د سوريي مهاجرینو د کمپونو خوندې کول
اردن د افراطيت د پیژندلو لپاره پر ایډیالوژیک روزنې باندې تمرکز کوي ترڅو د تخریب څخه مخکې هغه وپېژني
د اردن د عامه امنیت ریاست
د داعش یرغل د ملکي خلکو د پام وړ بې ځایه کیدو لامل شوی چې د خوندي ځای په لټه کې د جګړې له سیمو څخه تښتیدلي دي. د اردن هاشمي سلطنت د پاچا دویم عبدالله ابن الحسین په مشرۍ له امنیت او ثبات څخه برخمن دی، چې دا ملت د ګاونډیو هیوادونو څخه د مهاجرینو د ډیری راتګ غوره ځای ګرځیدلی. دا په سختو بشري شرایطو کې پیښ شوي. دا د هغو خلکو د راتګ امکان هم لوړوي چې د مختلفې مفکورې لارې او کلتورونه لري چې ممکن د تروریستي ایډیالوژۍ سره مخ شوي وي.
اردن د افراطیت او تروریزم سره د مبارزې په برخه کې په نړیوالو همکاریو کې مهم رول لوبولی دی. په کور دننه اردن د تروریستی ایډیالوژۍ د نفوذ مخه نیولې او د ګاونډیو هیوادونو څخه یې سرچینې محدودې کړې، چیرې چې سیمه ایزې شخړې د ترهګریزو فعالیتونو په زیاتیدو کې مرسته کړې ده.
په ګاونډیو هیوادونو کې د کډوالو کمپونه ډیر تروریستي فعالیتونه تجربه کړي. تاوتریخوالی افراطیانو د ښځو او ماشومانو په استخدام تمرکز کړی، پداسې حال کې چې د کمپونو دننه او بهر ترهګریز بریدونه پلانوي. تروریستانو د اداري فساد او د کمپ د مدیرانو تر منځ د محدود مذهبي کلتور له امله د ګمراه کولو او استخدامولو کار مخ ته وړي ده. ځینې وختونه رشوت په کمپونو کې د وسلو او مخدره توکو د راوړلو لپاره کارول کیږي، په نورو وختونو کې، په کمپونو کې د ځوانانو او ځینې امنیتي پرسونل د غولولو لپاره د دیني متنونو جعلي تفسیرونه کارول کیږي.
له همدې امله، اردن د کډوالو د هویت د تایید لپاره امنیتي تدابیر معرفي کړي، په کمپونو کې د شکمنو فعالیتونو څارنه کوي، او د ټولو حکومتي کارکوونکو ساتنه کوي چې مهاجرینو لپاره کار کوي. د ټولو نړیوالو همکارو موسسو او سازمانونو سره په همکارۍ، اردن هم هڅه کړې چې په خپله خاوره کې د بشري کډوالو په کمپونو کې یو خوندي ایډیالوژیکي چاپیریال رامنځته کړي. دا د دې پر بنسټ ولاړ دی چې کمپونه د سیمه ایزو ټولنو برخه ګرځي او د تروریزم د شرونو سره په مبارزه کې د اردن رول ته دوام ورکوي، هرچیرې چې وي.
یو له خورا مهم ګامونو څخه د عامه امنیت ریاست ته د مهاجرینو د کمپونو د خوندي کولو مسؤلیت سپارل و چې د اردن یو له خورا مهم بنسټونو څخه دی. د سخت دریځو ډلو سره په مبارزه کې اردن د خپلو شهیدانو په غم کې ماتم کړی او د کلونو راهیسې یې قرباني ورکړې ده. د عامه امنیت ریاست د اردن یو ښه تاسیس شوی اداره ده چې په نړیواله کچه فعاله ده. په سوله ساتو ځواکونو کې د هغې ګډون په نږدې 30 کلونو کې پراخ شوی، ځکه چې یو له امنیتي ادارو څخه دی چې د نړیوالو سوله ساتو امنیتي ځواکونو سره ډیره مرسته کوي.
د دې ریاست تجربو د کورنیو چارو وزارت د کډوالو چارو ریاست له لارې د کډوالو د کمپونو د اداره کولو لپاره اړین ظرفیتونه رامینځته کړي دي. د دغه ادارې پرسونل د عامه امنیت ریاست افسران او کارمندان دي، او د دوی دنده د خوندي چاپیریال چمتو کول، د ورځني ژوند تنظیم کول، د کډوالو د پاملرنې لپاره د نړیوالو سازمانونو سره همکارۍ ته وده ورکول، او په شمال او ختیځ اردن کې په کمپونو کې یو باثباته او باعزته ژوند برابرول دي. تر 2021 پورې، له 128,000 څخه ډیر کډوال په اردن کې میشت دي او د ډیرو کلونو لپاره هلته دي.
