داعش استراتیژی خود را تغییر می‌دهد

حملات‭ ‬تروریستی‭ ‬به‭ ‬سبک‭ ‬چریکی‭ ‬به‭ ‬اهداف‭ ‬نرم‭ ‬نشان‌دهنده‭ ‬تعداد‭ ‬کم‭ ‬قوا‭ ‬و‭ ‬منابع‭ ‬اندک‭ ‬این‭ ‬سازمان‭ ‬است

عصام‭ ‬عباس‭ ‬امین،‭ ‬اداره‭ ‬استخبارات‭ ‬عراق،‭ ‬وزارت‭ ‬دفاع‭ ‬عراق‭ ‬
تفتیش دقیق‭ ‬عملیات‭ ‬رسانه‌ای‭ ‬داعش‭ ‬شناخت‭ ‬ما‭ ‬از‭ ‬این‭ ‬دشمن‭ ‬را‭ ‬که‭ ‬اهداف‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬ابتدا‭ ‬با‭ ‬خون‌ریزی‭ ‬پیش‭ ‬برده‭ ‬است،‭ ‬تقویت‭ ‬می‌کند‭. ‬داعش‭ ‬از‭ ‬فضای‭ ‬مجازی‭ ‬برای‭ ‬ترویج‭ ‬آیدیالوجی،‭ ‬جذب‭ ‬قوا،‭ ‬تمویل،‭ ‬جنگ‭ ‬روانی‭ ‬و‭ ‬مستندسازی،‭ ‬آرشیف‭ ‬و‭ ‬ثبت‭ ‬اقدامات‭ ‬خود‭ ‬استفاده‭ ‬می‌کند‭. ‬آرشیف‭ ‬رسانه‌ای‭ ‬داعش‭ ‬برای‭ ‬آن‭ ‬عده‭ ‬از‭ ‬پیروان‭ ‬داعش‭ ‬که‭ ‬با‭ ‬فشار‭ ‬دادن‭ ‬یک‭ ‬دکمه‭ ‬به‭ ‬آن‭ ‬دسترسی‭ ‬دارند،‭ ‬نقش‭ ‬دارایی‭ ‬و‭ ‬مهمات‭ ‬فعال‭ ‬داشته‭ ‬است‭.‬
برای‭ ‬بررسی‭ ‬محتوای‭ ‬رسانه‌ای‭ ‬داعش،‭ ‬باید‭ ‬سوال‭ ‬کنیم‭ ‬که‭ ‬آیا‭ ‬این‭ ‬گروپ‭ ‬هنوزهم‭ ‬یک‭ ‬تهدید‭ ‬امنیتی‭ ‬برای‭ ‬منطقه‭ ‬محسوب‭ ‬می‌شود‭ ‬یا‭ ‬خیر‭. ‬به‭ ‬نظر‭ ‬من،‭ ‬جواب‭ ‬شفاف‭ ‬و‭ ‬قاطع‭ ‬است‭: ‬داعش‭ ‬قصد‭ ‬دارد‭ ‬خسارات‭ ‬نظامی‭ ‬سنگین‭ ‬خود‭ ‬در‭ ‬مناطقی‭ ‬مثل‭ ‬موصل‭ ‬و‭ ‬رقه‭ ‬را‭ ‬با‭ ‬پرداختن‭ ‬به‭ ‬جنگهای‭ ‬چریکی‭ ‬و‭ ‬حملات‭ ‬تروریستی‭ ‬بزن‭-‬و‭-‬فرار‭ ‬کن‭ ‬جبران‭ ‬کند‭.‬
برای‭ ‬بررسی‭ ‬اقدامات‭ ‬داعش‭ ‬بعد‭ ‬از‭ ‬شکست‭ ‬آن‭ ‬در‭ ‬موصل‭ ‬باید‭ ‬ماهیت‭ ‬فعالیت‌های‭ ‬فعلی‭ ‬در‭ ‬مناطق‭ ‬اطراف‭ ‬انبار،‭ ‬بغداد،‭ ‬دیاله،‭ ‬کرکوک،‭ ‬نینوا‭ ‬و‭ ‬صلاح‌الدین‭ ‬را‭ ‬تعیین‭ ‬کنیم‭. ‬کلید‭ ‬پیروزی‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬جنگ‌ها‭ ‬و‭ ‬حفظ‭ ‬امنیت‭ ‬در‭ ‬شناخت‭ ‬ماهیت‭ ‬این‭ ‬جنگها‭ ‬و‭ ‬شناسایی‭ ‬تغییرات‭ ‬دنیای‭ ‬اطراف‭ ‬ما‭ ‬نهفته‭ ‬است‭.‬
