استفاده از طیاره‌های بدون پیلوت ذریعه نقش‌آفرینان شرور جدید‌ترین معضل از مجموعه معضلات امنیتی در حال تحول است
کارکنان یونیپاث
ظهور تکنالوجی مخرب که ماهیت میدان جنگ را تغییر می‌دهد، از خصوصیات درگیری‌های دهه گذشته است. در شرق میانه و آسیای مرکزی و جنوبی، این اختلال در تکنالوجی در استفاده از تلیفون‌های اندروید برای ارتباطات میدان جنگ و موقعیت‌یابی جهانی، و همچنان برای تبلیغات و جذب مبارزین تروریستی قابل مشاهده بود. بمب‌های دست‌ساز یا IED یکی دیگر از ابزار‌های نسبتا کم‌مصرفی بود که قوای دشمن با هدف مقابله با برتری نظامی شرکای ائتلاف در مکان‌هایی ازقبیل عراق، افغانستان و یمن بکار گرفتند.
اما در میان کلان‌ترین تهدیدات امروز، افزایش ظهور تکنالوجی مخرب که ماهیت میدان جنگ را تغییر می‌دهد، از خصوصیات درگیری‌های دهه گذشته است. در شرق میانه و آسیای مرکزی و جنوبی، این اختلال در تکنالوجی در استفاده از تلیفون‌های اندروید برای ارتباطات میدان جنگ و موقعیت‌یابی جهانی، و همچنان برای تبلیغات و جذب مبارزین تروریستی قابل مشاهده بود. بمب‌های دست‌ساز یا IED یکی دیگر از ابزار‌های نسبتا کم‌مصرفی بود که قوای دشمن با هدف مقابله با برتری نظامی شرکای ائتلاف در مکان‌هایی ازقبیل عراق، افغانستان و یمن بکار گرفتند.
اما در میان کلان‌ترین تهدیدات امروز، افزایش وسایل هوایی بدون سرنشین یا طیاره‌های بدون پیلوت است. این طیاره‌های بدون پیلوت نسبتا ارزان بوده و در پوشش‌های مختلفی ظاهر می‌شوند تا به حیث سکو‌های شناسایی هوایی، سیستم‌های تحویل بمب و بطور مخرب‌تر، پرتابگر‌های موشکی تهاجمی عمل کنند. ایران در قسمت تولید طیاره‌های بدون پیلوت که این کشور برای انجام تخریب در کشورهایی از قبیل یمن و عربستان سعودی استفاده کرده است، تخصص داشته است.
ضرورت به مقابله با طیاره‌های بدون پیلوت- یا به قول معروف طیاره‌های بدون سرنشین – به تشویش ملت‌های سراسر جهان تبدیل شده است. داعش طیاره‌های بدون پیلوت را برای انجام عملیات‌هایی در وقت آزادسازی شهر موصل در شمال عراق بکار گرفت، که باعث نیازمندی به خلاقیت شرکای ائتلاف برای توسعه تاکتیک‌های ضد طیاره‌های بدون پیلوت جهت خنثی ساختن طرح‌های تروریستان شد. اما این جنگ داخلی یمن است که در استفاده از طیاره‌های بدون پیلوت خطراتی را ایجاد کرده است.
علیرغم سرنگونی صدها طیاره بدون پیلوت پرواز کرده از سرزمین تحت کنترول حوثی‌ها در یمن، عربستان سعودی از طرف طیاره‌های خصمانه بدون پیلوت در مراکز تولید پطرولیم خود صدمه دیده است. برجسته‌ترین آن حمله هوایی سپتمبر 2019 به پالایشگاه پطرولیم آرامکو عربستان در ابقیق بود که تولید جهانی نفت را بطور موقت 5% کاهش داد. حوثی‌ها در کوشش برای ترور رهبران یمن، طیاره‌های بدون سرنشین مسلح دیگری را نیز به کار گرفته و مدعی شده‌اند که به یک میدان‌هوایی تجارتی ابوظبی در امارات متحده عربی حمله کرده‌اند.
این گسترش استفاده از طیاره‌های بدون پیلوت مربوط به اهداف نظامی برای اهداف ملکی باعث تشویش شرکای ائتلاف در منطقه شده و سوالاتی را در مورد ضرورت انکشاف و بکارگیری تکنالوجی ضد طیاره بدون پیلوت بهتر ایجاد کرده است.
سخنگوی ائتلاف عربی دگروال ترکی المالکی از عربستان سعودی، بعد از مساعی صورت گرفته جهت حمله به منطقه عسیر در جون 2020 گفت: «ادامه شبه نظامیان حوثی به اقدامات خصمانه و تروریستی خود با استفاده از طیارات بدون پیلوتپر از بمب برای هدف قرار دادن ملکی‌های بی‌گناه، نقض آشکار قانون عرفی بشردوستانه بین‌المللی است.»
در جلسه استماع کانگرس ایالات متحده در اوایل سال 2020، جنرال کِنِت مَکِنزی، قومندانِ قومندانی مرکزی ایالات متحده (CENTCOM)، خاطرنشان ساخت که سیستم‌های هوایی بدون سرنشین نیازمند پاسخی شبیه به اقدامات انجام شده علیه IED بیش از 10 سال قبل می‌باشند. در مواجهه با بمب‌های موقت که در امتداد سرک‌ها دفن شده‌اند، ایالات متحده و شرکای آن در اقدامات متقابل مثل موتر‌های ضد ماین و ضد کمین و یا MRAP سرمایه‌گذاری کردند. شرکای ائتلاف باید برای خنثی ساختن آنچه مَکِنزی آن را «IED هوا‌برد» نامیده است، اقدامات مشابهی را انجام دهند.
