له پورته ځای څخه منظره
اردني قوماندان چې د ایګر لاین 22 تنظیم یې کړی، سیمې ته د معاصرو امنیتي ګواښونو په اړه خبرې کوي
د اردن د وسله والو ځواکونو د روزنې او تمریناتو د ریاست پخوانی مشر، برید جنرال کاید الجرات د 2022 کال په سپټمبر میاشت کې په اردن کې د ایګر لاین 22 پوځي تمرینونو په بریالیتوب کې مخکښ رول ولوباوه. یونیپث له هغه سره د معاصرو امنیتي ننګونو پر وړاندې مبارزې لپاره د پوځي روزنې د ارزښت په اړه مرکه کړې:
یونېپث: په سیمه کې د سولې او ثبات لپاره د ایګر لاین تمرین څومره اړین دی؟
برید جنرال کاید الجارت: تر هرڅه وړاندې ستاسو د مرکې مننه. زه غواړم د اردن او امریکا د دوه اړخیزو اړیکو پر ژورتیا او همدارنګه د سږ کال په تمرین کې د ګډون کوونکو هیوادونو ترمنځ پر ژورو اړیکو ټینګار وکړم. سټراتیژیک چاپیریال په چټکۍ بدل شوی چې افراطي افکار او ایډیالوژۍ يې راپورته کړې او دا په ټوله نړۍ کې پر امنیت، سوله او ثبات اغیزه کوي. د ایګر لاین 2022 تمرین د دغو بدلونونو د واقعیت یوه نمونه ده او هڅه کوي چې د هیوادونو ترمنځ یو ګډ پوځي چاپیریال رامنځته کړي ترڅو په ستراټیژیکه او عملیاتي کچه د ډیری پوځي عملیاتو پلي کولو له لارې امنیت او ثبات ته ورسېږي.
یونېپث: د ایګر لاین 2022 تمرین په اړه څه شی ځانګړي دي؟
برید جنرال کاید الجارت: د ایګر لاین تمرین یو شمېر ځانګړنې لري: لومړی، د ګډون کوونکو تنوع او شمیر، چې پر متحده ایالاتو او اردن سربیره، 26 وروڼو او ملګرو هیوادونو په تمرین کې برخه اخیستې وه. دا د تخصص د تنوع او د میتودونو د ډیریوالي له مخې مثبت منعکسېږي. دوهم د هغو موخو څرنګوالی او کیفیت دی چې دا تمرین یې لاسته راوړل غواړي؛ د بیلګې په توګه د ترهګرۍ ضد مبارزه او د سایبرې امنیت او معلوماتي عملیاتو د اغېزناکتوب لوړول، او همدارنګه د ډلهایزو ویجاړوونکو وسلو له ګواښ سره د مبارزې څرنګوالی. درېیم، او خورا مهم، غونډې او سیمینارونه چې لوړ پوړي پوځي مشران، معززین او متخصصین یې د نړیوالو ستونزو او ګواښونو په اړه بحث کوي او په ټولو کچو کې یې د حل او فصل کولو د څرنګوالي په اړه بحث کوي.
یونېپث: د 2022 تمرین تر کوویډ وبا وروسته لومړنی تمرین دی. تاسو د کوويډ تر محدودیتونو لاندې چمتووالی او همغږي څه ډول اداره کړه؟
برید جنرال کاید الجارت: اصلي خبره دا ده چې د کرونا وبا په ټوله نړۍ کې نه یوازې د پوځي او دفاعي همکاریو په برخو کې سیوری اچولې، بلکې د هېوادوالو پر اقتصادي او ټولنیز ژوند یې هم ژورې اغېزې کړې دي. له همدې امله، د اردن وسله وال پوځ – عرب پوځ ننګونې او ستونزې په فرصتونو بدلې کړې او وضعیت یې په وړتیا او اغېزناکه توګه اداره کړ. هغه څه چې دوی ته یې دا تخصص او ښه مدیریت ورکړ، هغه پخواني تمرینونه دي چې دوی له وروڼو او ملګرو هیوادونو سره کړي؛ یعنې په تېرو ایګر لاین تمرینونو کې. د اردن وسله والو ځواکونو د کرونا ویرس وبا په هر اړخ کې وخت تېر کړ، دې دوی ته دا وړتیا ورکړه چې له ټولو احتمالي متغیرونو سره معامله وکړي، په ملي کچه د هڅو اداره کولو او متحد کولو پر وړتیا سربیره، دغه وبا د تمرین لپاره د چمتووالي او همغږۍ دوره جوړوي.
