‌های مایل آن زبانزد است، از تروریزم در امان نماند. این رویدادها، به سفر عالی‌جناب پاپ اهمیت بیشتری بخشید. این سفر به موصلیانی که تا فعلاً هم دور از شهرشان زندگی می‌کنند، آرامش خاطر داد و این پیام را به دنیا ارسال نمود که تروریزم در مادر دو بهار شکست خورده است. همه مردم دنیا شاهد مراسم عشای ربانی در مرکز موصل و بین خرابه‌های کلیسای تخریب‌شده به دست داعش، بودند. به نظر من، آنچه به سفر معظم له پاپ اهمیت بخشید، سخنان تاریخی او درباره فراخوانی مسیحیان برای بازگشت به این شهر بود. او خطاب به مردم دنیا اظهار کرد: «عقیده ما این است که پیوند برادری قدرتمندتر از صدای نفرت و خشونت است. برای زندگی در صلح و سازگاری، وابستگی‌های مذهبی باید تقویت شود. متاسفانه کشور تمدن‌ها آماج این حمله تروریستی شده است.»
یونیپاث: کدام نهادهای امنیتی عراق وظیفه تامین امنیت سفر پاپ را به عهده داشتند؟
تورن جنرال سعد معن: قرارگاه عملیات مشترک (JOC) امور محافظت این سفر را پلان‌گذاری نمود و وظایفی برای نهادهای امنیتی مختلف تعریف کرد. قرارگاه عملیات مشترک دارای یک اتاق عملیات پیشرفته است که از امکان ایجاد ارتباط با همه نهادهای امنیتی و هماهنگی با دیگر وزارتخانه‌ها برخوردار است. این اتاق مستقیماً تحت نظر صدراعظم است. البته، وزارت داخله مهم‌ترین نقش را ایفا کرد چون وظایف آن در اولین فرصت ورود پاپ به میدان‌هوایی آغاز شد. این وزارت‌خانه تامین امنیت هیات همراه در بغداد و ولایات را به عهده داشت. ولی همه موسسات امنیتی و مدنی در شکل‌گیری این رویداد تاریخی نقش داشتند. پلان کاملاً موفق بود و می‌خواهم از همه مدیران امنیتی به خاطر فراهم نمودن زمینه موفقیت این سفر تاریخی، صمیمانه تشکری نمایم. همه بصورت گروپی و هشیارانه فعالیت کردند چون سفر پاپ مایه افتخار همه مردم عراق بود و موفقیت این سفر بدون نقض قوانین امنیتی نشان داد که نهادهای امنیتی عراق از توانایی محافظت از این کشور و حفظ امنیت آن برخوردار هستند.
یونیپاث: آیت‌الله علی سیستانی در بخش قدیمی شهر نجف، معروف به عمارت، زندگی می‌کند. کوچه‌های این بخش شهر برای ورود وسایل نقلیه بسیار باریک است. امنیت آن محوطه را چگونه تامین کردید؟
تورن جنرال سعد معن: البته ولایت نجف یکی از امن‌ترین مناطق دنیاست. بنابراین، برای تامین امنیت سفر عالی‌جناب پاپ به محل زندگی آیت الله العظمی علی سیستانی، کدام مشکلی نداشتیم. البته، نهادهای امنیتی پلان مفصلی را برای تامین امنیت این سفر انکشاف نمودند. بخصوص، امنیت در کوچه‌های باریکی که عالی‌جناب پاپ از طریق آنها به خانهٔ عالی‌جناب سید سیستانی رسید، برقرار شد. از حالات عالی‌جناب پاپ چنین احساس می‌شد که ایشان مشکلی برای حضور در این کوچه‌ها که نشانه تواضع و پارسایی عالی‌جناب سید سیستانی بود، ندارند. ما اوضاع امنیت شهر را در همه نقاط آن تحت نظر گرفتیم. در اتاق عملیات قرارگاه عملیات مشترک، شناسایی هوایی و کنترول متمرکز برای همه راه‌ها و تعمیرهای منتهی به منزل عالی‌جناب ایجاد شد.
