دختران افغان برای مقابله با همه‌گیری کووید- 19 دست به ساخت دستگاه ونتیلاتور با پرزه‌جات موتر قدیمی زدند
کارمندان یونیپاث
در ابتدای دوره شیوع کووید- 19 در افغانستان، این کشور دچار کمبود امکانات طبی برای مقابله با وایرس بود.
به کمک نبوغ پنج دختر از شهر شمالی هرات، افغانستان توانست دستگاه ونتیلاتور ارزان-قیمتی از پرزه‌جات موتر که به‌آسانی در سراسر کشور در دسترس است، تولید کند.
این دختران 14 الی 17 ساله از طریق انترنت راهکاری میخانیکی برای جبران کمبود ونتیلاتور پیدا نمودند و موفق به طراحی پمپ هوا به کمک موتورهای برف‌پاک‌کن موترهای کهنه تویوتا کرولا شدند.
«مفکوره این دستگاه‌ها آن است که می‌توانیم از آنها در شرایط عاجلی که ونتیلاتور مسلکی در دسترس نیست، استفاده کنیم. موضوع این است که ما در افغانستان ونتیلاتور کافی نداریم.» این گفته رویا محبوب، کارآفرین افغان و بنیان‌گذار پروگرام «رویاپردازان افغانستان»، است که انجینران نوجوان را گرد هم آورده است. «اگر دستگاه‌های مسلکی در دسترس نباشد، می‌توانیم از اینها استفاده کنیم.»
تیم رباتیک دختران افغانستان اقدام به تولید ونتیلاتور با پرزه‌جات مستعمل موتر کرده‌اند. آسوشیتد پرس
«رویاپردازان» طبق نتیجه امتحان ورودی لیسه‌ها انتخاب می‌شوند و متعلمین برتر «تیم روباتیک دختران افغانستان» را شکل می‌دهند. یکی از تیم‌ها در حال طراحی دستگاهی برای برداشت زعفران، و تیم دیگری نیز مصروف کار بالای طیارهٔ بی‌سرنشین و روبات‌های کمکی معدن‌کاری است.
نخستین اشخاص مبتلا به کووید- 19 در افغانستان در ماه فبروری 2020 در هرات شناسایی شدند. مسئولین خواستار افزایش دستگاه‌های ونتیلاتور شدند. داکتران به کیسه‌های دستی هوا، از همان نوعی که پارامیدیک‌ها برای رسانیدن هوا به ریه‌های مریض در شرایط عاجلی استفاده می‌کنند، مجهز بودند. ولی دستگاه لازم برای ایجاد جریان اتومات هوا کمیاب بود.
سمیه فاروقی، دیانا وهاب‌زاده، فلورانس پویا، الهام منصوری و ناهید رحیمی با توسعه نمونه‌ای برقی که امکان تولید انبوه سریع و ارزان آن وجود داشت، به این ضرورت جواب دادند. قیمت ونتیلاتور حرفوی به حدود 50,000 دالر می‌رسد ولی نسخه ساخت افغانستان این دستگاه حدود 500 دالر قیمت دارد.
طرح موسسه تکنالوجی ماساچوست در ایالات متحده که بر بنیاد آن یک موتور برقی ارزان‌قیمت به کیسه دستی وصل می‌شد، به دست تیم دختران رباتیک رسید. از همان ابتدا، نوجوانان افغان متوجه شدند که می‌توان از موتور برف‌پاک‌کن بعضی موترها استفاده کرد.
با شروع پروگرام قرنطین در هرات، تیم دختران مجبور شد که برای پیدا نمودن پرزه‌جات مستعمل موتر از روش‌های خلاقانه استفاده کند. فاروقی، سرتیم دختران، اظهار کرد: «بیشتر وسایل مورد ضرورت ما را پرزه‌جات موتر تویوتا کرولا تشکیل می‌دهد».
به دلیل فراوانی موتر کرولا در افغانستان، ساخت ونتیلاتور احتمالاً باید یک کار آسانی باشد. این طرح تا فعلاً نیازمند تاییدیه وزارت صحت افغانستان است تا در سطح کشور معرفی شود.
«رویاپردازان افغانستان» برای ترویج علم بین دختران افغانستان، که از دیرباز امکانات تعلیمی کمتری، در مقایسه با پسران، در اختیار دارند، شکل گرفت. در سال 2017، تیم رباتیک قبلی در مسابقه بین‌المللی واشنگتن دی‌سی اشتراک کرد. شجاعت اعضای این تیم با تحسین گسترده روبرو شد. این تیم که ابتدا از ویزه سفر به ایالات متحده محروم شده بودند، بعد از مداخله رئیس‌جمهوری، دونالد ترامپ، اجازه ورود به این کشور را به دست آوردند.
بعداً «رویاپردازان» متوجه شدند که در شرایط اضطراری ملی ناشی از همه‌گیری کووید- 19 در سال 2020 باید از استعداد خود کمک بگیرند. هزاران تن از مردم افغانستان به این مرض مبتلا شدند؛ در‌حالی‌که در سراسر این کشور تقریباً 40 ملیون نفری صرفاً 400 دستگاه ونتیلاتور وجود داشت.
سمیه درباره نمونه ابتدایی ونتیلاتور تیم خود اظهار کرد: «حتی اگر جان صرفاً یک مریض را نجات دهیم، خوشحال خواهیم شد.»
منابع: رادیو ملی عمومی (ایالات متحده)، بی‌بی‌سی، The National
