د قبایلو متحد کول

لکه څنګه چې هیوادونه د موډرن کېدو په حال کې دي، قبایلو ته تر وفادارۍ باید دولت ته وفاداره پاتې کېدو ته لومړیتوب ورکړل شي

تورن‭ ‬جنرال‭ ‬محمد‭ ‬زاید‭ ‬ابراهیم،‭ ‬د‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬لپاره‭ ‬د‭ ‬یمن‭ ‬دفاعي‭ ‬اتاشې
تورن جنرال محمد زاید ابراهیم
قبیله‭ ‬په‭ ‬ټوله‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬عرب‭ ‬ټولنې‭ ‬او‭ ‬په‭ ‬ځانګړې‭ ‬توګه‭ ‬د‭ ‬یمني‭ ‬ټولنې‭ ‬اساس‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬بنسټ‭ ‬ډبره‭ ‬جوړوي‭. ‬قبایل‭ ‬نور‭ ‬په‭ ‬خپله‭ ‬اصلي‭ ‬بڼه،‭ ‬لکه‭ ‬د‭ ‬لرغونو‭ ‬زمانو‭ ‬غوندې،‭ ‬ژوند‭ ‬نه‭ ‬کوي‭. ‬د‭ ‬قبایلي‭ ‬مشرانو‭ ‬ژوند‭ ‬د‭ ‬عربي‭ ‬او‭ ‬نړیوال‭ ‬فکري‭ ‬او‭ ‬سیاسي‭ ‬خوځښتونو‭ ‬تر‭ ‬اغېز‭ ‬لاندې‭ ‬ښه‭ ‬شوی‭ ‬دی‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬ننني‭ ‬ملتي‭ ‬دولت‭ ‬په‭ ‬مفهوم‭ ‬هسکې‭ ‬ته‭ ‬رسیدلی‭. ‬
د‭ ‬بېلابېلو‭ ‬قبایلو‭ ‬غړو‭ ‬تر‭ ‬منځ‭ ‬د‭ ‬اړیکو‭ ‬د‭ ‬تنظیم‭ ‬لپاره‭ ‬معاصر‭ ‬مفاهیم‭ ‬او‭ ‬قوانین‭ ‬د‭ ‬یو‭ ‬جغرافیايي‭ ‬چوکاټ‭ ‬او‭ ‬سیاسي‭ ‬ادارې‭ ‬دننه‭ ‬رامینځته‭ ‬شوي‭ ‬چې‭ ‬موږ‭ ‬ورته‭ ‬دولت‭ ‬وایو‭. ‬په‭ ‬ننني‭ ‬یمن‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬ملي‭ ‬وحدت،‭ ‬ټولنیزو‭ ‬اړیکو،‭ ‬او‭ ‬په‭ ‬پای‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬امنیت‭ ‬او‭ ‬یووالي‭ ‬د‭ ‬ساتلو‭ ‬لپاره‭ ‬قبیلې‭ ‬مثبت‭ ‬رول‭ ‬لوبولای‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬لوبولو‭ ‬په‭ ‬حال‭ ‬کې‭ ‬دی‭.‬