د عامه امنیت ریاست د افراطي فکر سره د مبارزې لپاره ایډیالوژیکي امنیتي پلان لري. دغه اداره د خپل پرسونل او په دې کمپونو کې د مهاجرینو لپاره ځانګړي ادارې او د مهاجرینو چارو ریاست لپاره د ملاتړ له لارې د مخنیوي او فکري خوندیتوب رامینځته کړي، په شمول د افتا او دیني لارښوونې ریاست او د ټولنې د سولې مرکز.
د عامه امنيت په رياست کې د اوقافو او ديني لارښوونو د څانګې مسوؤل ډګروال سمر الحوماله وويل چې د هغه رياست په فعاله توګه د کډوالو په کمپونو کې د عامه امنيت ملاتړ کړی دی. دا څانګه د عمان له پیغام څخه د اسلام د ریښتیني عکس پراساس عملي چلند کاروي چې د پاچا دویم عبدالله ابن الحسین لخوا پیل شوی. دا پیغام د سولې، زغم او اعتدال پر بنسټ د خلکو او اسلام ترمنځ د اړیکو د اصل په اړه ژور پوهاوی وړاندې کوي.
د فکري افراطیت سره د مبارزې لپاره د اردن د کال 2014 ملي ستراتیژي د عامه ازادۍ، امنیت او د قانون حاکمیت ساتلو لپاره د متوازن پالیسۍ پراساس دا طریقه جوړه کړه.
د افتا څانګې په دوو ځانګړو برخو تمرکز کړی دی. لومړی برخه د افتا د کارکوونکو په اکاډمیک کچې باندې تمرکز لري چې د عامه امنیت په برخه کې د امامانو او مبلغین او په ځانګړې توګه د دیني چارو په ریاست کې د کارکوونکو پوهه او وړتیا لوړول دي. دا دیني عالمان د عامه امنیتي پرسونل د فکري ودې په برخه کې د مهمو ستنو حیثیت لري.
په دې برخه کې د شریعت او دیني متنونو سم پوهاوي شامل دی او کارمندانو ته د افراطیت د مختلفو ډولونو پیژندل شامل دي. پرسونل کولی شي خپله پوهه په ورځني کار کې پلي کړي او د ټولو مهاجرینو سره اړیکه ونیسي. دا په کمپونو کې د افراطي ایډیالوژۍ لرونکي خلکو په پیژندلو کې مرسته کوي او ځوانان د افراطي فکر له منګولو څخه ساتي.
د دې لپاره، د افتاء څانګې یو لړ اقدامات ترسره کړي، چې تر ټولو مهم یې د امامانو او مبلغین د وړتیا او روزنې لپاره د نصاب برابرول دي. دې څانګې دیني عالمان هڅولي چې د افراطي ایډیالوژۍ سره د مبارزې په برخه کې مطالب خپاره کړي ترڅو د مذهب ریښتیني تعلیمات بیان کړي او ناوړه بهرنیان وپیژني چې د تروریزم ملاتړ کوي. دا کار د افتاء پرسونل په داسې چاپېریال کې د افراطي ایډیالوژۍ سره د مبارزې لومړۍ کرښه ګرځولي ده چې د مختلفو کډوالو سره کار کوي چې د تاوتریخوالی سره مخ شوي او د سرونو د پرې کولو او خوندي کورونو د سوځولو د وحشتناکو صحنو شاهدان دي.
کډوال ممکن په هغو سیمو کې د ترهګرو لخوا نیول شوي د پروپاګند او د مغز مینځلو سره مخ شوي وي، پشمول د شپې پاڼي، راډیویي خپرونې او د استوګنې په سیمو کې اجباري لیکچرونه. د دغو فعالیتونو له جملې څخه تر ټولو خطرناکه ماشومان د تروریستي روزنې په کمپونو کې شاملیدو ته اړ کول او ګمراه کول دي. داعش د ابتدايي ښوونځي نصاب هم د تاوتریخوالي او افراطیت پر بنسټ جوړ کړي و. ځینې یې د ایتلافي ځواکونو لخوا د ښارونو د آزادولو وروسته وموندل شول.
د افتاء او دیني لارښود څانګې د تمرکز دوهمه برخه د عامه امنیت د پرسونلو چمتو کول دي. دا د عامه امنیت د روزنې په موسسو او مرکزونو کې د اسلامي کلتور په اړه یو متحد نصاب تدریس کوي. په دې کې تبلیغات او دیني لارښوونې شاملې دي چې په کمپونو کې د عامه امنیتي پرسونل سره د لیکچرونو او ساحوي غونډو څخه تشکیل کیږي. له دغه کار سره یقین ترلاسه کیږي چې د کیمپ پرسونل نظرونه او وړاندیزونه په پام کې نیول شوي ترڅو د رحم، زغم او اعتدال معنی لوړ کړي.