قومندان CENTCOM گفت: امکانات UAS [سیستم هوایی بدون سرنشین] دشمن در اندازه، پیچیدگی، دامنه، کشتار و تعداد گسترش یافته و در سراسر حوزه مسئولیت USCENTCOM مستقر شده و به کار گرفته می‌شوند». «سرعت و ارتفاع پایان این سیستم‌ها، تشخیص آن‌ها را در رادار سخت می‌کند و گزینه‌های محدودی برای شکست موثر آن‌ها وجود دارد.»
با این وجود، شرکای نظامی منطقه بطور متحد برای مقابله با تهدید طیاره‌های بدون پیلوت سعی می‌کنند. طرز مثال، در تمرینات چند ملیتی شیر مشتاق اردن در سال 2019، قوای ردیابی، سرنگونی و بررسی طیاره‌های بدون سرنشین از انواع مورد استفاده تروریستان را تمرین کردند. بسیاری از درس‌های آموخته شده در جنگ‌های آزادسازی عراق از دست داعش حاصل شده بود.
در موصل، تروریستان گاهی بمب‌ها را به طیاره‌های بدون سرنشین «کواد‌کوپتر» بسته می‌کردند که به مبلغی کمتر از 700 دالر در دسترس عموم قرار دارد. از طیاره‌های بدون سرنشین داعش برای گرفتن فلم‌هایی استفاده می‌شد که ذریعه انترنت با هدف تجمع همرزمان تروریست و دلسرد کردن قوای ائتلاف پخش می‌شد. بنا به درخواست قومندانان نظامی عراقی، سازمان مقابله با تهدیدات-دست‌ساز مشترک ایالات متحده، همراه با لابراتوار تحقیقاتی قوای هوایی ایالات متحده، چگونگی مقابله با تهدیدات هوایی داعش به بهترین شکل را بررسی کردند. پروفیسر ابراهیم المرعشی از پوهنتون ایالتی کالیفرنیا در یک مقاله در مورد تهدید طیاره‌های بدون پیلوت در سال 2019 نوشته است: «طیاره‌های بدون سرنشین تجارتی به آسانی در انترنت قابل دسترس هستند، در بیشتر موارد ذریعه تلیفون اندروید متصل به کنترول از راه دور کنترول می‌شوند، و تصاویر دیجیتالی ثبت شده ذریعه طیاره‌های بدون پیلوت بعداً برای تبلیغات استفاده می‌شود.»
تاکنون، ایالات متحده و شرکای آن برای سرنگونی طیاره‌های بدون سرنشین خصمانه، به توپخانه‌های موشک زمین به هوا، موشک‌های دوش پرتاب و موشک‌های هوا به هوا اتکا نموده‌اند. از دیگر اقدامات مقابله‌ای می‌توان به پرازیت الکترونیکی در طیاره‌های بدون پیلوت برای غیر فعال ساختن آن‌ها یا اختلال در هدف گرفتن آن‌ها اشاره کرد. همچنان نظامیان فرصت‌های جنگ بین طیاره‌های بدون سرنشین با یکدیگر را برای فیر به طیاره‌های بدون پیلوت خطرناک از آسمان بررسی کرده‌اند.
قومندانانی مثل جنرال مَکِنزی برای انکشاف شبکه‌های یکپارچه قومندانی و کنترول برای دفاع در مقابل طیاره‌های بدون پیلوت در شرق میانه و فراتر از آن با سایر شرکا مذاکره کرده است. این شبکه‌ها شامل اقدامات متقابل مبتنی بر پرتابه/موشک و الکترونیکی هستند، آنچه نظامیان آن‌ها را گزینه‌های «کشتن سخت» و «کشتن نرم» می‌نامد.
ابزار دیگر، بیانیه مشترک 2016 برای صادرات و استفاده بعدی از طیاره‌های بدون پیلوت مسلح یا با قابلیت حمله است. این توافقنامه را پنجاه و چهار کشور امضا کردند که گسترش طیاره‌های بدون پیلوت نظامی بی‌ثبات کننده را محدود می‌سازد، اما ایران از تعهد به انجام چنین محدودیت‌هایی خودداری کرد. کارشناسان پیشنهاد می‌کنند توافقنامه جلوگیری از قرار گرفتن طیاره‌های بدون سرنشین در دست تروریستان و دیگر بازیگران غیر‌دولتی تقویت شود. اجزای طیاره‌های بدون سرنشین از جمله موارد کشف شده‌ای است که با نقض تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل متحد و ذریعه کشتی‌های قاچاق سلاح به یمن از ایران، به این کشور قاچاق می‌شود.
تحولات تهدیدات امنیتی برای منطقه به معنی آن است که نظامیان به ندرت می‌توانند در رابطه با نوآوری در تکنالوجی استراحت کنند. تکنالوجی ارزان و آماده توزیع مثل تلیفون‌های اندروید، لپ تاپ، IED و طیاره‌های بدون سرنشین با کنترول از راه دور می‌تواند در دست بازیگران خبیث قرار گرفته، چهره میدان جنگ و سرعت اقدامات مقابله‌ای برای مقابله با آن را تغییر دهد.
نظرات بسته شده است.