یونېپث: کوم ډول اوسني سیمهایز ګواښونه د داسې لوی تمرین پلان جوړوي؟
برید جنرال کاید الجارت: سیمه له ډیرو بدلونونو او خپرېدونکو ننګونو سره مخ ده، نو سږ کال تمرکز د یو شمیر موخو ترلاسه کولو لپاره و چې پر نړیواله سوله او امنیت اغیزه کوي، د ترهګرۍ ګواښ او د ډلهایزو ویجاړوونکو وسلو کارولو ګواښ او له دغو وسلو سره د مقابلې میکانیزمونه، د سایبري ګواښونو او روزنې سربیره په دولتي او نړیواله کچه د دولتي او نا دولتي ادارو ترمنځ همغږۍ او همکارۍ زیاتول.
یونېپث: اردن څنګه په بې ثباته سیمه کې ثبات ساتي؟
برید جنرال کاید الجارت: موږ د اردن په وسله والو ځواکونو – عرب اردو کې په خوندي او محفوظ چاپیریال کې د ژوند کولو پر اهمیت باور لرو. موږ خپل هوډ او قوت د اردن د وسله والو ځواکونو له لوی درستیز، پاچا عبدالله دوهم ابن الحسین څخه اخلو، چې په هر نړیوال فورم کې د ولسونو د حق او ثبات غوښتنه کوي. همدا لامل دی چې د اردن وسله وال ځواکونه په دوامداره توګه هڅه کوي چې د نړیوالو اړیکو او همکارۍ اړتیا رامنځته او پیاوړې کړي ترڅو د رغنده او مثبت تعامل لپاره مناسب نړیوال چاپیریال ترلاسه کړي. د سیمهایزو بحرانونو سربیره چې پر موږ یې سیوری غوړولی، موږ خپل مسولیت ترسره کوو او نړیواله سوله او امنیت ترلاسه کوو.
یونېپث: د اردن او متحده ایالاتو پوځونه له یوې پیړۍ ملګرتیا څخه خوند اخلي. دا ملګرتیا د سیمهایزې سولې او امنیت لپاره څومره اړینه ده؟
برید جنرال کاید الجارت: د ایګر لاین تمرین، لومړی ځل په 2011 کې پیل شو او اوس يې 10ام تکرار دی، دا له خورا مهمو تمرینونو څخه دی چې د متحده ایالاتو د مرکزي قوماندې لخوا ترسره کیږي. د اردن د هاشمي سلطنت په سیمو کې د تمرینونو د ټولو فعالیتونو پلي کول د دواړو هیوادونو ترمنځ د ستراټیژیکو اړیکو د ژورتیا او همدارنګه د خپل ستراټیژیک ملګري، د متحده ایالاتو په همکارۍ د سیمهایز امنیت او ثبات په ترلاسه کولو کې د اردن لخوا لوبول شوي مهم سیمهایز او نړیوال رول ثبوت دی.