د دې تر څنګ د عامه امنیت ریاست اړوند د ټولنیزې سولې مرکز د ځانګړو کورسونو، پروګرامونو او پلانونو له لارې چې کډوال پکې ونډه لري، د افراطي فکر په وړاندې د مبارزې په برخه کې د پام وړ هڅې کړې دي.
د ټولنې د سولې مرکز مشر ډګرمن ریاض البطوش وویل: “د سوریې د کړکیچ له پیل راهیسې، اردن په خپله خاوره کې د سوريي کډوالو کوربه توب کړی دی. اړوندو ډلو ته د ټولنې د سولې مرکز لخوا ځانګړې پاملرنه شوې، ځکه چې دا هغه اداره ده چې د افراطي ایډیالوژۍ سره مبارزه کې تخصص لري ترڅو د دوی ساتنه او تعلیم یقیني کړي او له غلطو ایډیالوژیو څخه لرې کړي.
د ټولنې د سولې مرکز لومړی د سوریې د مهاجرینو په کمپونو کې پر پرسونل تمرکز وکړ، دوی ته د افراطي شخصیتونو د پیژندلو او د جګړې له سیمو څخه د راغلو کډوالو سره د چلد په هکله پوهاوي ورکوله. په دوهم قطار کې رضاکاران وو چې د سوریې په کمپونو کې کار کوي. په نهایت کې، سوريي کډوال چې د کمپونو دننه او بهر ژوند کوي د سولې مرکز د پروګرامونو موخه وګرځیده.
”مرکز د اوږدمهاله چلند یو پلان رامینځته کړی او پلان د متخصص روزونکو لخوا پلي کیږي. په دې کې د افراطي ایډیالوژۍ او آنلاین استخدام سره د مبارزې په اړه پروګرامونه، لیکچرونه او ورکشاپونه شامل وو، او په ټولنه کې نورې بهرني پدیدې چې د سوریې د کډوالو چارو ریاست د پرسونل کار تر پوښتنې لاندې راولي،” ډګرمن ریاض وویل. “د دغو پروګرامونو په منځ کې د سوریې د مهاجرینو په کمپونو کې تر ټولو مخکښو غړو ته د پوهې لیږدول وو، ځکه چې دوی هلته ترټولو اغیزناکه ډله ده.”
د ځوانانو د پوهاوي نوښت په نوم یو روزنیز پروګرام هم د سلطنت په مختلفو سیمو کې د ټولنې د پولیسو په همکارۍ ترسره شو او د سوریې ځوانانو په کې برخه اخیستې وه. په دې پروګرام کې د افراطي ایډیالوژۍ په اړه پوهاوي او له هغې سره په مبارزه کې د ځوانانو د رول په اړه لیکچرونه شامل وو.
د مرکز چارواکو د ملګرو ملتونو د کډوالو د عالي کمېشنرۍ له دفتر او نورو نړیوالو او سیمه ییزو همکارانو سره هم ناستې درلودې. دوی موافقه وکړه چې د سوریې د مهاجرینو په کمپونو کې د افراطیت ایډیالوژۍ سره د مبارزې او د ټولنې د ساتنې په اړه د پوهاوي او زده کړې پروګرامونه جوړ کړي.
د افراطیت سره د مبارزې په اړه د پوهاوي یو بل مهم پروګرام د ټولنې د سولې مرکز لخوا د کورنۍ روغتیا لپاره د پاچا حسین فاونډیشن انسټیټیوټ په همکارۍ ترسره شو. په نښه شوې ډله کې د سوریایي محصلینو په ګډون د پوهنتون محصلین وو، او د افراطي فکر سره د مبارزې او آنلاین استخدام په اړه د تعلیمي لیکچرونو څخه جوړ وو.
یو مهم عامل د امنیتي بنسټونو او د اردن د وسله والو ځواکونو ترمنځ همغږي ده او په دې برخه کې د ټولو دولتي ادارو هڅې په ملي کچه، لکه د اوقاف وزارت، د کورنیو چارو وزارت، د ټولنیزې پراختیا وزارت، د روغتیا وزارت، د پوهنې وزارت او د کار وزارت.
دوی ډاډ ترلاسه کولو لپاره چې د مهاجرینو ورځنۍ اړتیاوې پرته له تبعیض او په عادلانه ډول، د مساواتو او بشري حقونو ته په درناوی سره پوره کیږي. دا سخاوت هغه ناخوښي کمه کړې چې کولی شي افراطي فکر ته وده ورکړي. په ټوله کې، اردن د افراطي ایډیالوژۍ لرونکو کسانو د خپریدو یا نفوذ د مخنیوي لپاره د امنیتي او استخباراتو هڅو ته دوام ورکړی او د موندلو په صورت کې یې ورسره معامله کړې ده. F
Comments are closed.