تحلیل‭ ‬روانی‭ ‬داعش
به‭ ‬حیث‭ ‬محققین‭ ‬مسلکی‭ ‬عرصه‭ ‬رسانه‌های‭ ‬داعش،‭ ‬تشویش‭ ‬اصلی‭ ‬ما‭ ‬بعد‭ ‬از‭ ‬شکست‭ ‬داعش‭ ‬تفتیش‭ ‬رفتار‭ ‬رهبران‭ ‬و‭ ‬اندیشمندان‭ ‬آن‭ ‬برای‭ ‬بررسی‭ ‬عکس‌العمل‭ ‬آنها‭ ‬به‭ ‬شکست‭ ‬و‭ ‬از‭ ‬دست‭ ‬رفتن‭ ‬اعتبار‭ ‬در‭ ‬مقابل‭ ‬قوای‭ ‬عراقی‭ ‬بود‭. ‬اگر‭ ‬شکست‭ ‬نظامی‭ ‬سیاست‭ ‬نظامی‭ ‬را‭ ‬بی‌اعتبار‭ ‬کند،‭ ‬حمایت‌های‭ ‬معنوی‭ ‬آن‭ ‬سیاست‭ ‬نظامی‭ ‬به‭ ‬سرنوشت‭ ‬مشابهی‭ ‬دچار‭ ‬خواهد‭ ‬شد‭. ‬به‭ ‬عبارت‭ ‬دیگر،‭ ‬این‭ ‬سیاست‌ها،‭ ‬با‭ ‬این‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬زمان‭ ‬صلح‭ ‬نوشته‭ ‬شده‭ ‬است،‭ ‬در‭ ‬زمان‭ ‬جنگ‭ ‬امتحان‭ ‬می‌شود‭.‬
در‭ ‬مورد‭ ‬داعش،‭ ‬مشخص‭ ‬بود‭ ‬که‭ ‬یکی‭ ‬از‭ ‬روش‌های‭ ‬اصلی‭ ‬توجیه‭ ‬شکست‭ ‬نظامی،‭ ‬انکار‭ ‬آن‭ ‬خواهد‭ ‬بود‭. ‬در‭ ‬مکتب‭ ‬تحلیل‭ ‬روانی،‭ ‬انکار‭ ‬یکی‭ ‬از‭ ‬رفتارهای‭ ‬قابل‭ ‬تشخیص‭ ‬در‭ ‬هر‭ ‬مریض‭ ‬است‭. ‬ولی‭ ‬انکار‭ ‬ممکن‭ ‬است‭ ‬برای‭ ‬تحلیل‭ ‬عکس‌العمل‭ ‬فکری‭ ‬در‭ ‬یک‭ ‬سازمان‭ ‬برخوردار‭ ‬از‭ ‬انگیزش‭ ‬آیدیالوجیک‭ ‬به‭ ‬کار‭ ‬گرفته‭ ‬شود‭.‬
قبل‭ ‬از‭ ‬جنگ‌های‭ ‬آزادسازی،‭ ‬ادبیات‭ ‬داعش‭ ‬بالای‭ ‬پیروزی‭ ‬متمرکز‭ ‬بود‭. ‬از‭ ‬آن‭ ‬به‭ ‬بعد،‭ ‬محتوای‭ ‬این‭ ‬ادبیات‭ ‬به‭ ‬گفتگو‭ ‬درباره‭ ‬استقامت‭ ‬و‭ ‬ایمان‭ ‬به‭ ‬اراده‭ ‬درک‌ناپذیر‭ ‬خدا‭ ‬تغییر‭ ‬پیدا‭ ‬کرد‭. ‬ابوبکر‭ ‬البغدادی،‭ ‬رهبر‭ ‬سابق‭ ‬داعش،‭ ‬در‭ ‬ویدیو‭ ‬و‭ ‬بشر‭ ‬الصابرین‭ (‬مژده‭ ‬به‭ ‬صابران‭) ‬خود‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬نکته‭ ‬تاکید‭ ‬کرده‭ ‬بود‭ ‬که‭ ‬خدا‭ ‬بعضاً‭ ‬‮«‬طعم‭ ‬رنج‮»‬‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬مومنان‭ ‬می‌چشاند‭ ‬تا‭ ‬ایمان‭ ‬آنها‭ ‬را‭ ‬امتحان‭ ‬کند‭.‬
بغدادی‭ ‬بعداً‭ ‬این‭ ‬تفکر‭ ‬را‭ ‬با‭ ‬کناره‌گیری‭ ‬از‭ ‬مساله‭ ‬پیروزی‭ ‬در‭ ‬ویدیوی‭ ‬اپریل‭ ‬2019‭ ‬خود،‭ ‬فی‭ ‬ضیافة‭ ‬امیرالمومنین‭ (‬در‭ ‬محضر‭ ‬پیشوای‭ ‬مومنان‭)‬،‭ ‬مکمل‭ ‬کرد‭: ‬‮«‬آنها‭ ‬باید‭ ‬بدانند‭ ‬که‭ ‬جهاد‭ ‬الی‭ ‬روز‭ ‬رستاخیز‭ ‬ادامه‭ ‬خواهد‭ ‬داشت‭ ‬و‭ ‬خداوند‭ ‬متعال‭ ‬ما‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬جهاد،‭ ‬و‭ ‬نی‭ ‬پیروز‭ ‬شدن،‭ ‬امر‭ ‬نموده‭ ‬است‭.‬‮»‬
در‭ ‬حدود‭ ‬همان‭ ‬زمان،‭ ‬روزنامه‭ ‬النباء،‭ ‬وابسته‭ ‬به‭ ‬داعش،‭ ‬ازقبول‭ ‬پذیرش‭ ‬عملیات‭ ‬تروریستی‭ ‬چریکی‭ ‬برای‭ ‬جبران‭ ‬ضعف‭ ‬و‭ ‬کاهش‭ ‬تعداد‭ ‬قوای‭ ‬این‭ ‬گروپ‭ ‬خبر‭ ‬داد‭.‬
در‭ ‬مقاله‭ ‬این‭ ‬روزنامه‭ ‬آمده‭ ‬بود‭: ‬‮«‬آنها‭ ‬با‭ ‬هر‭ ‬تعداد‭ ‬از‭ ‬نفرات‭ ‬و‭ ‬سلاحی‭ ‬که‭ ‬خدا‭ ‬برای‭ ‬آنها‭ ‬مقدر‭ ‬کرده‭ ‬است،‭ ‬با‭ ‬روش‌های‭ ‬چریکی‭ ‬مبارزه‭ ‬می‌کنند‭ ‬تا‭ ‬به‭ ‬دشمن‭ ‬ضربه‭ ‬وارد‭ ‬نمایند‭ ‬و‭ ‬دشمن‭ ‬را‭ ‬پیوسته‭ ‬درمانده‭ ‬کنند‮»‬‭.‬
این‭ ‬تغییر‭ ‬در‭ ‬رویکرد‭ ‬نظامی‭ ‬بسیار‭ ‬خطرناک‭ ‬است‭. ‬این‭ ‬روند‭ ‬به‭ ‬معنای‭ ‬اعلان‭ ‬تداوم‭ ‬عملیات‭ ‬تروریستی‭ ‬با‭ ‬هر‭ ‬تعداد‭ ‬از‭ ‬قوای‭ ‬انسانی‭ ‬و‭ ‬سلاح‭ ‬در‭ ‬اختیار‭ ‬سازمان،‭ ‬بخصوص‭ ‬در‭ ‬مناطق‭ ‬دچار‭ ‬ضعف‭ ‬امنیتی،‭ ‬است‭. ‬این‭ ‬شیوه‌ها‭ ‬در‭ ‬جریان‭ ‬عملیات‭ ‬تروریستی‭ ‬داعش‭ ‬بخصوص‭ ‬در‭ ‬اطراف‭ ‬شهرها،‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬قریه‌ها‭ ‬و‭ ‬صحراهای‭ ‬دیاله،‭ ‬کرکوک‭ ‬و‭ ‬صلاح‌الدین‭ ‬مشاهده‭ ‬شد‭.‬