یونېپث: داعش په عراق او سوریه کې په لږه کچه کیمیاوي وسلې کارولې دي. تاسي څه ډول کولی شئ د داسې سناریو مخه ونیسئ او ډلهایزو ویجاړوونکو وسلو ته د تاوتریخوالي کوونکو افراطیانو د لاسرسي مخه ونیسئ؟
برید جنرال کاید الجارت: د دودیزو او نا دودیزو ګواښونو د زیاتوالي په رڼا کې او د هېوادوالو پر ژوند د هغوی د اغېزو د محدودولو او د وسلهوالو ځواکونو، نورو امنیتي ادارو او بېلابېلو دولتي بنسټونو ترمنځ د همکارۍ او همغږۍ د لوړې کچې د ترلاسه کولو په موخه، موږ ډیری سناریوګانې او د کړکیچ نمونې رامنځته کړې ترڅو ګډونوالو ته روزنه ورکړي چې څنګه يې پر وړاندې مقابله وکړي؛ له ساري ناروغیو او د چاپیریال ککړتیا سره د مبارزې لپاره د ملي پلان پر پلي کولو سربیره ترټولو مهم یې له کیمیاوي، بیولوژیکي، راډیو اکټف او اټومي موادو سره د مبارزې ملي پلان (CBRN) او د ترهګرۍ ضد عملیاتو سره د مبارزې ملي پلان دی. دا ټولې سناریوګانې د امنیت او د بحران مدیریت ملي مرکز سره په همغږۍ کې د 2022 د ایګر لاین تمرین سره په همغږۍ ترسره شوي ترڅو په پیچلي عملیاتي چاپیریال کې خپلې موخې ترلاسه کړي او ژور سټراټیژیک پلان ترلاسه کړي او دغه راز د بحرانونو په اداره کولو کې د ملي ظرفیتونو کچه لوړه کړي. سربېره پر دې، دا پلانونه او سناریوګانې د هغو ګواښونو پر بنسټ ولاړې وې چې ګاونډیو او سیمهایزو هېوادونو ته راښکاره شوي دي او موږ، د اردن د وسله وال ځواک-عرب پوځ تل په دې لټه کې یو چې د ځمکې په سر، په سمندر او هوا کې له داسې بدلونونو او ګواښونو سره د مقابلې لپاره د خپل نظر او جنګي چمتووالی پراختیا ومومو.
یونېپث: تاسو د ترهګرو د ځپلو لپاره له عراق او سوریې سره د پولو امنیت څه ډول ساتلی؟
برید جنرال کاید الجارت: په دې کې شک نشته چې د اردن وسله وال ځواکونه د سیمهایز چاپیریال او د بې ثباته ترتیب طبیعت لخوا رامینځته شوو پایلو له امله چې د بهرنیو تمویل شویو ملیشو او سازمانونو رامنځته کیدو لامل شوي چې د سلطنت او سیمې امنیت او ثبات بې ثباته کوي له سوریې او عراق سره په شمال ختیځه پوله کې له ګڼو ننګونو او ګواښونو سره مخ دي. دا ملیشې او سازمانونه دودیز عملیات نه کوي، خو له نوو میتودونو څخه کار اخلي؛ لکه ناسم معلومات، د رسنیو په نښه کولو عملیات او سایبري بریدونه، د قاچاق د نوو میتودونو د کارولو سربیره، لکه بې پیلوټه الوتکې، چې روانې همغږۍ ته اړتیا لري او د امریکا له خوا د ګرځنده روزنې ټیمونو استخدام ته اړتیا لري ترڅو د سرحدي ساتونکو ځواکونو روزنه وکړي. زموږ وسله وال ځواکونه د اردن جیوستراتیژیک موقعیت او د سیمې لپاره د خوندیتوب په توګه رول ته په پام سره د یوه مدغم سیسټم له لارې او د غوره چمتووالي له لارې په سلطنت او په عمومي توګه په سیمه کې د امنیت، خوندیتوب او ثبات د ساتلو لپاره فعالیت کوي.
یونېپث: اردن څنګه له نړیوالو سازمانونو سره همکاري کوي چې د ډلهایزو ویجاړوونکو وسلو ګواښ ته چمتو شي؟
برید جنرال کاید الجارت: اردن په دوامداره توګه هڅه کوي چې منځنی ختیځ له WMD څخه پاک زون کړي او د اټومي وسلو د نه خپریدو د تړون ملاتړ ته ژمن دی. اردن له نړیوالې ټولنې سره کار کوي ترڅو د تړون اطاعت او د هغه د احکامو پلي کول ډاډمن کړي. دغه راز، د اټومي بې وسلې کولو لپاره د سټاکهولم نوښت کې د اردن ګډون او د دغه نوښت 2021 وزیرانو کنفرانس کوربه توب او په ټولو غونډو کې یې ګډون د اړوندو نړیوالو سازمانونو تر څنګ د اردن د نه ستړي کیدونکو هلو ځلو روښانه ثبوت دی.
Comments are closed.