یونیپاث: به نظر شما، آیا تهدیدهای امنیتی توسط داعش علیه پاپ وجود داشتند که شما در پی مقابله با آن برآیید؟
تورن جنرال سعد معن: واضح است که وقتی شخصیتی به اهمیت عالی‌جناب پاپ به نقاطی دور از مراکز دولتی سفر می‌کند، گروپ های تروریستی که در پی تضعیف امنیت هستند، آسان‌تر به او دسترسی پیدا می‌کنند. ما می‌دانیم که تروریست‌ها قصد ارائه تصویری آشفته از عراق دارند و از هر فرصتی -به هر قیمت- برای ارتکاب اعمال تروریستی، تضعیف دولت و بی‌ثبات جلوه دادن عراق در دنیا استفاده می‌کنند. به همین دلیل، محاسبات دقیقی باید برای گنجانیدن احتمالات در پلان امنیتی صورت می‌گرفت. ما در عراق از تجربه ساحوی کافی در قسمت مبارزه با تروریزم برخوردار هستیم. مدیران امنیتی با توجه کافی به جزییات اقدام به امن ساختن راه‌ها و تعمیرها، بسیج امکانات معلوماتی و به‌کارگیری شیوه‌های پیشرفته تفتیش و شناسایی برای انکشاف پلان شامل چندین کمربند و مرحله حفاظتی نمودند. خوشبختانه این پلان کارآمد بود.
یونیپاث: قوای امنیتی در این بازدید با کدام چالش‌های امنیتی مواجه شدند؟
تورن جنرال سعد معن: سفر عالی‌جناب پاپ به شهر قدیمی موصل، به دلیل حضور قوای مخفی و وضعیت نامناسب راه‌ها بر اثر تخریب گسترده شهر، چالش کلانی ایجاد نمود. مکانی که برای برگزاری عشای ربانی انتخاب شد، مکانی عمومی است و چندین تعمیر به آن مشرف هستند. این موضوع، به همراه نبود امکان دسترسی به راه‌های جایگزین، تامین امنیت منطقه را مشکل ساخته است. سفر پاپ به کلیسای «بانوی رستگاری ما» در بین پایتخت پرازحام نیز سخت بود. وضعیت سفر به شهر اور در ولایت ذی‌قار نیز چنین بود. این شهر بر اثر تظاهرات و فعالیت دولت محلی موقت که چند هفته قبل از سفر پاپ به قدرت رسیده بود، دستخوش ناآرامی بود. این وضعیت انکشاف پلان امنیتی را تقریباً غیرممکن ساخته بود. البته، به دلیل مسلکی‌گرایی قوای امنیتی ما، مساعی معلوماتی چشمگیر، کار گروپی قوای مشترک و همکاری شهروندان و حمایت آنان از قوای امنیتی، ما بر همه چالش‌های امنیتی غلبه کردیم و امنیت این سفر تاریخی را با موفقیت تامین نمودیم.
یونیپاث: تهیه و انکشاف پلان امنیتی چقدر وقت را در بر گرفت؟
تورن جنرال سعد معن: با وجود چالش‌های امنیتی در عراق و تداوم عملیات نظامی برای مقابله با بازمانده‌های گروپ های تروریستی در دشت موصل و کوه‌های حمرین، ما توانستیم ظرف چند هفته مانده به این سفر، کارهای آمادگی را به پایان برسانیم. ما همچنان مانورهای میدانی و شناسایی مناطق مورد بازدید پاپ را در دستور کار قرار دادیم. خوشبختانه اوضاع مطابق خواست ما پیش رفت و نهادهای امنیتی کنترول اوضاع را به دست گرفتند. به نظر من، تجربه جمعی قومندانان امنیتی و نظامی و درس‌های آموخته شده از عملیات‌های نظامی و امنیتی در سالهای گذشته باعث تقویت تجربه قوای امنیتی ما شده است. به این ترتیب، آنها از توانایی اجرای همزمان چندین ماموریت، ارتقای روحیه قواها و ایجاد اعتماد بین مدیران و عساکر برخوردار شده‌اند.
یونیپاث: به کیفیت همکاری نهادهای امنیتی مختلف عراق در قسمت تامین امنیت سفر پاپ چند نمره می‌دهید؟
تورن جنرال سعد معن: این پلان امنیتی از انسجام، هم‌افزایی و کار گروپی نهادهای امنیتی در راستای تامین امنیت این رویداد تاریخی مهم حمایت می‌کند. قوای امنیتی ما از انعطاف مناسبی برای همکاری با دیگر نهادهای دولتی برخوردار هستند و بخش اعظم این انعطاف از تجربه حضور در ماحول عملیاتی مشترک، بعد از 2014، ناشی شده است. همکاری با قوای ائتلاف بین‌المللی در جریان جنگ های آزادسازی نیز تجربه ارزشمندی به قوای امنیتی ما بخشید. با افتخار عرض می‌کنم که هم‌افزایی و همکاری در پروسه حفظ امنیت سفر پاپ در بالاترین سطح بود و همین ویژگی ما را از احترام و اعتماد مردم عراق و دنیا، که شاهد عملکرد چشمگیر قوای امنیتی عراق بودند، مستفید ساخت.
نظرات بسته شده است.