له‭ ‬دې‭ ‬امله‭ ‬اکثره‭ ‬څیړونکو‭ ‬د‭ ‬قبیلې‭ ‬په‭ ‬هکله‭ ‬خپل‭ ‬مفاهیم‭ ‬لیکلی‭ ‬دي‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬یمن‭ ‬د‭ ‬راتلوکې‭ ‬په‭ ‬تشکیل‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬هغې‭ ‬پر‭ ‬رول‭ ‬رڼا‭ ‬اچوي‭. ‬د‭ ‬قبیلې‭ ‬د‭ ‬تعریف‭ ‬او‭ ‬معنی‭ ‬لپاره‭ ‬ډیرې‭ ‬او‭ ‬مختلفې‭ ‬یادونې‭ ‬شوي‭ ‬دي،‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬مدني‭ ‬دولت‭ ‬له‭ ‬مفکورې‭ ‬سره‭ ‬یو‭ ‬ځای‭ ‬شوي‭ ‬ترڅو‭ ‬د‭ ‬وخت‭ ‬د‭ ‬روح‭ ‬سره‭ ‬سم‭ ‬ټولنه‭ ‬تشکیل‭ ‬کړي‭.‬
لکه‭ ‬څرنګه‭ ‬چې‭ ‬قبایلي‭ ‬ټولنې‭ ‬عصري‭ ‬کیږي‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬خپل‭ ‬ژوند‭ ‬او‭ ‬تعلیم‭ ‬معیارونه‭ ‬ښه‭ ‬کوي،‭ ‬دوی‭ ‬به‭ ‬په‭ ‬یمن‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬معاصرې‭ ‬او‭ ‬دموکراتیکې‭ ‬ټولنې‭ ‬په‭ ‬جوړولو‭ ‬کې‭ ‬رول‭ ‬ولوبوي‭. ‬دا‭ ‬عصري‭ ‬کول‭ ‬قبایل‭ ‬مشارکت‭ ‬خواته‭ ‬بیایي‭ ‬او‭ ‬له‭ ‬مدني‭ ‬سیستم‭ ‬سره‭ ‬یې‭ ‬یوځای‭ ‬کوي‭. ‬دا‭ ‬یوازې‭ ‬د‭ ‬قبایلي‭ ‬ټولنو‭ ‬د‭ ‬تعلیم‭ ‬او‭ ‬وړتیا‭ ‬له‭ ‬لارې‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬قبایلي‭ ‬سیمو‭ ‬په‭ ‬پرمختګ‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬برخې‭ ‬اخیستلو‭ ‬له‭ ‬لارې‭ ‬امکان‭ ‬لري‭. ‬سربیره‭ ‬پردې‭ ‬د‭ ‬قبایلي‭ ‬ځوانانو‭ ‬ترمنځ‭ ‬د‭ ‬بیکارۍ‭ ‬پدیدې‭ ‬ته‭ ‬باید‭ ‬توجه‭ ‬وشي‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬اردو‭ ‬په‭ ‬کمپونو‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬جلب‭ ‬او‭ ‬جذب‭ ‬پر‭ ‬ځای‭ ‬باید‭ ‬فارغینو‭ ‬ته‭ ‬دندې‭ ‬پیدا‭ ‬شي‭. ‬دا‭ ‬ضروري‭ ‬او‭ ‬ملي‭ ‬وجیبې‭ ‬دي،‭ ‬خو‭ ‬اردو‭ ‬باید‭ ‬د‭ ‬قبایلي‭ ‬خلکو‭ ‬د‭ ‬استخدام‭ ‬یوازینۍ‭ ‬اداره‭ ‬نه‭ ‬وي‭. ‬مونږ‭ ‬هیله‭ ‬لرو‭ ‬چې‭ ‬دغه‭ ‬وضعیت‭ ‬ختم‭ ‬شي‭ ‬او‭ ‬یمن‭ ‬بیرته‭ ‬هغه‭ ‬امنیت‭ ‬او‭ ‬ثبات‭ ‬ته‭ ‬وګرځي‭ ‬چې‭ ‬یو‭ ‬وخت‭ ‬یې‭ ‬درلودل‭. ‬