از‭ ‬زمان‭ ‬سقوط‭ ‬داعش‭ ‬در‭ ‬2017،‭ ‬عراق‭ ‬مهم‌ترین‭ ‬عرصه‭ ‬جنگ‭ ‬علیه‭ ‬این‭ ‬تروریستان‭ ‬بوده‭ ‬است‭. ‬اخبار‭ ‬این‭ ‬جنگ‌ها‭ ‬در‭ ‬قالب‭ ‬ده‌ها‭ ‬مقاله‭ ‬و‭ ‬اینفوگرافی‭ ‬در‭ ‬النباء‭ ‬نشر‭ ‬شده‭ ‬است‭. ‬بطورمثال،‭ ‬النباء‭ ‬تکتیک‌های‭ ‬‮«‬براندازی‭ ‬موقت‭ ‬شهرها‭ ‬به‭ ‬حیث‭ ‬راهکار‭ ‬مجاهدین‮»‬‭ ‬را‭ ‬ترویج‭ ‬کرده‭ ‬است‭. ‬این‭ ‬چالش‭ ‬مهمی‭ ‬در‭ ‬مقابل‭ ‬داعش‭ ‬محسوب‭ ‬می‌شد‭ ‬چون‭ ‬نیت‌های‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬آشکارا‭ ‬مطرح‭ ‬کرد‭ ‬و‭ ‬قوای‭ ‬امنیتی‭ ‬عراق‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬مداخله‭ ‬طلبید‭.‬
یکی‭ ‬از‭ ‬اهداف‭ ‬این‭ ‬مقالات‭ ‬مجبور‭ ‬ساختن‭ ‬رهبران‭ ‬نظامی‭ ‬عراق‭ ‬به‭ ‬پراکنده‭ ‬کردن‭ ‬قوا‭ ‬بود؛‭ ‬یک‭ ‬ترفند‭ ‬معروف‭ ‬در‭ ‬جنگهای‭ ‬چریکی‭ ‬که‭ ‬برای‭ ‬آسیب‌پذیر‭ ‬کردن‭ ‬بخش‌های‭ ‬پراکنده‭ ‬در‭ ‬مقابل‭ ‬حمله‭ ‬به‭ ‬کار‭ ‬می‌رود‭. ‬همچنان،‭ ‬داعش‭ ‬با‭ ‬‮«‬براندازی‭ ‬موقت‭ ‬شهرها‮»‬‭ ‬می‌توانست‭ ‬قبل‭ ‬از‭ ‬عکس‌العمل‭ ‬قوای‭ ‬عراقی‭ ‬از‭ ‬شهرها‭ ‬خارج‭ ‬شود‭.‬
از‭ ‬اهداف‭ ‬کمپاین‭ ‬چریکی‭ ‬می‌توان‭ ‬به‭ ‬جمع‌آوری‭ ‬غنایم‭ ‬جنگی،‭ ‬آزادسازی‭ ‬زندانیان‭ ‬تروریست،‭ ‬تضعیف‭ ‬روحیه‭ ‬قوای‭ ‬عراقی‭ ‬و‭ ‬احیای‭ ‬قوای‭ ‬داعش‭ ‬اشاره‭ ‬کرد‭. ‬از‌آنجا‌که‭ ‬هدف‭ ‬از‭ ‬براندازی‭ ‬موقت‭ ‬شهرها‭ ‬اشغال‭ ‬شهرها‭ ‬نبود،‭ ‬النباء‭ ‬توضیحات‭ ‬مشروحی‭ ‬درباره‭ ‬پروگرام‌های‭ ‬عقب‌نشینی‭ ‬ارائه‭ ‬می‌کرد‭.‬