د‭ ‬قبایلي‭ ‬ټولنو‭ ‬د‭ ‬تعلیم‭ ‬د‭ ‬تقویې‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬اداري‭ ‬وړتیاوو‭ ‬د‭ ‬پراختیا‭ ‬لپاره،‭ ‬مونږ‭ ‬باید‭ ‬دوی‭ ‬وهڅوو‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬مدني‭ ‬ټولنو‭ ‬له‭ ‬سازمانونو‭ ‬سره‭ ‬ښکیل‭ ‬شي،‭ ‬چې‭ ‬له‭ ‬دې‭ ‬لارې‭ ‬دوی‭ ‬نه‭ ‬یوازې‭ ‬دندې‭ ‬پیدا‭ ‬کوي‭ ‬بلکې‭ ‬خپلې‭ ‬تجربې‭ ‬کلیوالو‭ ‬سیمو‭ ‬ته‭ ‬رسوي‭.‬
ځیني‭ ‬قبایلي‭ ‬مشران‭ ‬لا‭ ‬هم‭ ‬په‭ ‬دې‭ ‬اند‭ ‬دي‭ ‬چې‭ ‬مدني‭ ‬دولت‭ ‬یوه‭ ‬خارجي‭ ‬پروژه‭ ‬ده‭ ‬چې‭ ‬له‭ ‬غرب‭ ‬څخه‭ ‬سرچینه‭ ‬اخلي‭ ‬او‭ ‬موخه‭ ‬یې‭ ‬دا‭ ‬ده‭ ‬چې‭ ‬قبایلي‭ ‬جوړښت‭ ‬په‭ ‬سیاسي‭ ‬او‭ ‬ټولنیزه‭ ‬توګه‭ ‬له‭ ‬منځه‭ ‬یوسي‭. ‬دا‭ ‬یو‭ ‬ناسم‭ ‬پوهاوی‭ ‬دی‭. ‬قبیله‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬یو‭ ‬ټولنیز‭ ‬سیستم‭ ‬په‭ ‬توګه‭ ‬د‭ ‬سولې‭ ‬او‭ ‬ګډ‭ ‬ژوند‭ ‬غوښتنه‭ ‬کوي،‭ ‬نو‭ ‬هرومرو‭ ‬د‭ ‬هر‭ ‬مدني‭ ‬دولت‭ ‬په‭ ‬ګټه‭ ‬ده‭. ‬که‭ ‬هغه‭ ‬هر‭ ‬دولت‭ ‬وي،‭ ‬دا‭ ‬د‭ ‬یو‭ ‬مدني‭ ‬دولت‭ ‬دنده‭ ‬ده‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬خلکو‭ ‬ژوند‭ ‬منظم‭ ‬کړي،‭ ‬د‭ ‬هغوی‭ ‬د‭ ‬ژوند‭ ‬کولو‭ ‬کیفیت‭ ‬ته‭ ‬پراختیا‭ ‬ورکړي‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬دوی‭ ‬لپاره‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬دوی‭ ‬د‭ ‬ماشومانو‭ ‬لپاره‭ ‬سوله‭ ‬او‭ ‬امنیت‭ ‬راولي‭.‬
ځینې‭ ‬شاید‭ ‬استدلال‭ ‬وکړي‭ ‬چې‭ ‬قبیلې‭ ‬ته‭ ‬وفاداري‭ ‬او‭ ‬له‭ ‬دولت‭ ‬سره‭ ‬وفاداري‭ ‬له‭ ‬یو‭ ‬بل‭ ‬سره‭ ‬جوړ‭ ‬نه‭ ‬راځي‭. ‬مونږ‭ ‬دغه‭ ‬نظر‭ ‬ردوو‭. ‬قبیلې‭ ‬ته‭ ‬د‭ ‬وفادارۍ‭ ‬مفکوره‭ ‬د‭ ‬معاصر‭ ‬دولت‭ ‬له‭ ‬اساساتو‭ ‬او‭ ‬اصولو‭ ‬سره‭ ‬سمون‭ ‬لري،‭ ‬ځکه‭ ‬لویه‭ ‬او‭ ‬ستره‭ ‬وفاداري‭ ‬تر‭ ‬ټولو‭ ‬لویې‭ ‬قبیلې‭ ‬ته،‭ ‬چې‭ ‬له‭ ‬ملت‭ ‬یا‭ ‬اولس‭ ‬څخه‭ ‬عبارت‭ ‬ده‭ ‬او‭ ‬ټول‭ ‬قومونه‭ ‬پکې‭ ‬رانغاړل‭ ‬کیږي،‭ ‬ښودل‭ ‬کیږي‭. ‬