نتیجه‌گیری
از‌آنجا‌که‭ ‬عملیات‭ ‬نظامی‭ ‬باعث‭ ‬از‭ ‬بین‭ ‬بردن‭ ‬مکمل‭ ‬داعش‭ ‬نشده‭ ‬است،‭ ‬این‭ ‬گروپ‭ ‬با‭ ‬وجود‭ ‬سرنگونی‭ ‬‮«‬خلافت‮»‬‭ ‬همچنان‭ ‬خطرناک‭ ‬است‭. ‬انتخاب‭ ‬رویکرد‭ ‬جنگ‭ ‬چریکی‭ ‬این‭ ‬احتمال‭ ‬را‭ ‬که‭ ‬داعش‭ ‬اقدام‭ ‬به‭ ‬حملات‭ ‬وحشیانه‭ ‬علیه‭ ‬اهداف‭ ‬نرم‭ ‬نماید،‭ ‬افزایش‭ ‬می‌دهد‭.‬
اتکای‭ ‬آن‭ ‬به‭ ‬ستراتیژی‭ ‬فرسایش،‭ ‬افزایش‭ ‬تلفات‭ ‬انسانی‭ ‬و‭ ‬مادی‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬قبال‭ ‬خواهد‭ ‬داشت‭. ‬حتی‭ ‬با‭ ‬کاهش‭ ‬تعداد‭ ‬جنگجویان،‭ ‬داعش‭ ‬همچنان‭ ‬قادر‭ ‬به‭ ‬اجرای‭ ‬ستراتیژی‭ ‬خود‭ ‬است‭.‬
ازآنجا‌که‭ ‬مقالات‭ ‬مربوط‭ ‬به‭ ‬براندازی‭ ‬موقت‭ ‬شهرها‭ ‬طرز‭ ‬اونلاین‭ ‬در‭ ‬النباء‭ -‬ابزار‭ ‬اصلی‭ ‬سازمان‭ ‬برای‭ ‬اعلان‭ ‬سیاست‌های‭ ‬مرکزی‭- ‬نشر‭ ‬می‌شد،‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬نتیجه‭ ‬می‌رسیم‭ ‬که‭ ‬قومندانان‭ ‬داعش‭ ‬با‭ ‬این‭ ‬طرزالعمل‌ها‭ ‬آشنا‭ ‬هستند‭.‬
روش‭ ‬براندازی‭ ‬موقت‭ ‬شهرها‭ ‬در‭ ‬اختیار‭ ‬اهداف‭ ‬داعش‭ ‬خواهد‭ ‬بود‭ ‬چون‭ ‬اجرای‭ ‬آن‭ ‬به‭ ‬تعداد‭ ‬کمی‭ ‬جنگجو‭ ‬و‭ ‬انتخاب‭ ‬اهداف‭ ‬ضعیف‭ ‬در‭ ‬حاشیه‭ ‬شهرها‭ ‬و‭ ‬نواحی‭ ‬اطراف،‭ ‬قریه‌ها‭ ‬و‭ ‬دشتها‭ ‬ضرورت‭ ‬دارد‭. ‬این‭ ‬ستراتیژی‭ ‬دستاوردهای‭ ‬مهمی‭ ‬برای‭ ‬داعش‭ ‬به‭ ‬همراه‭ ‬دارد‭ ‬که‭ ‬از‭ ‬آنها‭ ‬می‌توان‭ ‬به‭ ‬احیای‭ ‬قدرت‭ ‬و‭ ‬اعتبار،‭ ‬درمانده‭ ‬کردن‭ ‬قوای‭ ‬امنیتی‭ ‬و‭ ‬رسیدن‭ ‬به‭ ‬غنایم‭ ‬جنگی‭ ‬اشاره‭ ‬نمود‭.‬
یکی‭ ‬از‭ ‬خطرات‭ ‬جنگ‭ ‬چریکی،‭ ‬وادار‭ ‬ساختن‭ ‬قوای‭ ‬امنیتی‭ ‬به‭ ‬حضور‭ ‬در‭ ‬همه‭ ‬مناطق‭ ‬است‭. ‬به‭ ‬این‭ ‬ترتیب‭ ‬ضرورت‭ ‬به‭ ‬منابع‭ ‬بشری‭ ‬افزایش‭ ‬پیدا‭ ‬می‌کند‭ ‬و‭ ‬پراکندگی‭ ‬قوای‭ ‬امنیتی‭ ‬آنها‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬مقابل‭ ‬تهدیدات‭ ‬آسیب‌پذیر‭ ‬می‌کند‭.‬
ماهیت‭ ‬حملات‭ ‬تروریستی‭ ‬اخیر‭ ‬نشان‭ ‬می‌دهد‭ ‬که‭ ‬داعش‭ ‬همچنان‭ ‬از‭ ‬این‭ ‬روش‭ ‬استفاده‭ ‬می‌کند؛‭ ‬بخصوص‭ ‬از‭ ‬زمانی‭ ‬که‭ ‬بیشتر‭ ‬جنگ‌ها‭ ‬به‭ ‬خارج‭ ‬از‭ ‬شهرها‭ ‬کشانده‭ ‬شده‭ ‬است‭. ‬ساختار‭ ‬سازمانی‭ ‬فعلی‭ ‬داعش‭ -‬گروپ‌‌های‭ ‬مسلح‭ ‬کوچک‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬صحرا‭ ‬و‭ ‬کوه‌های‭ ‬حمرین‭ ‬در‭ ‬شمال‭ ‬شرقی‭ ‬عراق‭ ‬پنهان‭ ‬می‌شوند‭- ‬اجرای‭ ‬ستراتیژی‭ ‬چریکی‭ ‬را‭ ‬برای‭ ‬آنها‭ ‬ممکن‭ ‬ساخته‭ ‬است‭.‬
سیاست‭ ‬آیدیالوجیکی‭ ‬که‭ ‬جنگ‭ ‬فرسایشی‭ ‬‮«‬الی‭ ‬روز‭ ‬رستاخیر‮»‬‭ ‬را‭ ‬تبلیغ‭ ‬می‌کند،‭ ‬نشان‭ ‬می‌دهد‭ ‬که‭ ‬آنها‭ ‬صبر‭ ‬را‭ ‬منحیث‭ ‬فضیلت‭ ‬پذیرفته‌اند‭.‬
به‭ ‬همین‭ ‬دلایل،‭ ‬داعش‭ ‬همچنان‭ ‬یک‭ ‬معضل‭ ‬امنیتی‭ ‬است‭. ‬اگر‭ ‬مشکلات‭ ‬داخلی‭ ‬عراق‭ ‬شدت‭ ‬پیدا‭ ‬کند‭ ‬و‭ ‬ما‭ ‬نتوانیم‭ ‬ماهیت‭ ‬و‭ ‬جوهر‭ ‬جنگ‭ ‬با‭ ‬داعش‭ ‬را‭ ‬بشناسیم،‭ ‬این‭ ‬معضل‭ ‬کلان‭ ‬تر‭ ‬خواهد‭ ‬شد‭. ‬داعش‭ ‬سازمان‭ ‬شبکوی‭ ‬تروریستی‭ ‬جهانی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬قدرت‭ ‬آن‭ ‬از‭ ‬متون‭ ‬مقدس‭ ‬مسلمانان‭ ‬میراث‭ ‬فرهنگی‭ ‬اسلام‭ ‬در‭ ‬قسمت‭ ‬تاثیرگذاری‭ ‬بالای‭ ‬اذهان‭ ‬ذریعه‭ ‬پروسه‭ ‬مستمر‭ ‬ذهن‌شویی‭ ‬تامین‭ ‬می‌شود‭. 

نظرات بسته شده است.