له‭ ‬بلې‭ ‬خوا‭ ‬قومي‭ ‬تعصب‭ ‬او‭ ‬ړنده‭ ‬وفاداري‭ ‬د‭ ‬ملي‭ ‬هویت‭ ‬له‭ ‬مفهوم،‭ ‬د‭ ‬اسلام‭ ‬له‭ ‬اصولو‭ ‬او‭ ‬هر‭ ‬هغه‭ ‬څه‭ ‬سره‭ ‬چې‭ ‬مدنیت‭ ‬پورې‭ ‬تړاو‭ ‬لري‭ ‬په‭ ‬ټکر‭ ‬کې‭ ‬واقع‭ ‬کیږي‭. ‬له‭ ‬دې‭ ‬کبله‭ ‬مونږ‭ ‬یعنې‭ ‬د‭ ‬مدني‭ ‬دولت‭ ‬وکیلان‭ ‬چې‭ ‬قوانین‭ ‬پکې‭ ‬له‭ ‬هرچا‭ ‬سره‭ ‬مساوي‭ ‬چلند‭ ‬کوي،‭ ‬په‭ ‬ګډون‭ ‬د‭ ‬ټولو‭ ‬قومونو‭ ‬غړي‭ ‬او‭ ‬هغه‭ ‬څوک‭ ‬چې‭ ‬په‭ ‬هیڅ‭ ‬قوم‭ ‬پورې‭ ‬تړاو‭ ‬نلري‭ ‬باید‭ ‬قومي‭ ‬تعصب‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬ملي‭ ‬هویت‭ ‬په‭ ‬قیمت‭ ‬تمامیږي،‭ ‬رد‭ ‬کړو‭.‬
د‭ ‬انسان‭ ‬پېژندونکو‭ ‬لپاره‭ ‬د‭ ‬دوی‭ ‬د‭ ‬پوهې‭ ‬یو‭ ‬اساسي‭ ‬اصل‭ ‬د‭ ‬ټولنې‭ ‬د‭ ‬کلتوری‭ ‬جوړښت‭ ‬قانوني‭ ‬کول‭ ‬دي‭ ‬او‭ ‬دا‭ ‬چې‭ ‬هیڅ‭ ‬څوک‭ ‬حق‭ ‬نلري‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬نورو‭ ‬خلکو‭ ‬د‭ ‬ژوند‭ ‬د‭ ‬څرنګوالي‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬خپلو‭ ‬سمو‭ ‬یا‭ ‬ناسمو‭ ‬لیدلوریو‭ ‬پر‭ ‬بنسټ‭ ‬د‭ ‬ژوند‭ ‬کولو‭ ‬پرېکړه‭ ‬وکړي‭. ‬سم‭ ‬او‭ ‬غلط‭ ‬له‭ ‬یو‭ ‬بل‭ ‬سره‭ ‬تړاو‭ ‬لري‭. ‬هغه‭ ‬څه‭ ‬چې‭ ‬په‭ ‬یوه‭ ‬ټولنه‭ ‬کې‭ ‬سم‭ ‬بلل‭ ‬کیږي‭ ‬کیدای‭ ‬شي‭ ‬په‭ ‬بله‭ ‬کې‭ ‬غلط‭ ‬وبلل‭ ‬شي‭. ‬همدا‭ ‬ډول‭ ‬هغه‭ ‬څه‭ ‬چې‭ ‬نن‭ ‬نه‭ ‬منل‭ ‬کیږي‭ ‬کیدای‭ ‬شي‭ ‬سبا‭ ‬ومنل‭ ‬شي،‭ ‬ځکه‭ ‬چې‭ ‬ارزښتونه‭ ‬له‭ ‬وخت‭ ‬او‭ ‬ځای‭ ‬سره‭ ‬ځان‭ ‬تنظیموي‭. ‬
له‭ ‬دې‭ ‬کبله،‭ ‬ټولنه‭ ‬باید‭ ‬د‭ ‬دې‭ ‬پر‭ ‬ځای‭ ‬چې‭ ‬خپلې‭ ‬نظریې‭ ‬چې‭ ‬څه‭ ‬سم‭ ‬دي‭ ‬تحمیل‭ ‬کړي‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬نورو‭ ‬عقاید‭ ‬له‭ ‬منځه‭ ‬یوسي،‭ ‬باید‭ ‬د‭ ‬نورو‭ ‬ارزښتونو،‭ ‬مفکورو‭ ‬او‭ ‬غوښتنو‭ ‬ته‭ ‬درناوی‭ ‬وکړي‭. ‬موږ‭ ‬باید‭ ‬دوی‭ ‬سره‭ ‬د‭ ‬لارې‭ ‬په‭ ‬نیمایي‭ ‬کې‭ ‬وګورو،‭ ‬په‭ ‬داسې‭ ‬یو‭ ‬ځای‭ ‬کې‭ ‬چې‭ ‬زموږ‭ ‬نظرونه‭ ‬سره‭ ‬همغږي‭ ‬کیږي‭. ‬دا‭ ‬د‭ ‬مدني‭ ‬دولت‭ ‬له‭ ‬اصولو‭ ‬څخه‭ ‬دی‭ ‬چې‭ ‬مونږ‭ ‬هغه‭ ‬څوک‭ ‬منو‭ ‬چې‭ ‬مونږ‭ ‬سره‭ ‬موافق‭ ‬نظر‭ ‬نلري‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬هغه‭ ‬د‭ ‬نظر‭ ‬درناوی‭ ‬کوو‭. ‬
د‭ ‬قبایلو‭ ‬مسله‭ ‬او‭ ‬په‭ ‬دودیزو‭ ‬ټولنو‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬هغوی‭ ‬رول‭ ‬یوه‭ ‬مهمه‭ ‬موضوع‭ ‬ده‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬ډیرو‭ ‬انسان‭ ‬پیژندونکو‭ ‬پام‭ ‬یې‭ ‬ځان‭ ‬ته‭ ‬اړولی‭. ‬په‭ ‬حقیقت‭ ‬کې‭ ‬یو‭ ‬له‭ ‬لومړني‭ ‬عرب‭ ‬ټولنیز‭ ‬ساینس‭ ‬پوهانو‭ ‬څخه‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬عصبیه‭ ‬له‭ ‬پدیدې‭ ‬څخه‭ ‬اغېزمن‭ ‬وو،‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬ابن‭ ‬خلدون‭ ‬په‭ ‬کتاب،‭ ‬مقدمه،‭ ‬کې‭ ‬په‭ ‬عرب‭ ‬نړۍ‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬قبیلوي‭ ‬روحیې‭ ‬په‭ ‬مانا‭ ‬راغلی‭. ‬هغه‭ ‬د‭ ‬قبیلوي‭ ‬روحیې‭ ‬پر‭ ‬اهمیت‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬هغه‭ ‬رول‭ ‬د‭ ‬صحرایي‭ ‬ټولنې‭ ‬په‭ ‬جوړښت‭ ‬باندې‭ ‬ټینګار‭ ‬درلود،‭ ‬چې‭ ‬له‭ ‬مخې‭ ‬یې‭ ‬دولت‭ ‬پر‭ ‬دوه‭ ‬اساسي‭ ‬ستنو‭ ‬باندې‭ ‬ولاړ‭ ‬و‭: ‬قبیلوي‭ ‬روحیه‭ ‬او‭ ‬شمتني
په‭ ‬هر‭ ‬حال،‭ ‬دلته‭ ‬قبیلوي‭ ‬روحیه‭ ‬د‭ ‬دولت‭ ‬د‭ ‬مشر‭ ‬په‭ ‬ګټه‭ ‬د‭ ‬یوې‭ ‬قبیلې‭ ‬یا‭ ‬طایفې‭ ‬پلوي‭ ‬ته‭ ‬اشاره‭ ‬کوي،‭ ‬پدې‭ ‬معنی‭ ‬چې‭ ‬دا‭ ‬مفهوم‭ ‬زموږ‭ ‬د‭ ‬وخت‭ ‬د‭ ‬تابعیت‭ ‬سره‭ ‬موازي‭ ‬دی‭. ‬دا‭ ‬قبیلوي‭ ‬روحیه‭ ‬باید‭ ‬په‭ ‬ملي‭ ‬روحیه‭ ‬بدله‭ ‬شي‭. ‬د‭ ‬ملي‭ ‬روحیې‭ ‬نه‭ ‬زمونږ‭ ‬موخه‭ ‬د‭ ‬اړیکې‭ ‬یو‭ ‬مدني‭ ‬او‭ ‬سوله‭ ‬ایز‭ ‬احساس‭ ‬دی،‭ ‬د‭ ‬ملي‭ ‬تعصب‭ ‬پر‭ ‬خلاف‭ ‬چې‭ ‬افراطي‭ ‬هیواد‭ ‬پالنه‭ ‬هم‭ ‬ورته‭ ‬ویل‭ ‬کیږي‭.‬
قبیلوي‭ ‬روحیه‭ ‬په‭ ‬ټولنیز‭ ‬ژوند‭ ‬کې‭ ‬بل‭ ‬رول‭ ‬لوبوي‭. ‬مونږ‭ ‬وینو‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬قبیلوي‭ ‬روحیې‭ ‬مفهوم‭ ‬د‭ ‬اخلاقي‭ ‬محدودیت‭ ‬پرځای‭ ‬د‭ ‬ټولنیز‭ ‬محدودیت‭ ‬سره‭ ‬تړلی‭ ‬دی‭. ‬ځکه‭ ‬چې‭ ‬انسان‭ ‬په‭ ‬طبیعي‭ ‬توګه‭ ‬نیمګړی‭ ‬دی‭. ‬هغه‭ ‬ممکن‭ ‬بهرني‭ ‬ځواک‭ ‬ته‭ ‬اړتیا‭ ‬ولري‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬هغه‭ ‬چلند‭ ‬محدود‭ ‬کړي‭ ‬او‭ ‬هغه‭ ‬ته‭ ‬توان‭ ‬ورکړي‭ ‬چې‭ ‬له‭ ‬نورو‭ ‬سره‭ ‬په‭ ‬سوله‭ ‬کې‭ ‬ژوند‭ ‬وکړي‭. ‬د‭ ‬یو‭ ‬دودیز‭ ‬لیدلوری‭ ‬څخه‭ ‬قبیلوي‭ ‬روحیه‭ ‬ممکن‭ ‬اړینه‭ ‬وي‭ ‬ترڅو‭ ‬د‭ ‬یوې‭ ‬قبیلوي‭ ‬ټولنې‭ ‬غړي‭ ‬د‭ ‬نورو‭ ‬قبیلو‭ ‬پر‭ ‬وړاندې‭ ‬سره‭ ‬یوځای‭ ‬کړي‭.‬
سره‭ ‬له‭ ‬دې‭ ‬چې‭ ‬ځیني‭ ‬کسان‭ ‬د‭ ‬قبیلوي‭ ‬روحیې‭ ‬څخه‭ ‬مثبت‭ ‬برداشت‭ ‬لري،‭ ‬خو‭ ‬اسلام‭ ‬هغه‭ ‬ته‭ ‬له‭ ‬یوې‭ ‬بلې‭ ‬زاویې‭ ‬څخه‭ ‬ګوري‭. ‬ځکه‭ ‬چې‭ ‬اسلام‭ ‬د‭ ‬سولې‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬مینې‭ ‬دین‭ ‬دی‭. ‬د‭ ‬قبیلوي‭ ‬روحیې‭ ‬د‭ ‬بیا‭ ‬یوځای‭ ‬کیدلو‭ ‬لپاره‭ ‬وعظ‭ ‬کوي‭ ‬ترڅو‭ ‬شخړو،‭ ‬بې‭ ‬اتفاقیو‭ ‬او‭ ‬پاتې‭ ‬راتلنو‭ ‬کې‭ ‬کموالی‭ ‬راولي‭.‬
لکه‭ ‬څنګه‭ ‬چې‭ ‬مو‭ ‬وویل،‭ ‬قبیله‭ ‬د‭ ‬ښه‭ ‬والي‭ ‬یا‭ ‬بدوالي‭ ‬پر‭ ‬لور‭ ‬د‭ ‬بدلون‭ ‬پروسه‭ ‬ازمویلې‭ ‬ده‭. ‬د‭ ‬قبیلې‭ ‬مفهوم‭ ‬له‭ ‬هغه‭ ‬څه‭ ‬نه‭ ‬توپیر‭ ‬لري‭ ‬چې‭ ‬پخوا‭ ‬و‭. ‬دا‭ ‬زمونږ‭ ‬لپاره‭ ‬ګرانه‭ ‬وي‭ ‬چې‭ ‬قبیله‭ ‬بیرته‭ ‬هغه‭ ‬حالت‭ ‬ته‭ ‬وګرځوو‭ ‬چې‭ ‬په‭ ‬پخوانیو‭ ‬زمانو‭ ‬کې‭ ‬وو،‭ ‬ځکه‭ ‬چې‭ ‬وخت‭ ‬او‭ ‬ځای‭ ‬بدل‭ ‬شوي‭ ‬دي‭. ‬مفاهیم‭ ‬بدل‭ ‬شوي‭ ‬دي،‭ ‬او‭ ‬په‭ ‬ټولنو‭ ‬کې‭ ‬قبیلوي‭ ‬دندې‭ ‬هم‭ ‬بدلې‭ ‬شوي،‭ ‬تر‭ ‬هغه‭ ‬ځایه‭ ‬پورې‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬قبیلې‭ ‬یوازې‭ ‬سمبولیک‭ ‬او‭ ‬ټولینز‭ ‬ارزښت‭ ‬پاتې‭ ‬دی‭. ‬د‭ ‬وخت‭ ‬په‭ ‬تیریدو‭ ‬سره‭ ‬لکه‭ ‬څنګه‭ ‬چې‭ ‬ټولنې‭ ‬د‭ ‬اقتصادي‭ ‬او‭ ‬فکري‭ ‬له‭ ‬پلوه‭ ‬ترقي‭ ‬کوي،‭ ‬قبیلوي‭ ‬دندې‭ ‬به‭ ‬نور‭ ‬هم‭ ‬تکامل‭ ‬پیدا‭ ‬کړي‭. ‬
کله‭ ‬چې‭ ‬خلک‭ ‬احساس‭ ‬کوي‭ ‬چې‭ ‬دوی‭ ‬په‭ ‬ټولنیز‭ ‬ډول‭ ‬نااړونده‭ ‬شوي‭ ‬دي‭ ‬او‭ ‬دغه‭ ‬نااړوندوالی‭ ‬د‭ ‬عادي‭ ‬ژوند‭ ‬د‭ ‬پرمخ‭ ‬بیولو‭ ‬پر‭ ‬وړاندې‭ ‬یو‭ ‬خنډ‭ ‬دی‭. ‬قبیله‭ ‬د‭ ‬یو‭ ‬ټولنیز‭ ‬سیستم‭ ‬په‭ ‬توګه‭ ‬منحل‭ ‬کیږي‭. ‬د‭ ‬قبیلوي‭ ‬اړیکو‭ ‬ختمول‭ ‬له‭ ‬بهر‭ ‬څخه‭ ‬یا‭ ‬د‭ ‬حکومت‭ ‬د‭ ‬فرمان‭ ‬له‭ ‬لارې‭ ‬تحمیل‭ ‬کیدلی‭ ‬نشي،‭ ‬دا‭ ‬باید‭ ‬پخپله‭ ‬د‭ ‬قبیلوي‭ ‬غړو‭ ‬لخوا‭ ‬د‭ ‬قناعت‭ ‬له‭ ‬لارې‭ ‬ترسره‭ ‬شي‭.‬
پر‭ ‬ځان،‭ ‬کورنۍ‭ ‬یا‭ ‬قبیلې‭ ‬باندې‭ ‬ویاړل‭ ‬غلط،‭ ‬غیر‭ ‬قانوني‭ ‬یا‭ ‬ممنوع‭ ‬نه‭ ‬دی‭. ‬عیب‭ ‬یا‭ ‬خطر‭ ‬هغه‭ ‬وخت‭ ‬رامینځته‭ ‬کیږي‭ ‬چې‭ ‬سړی‭ ‬قبیلوي‭ ‬ګټه‭ ‬ته‭ ‬پر‭ ‬ملي‭ ‬ګټې‭ ‬لومړیتوب‭ ‬ورکړي‭. ‬دا‭ ‬په‭ ‬یمن،‭ ‬عراق‭ ‬او‭ ‬یو‭ ‬شمیر‭ ‬نورو‭ ‬عربي‭ ‬هیوادونو‭ ‬کې‭ ‬پیښیږي،‭ ‬چیرته‭ ‬چې‭ ‬له‭ ‬بده‭ ‬مرغه‭ ‬ټولنه‭ ‬د‭ ‬فرقه‭ ‬یې‭ ‬هویت‭ ‬پر‭ ‬بنسټ‭ ‬ویشل‭ ‬کیږي‭ ‬یا‭ ‬چیرې‭ ‬چې‭ ‬قبیلوي‭ ‬کړنې‭ ‬او‭ ‬چلند‭ ‬نور‭ ‬تر‭ ‬پښو‭ ‬لاندې‭ ‬کوي‭. ‬
په‭ ‬پای‭ ‬کې‭ ‬مونږ‭ ‬د‭ ‬قبیلې‭ ‬له‭ ‬هر‭ ‬اړخ‭ ‬سره‭ ‬مخالف‭ ‬نه‭ ‬یو‭. ‬مونږ‭ ‬د‭ ‬هغه‭ ‬قبیلوي‭ ‬مفاهیمو‭ ‬څخه‭ ‬ملاتړ‭ ‬کوو‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬مدني‭ ‬دولت‭ ‬له‭ ‬اصولو‭ ‬څخه‭ ‬حمایت‭ ‬کوي‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬ټولو‭ ‬اتباعو‭ ‬حقوقو‭ ‬ته‭ ‬احترام‭ ‬لري‭ ‬پرته‭ ‬له‭ ‬مذهبي،‭ ‬فکري،‭ ‬ټولنیز‭ ‬یا‭ ‬نژادي‭ ‬توپیر‭ ‬څخه‭. 

Comments are closed.