ازبکستان د امنیتي شریک په توګه

د‭ ‬هېواد‭ ‬پوځي‭ ‬تشکیلات‭ ‬د‭ ‬مرکزي‭ ‬اسیا‭ ‬امنیتي‭ ‬ننګونو‭ ‬د‭ ‬له‭ ‬منځه‭ ‬وړلو‭ ‬په‭ ‬موخه‭ ‬همکاري‭ ‬پراخوي

د‭ ‬2018‭ ‬د‭ ‬مې‭ ‬په‭ ‬16‭ ‬باندې‭ ‬له‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬څخه‭ ‬د‭ ‬ازبکستان‭ ‬ولسمشر‭ ‬شوکت‭ ‬میرزایوف‭ ‬لیدنه‭ ‬تاریخي‭ ‬وه‭. ‬دا‭ ‬له‭ ‬2002‭ ‬زیږدیز‭ ‬کال‭ ‬څخه‭ ‬راپدېخوا‭ ‬لومړی‭ ‬ځل‭ ‬وو،‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬ازبکستان‭ ‬یو‭ ‬ولسمشر‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬ته‭ ‬رسمي‭ ‬سفر‭ ‬وکړي‭. ‬د‭ ‬خپل‭ ‬امریکایي‭ ‬سیال‭ ‬دونالد‭ ‬ټرامپ‭ ‬سره‭ ‬د‭ ‬ولسمشر‭ ‬میرازیوف‭ ‬لیدنه‭ ‬نه‭ ‬یوازې‭ ‬دا‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬اړیکو‭ ‬د‭ ‬عادي‭ ‬کیدو‭ ‬نښه‭ ‬وه،‭ ‬بلکې‭ ‬د‭ ‬اقتصادي،‭ ‬ټولنیز،‭ ‬کلتوري،‭ ‬نظامي‭ ‬او‭ ‬امنیتي‭ ‬اړیکو‭ ‬د‭ ‬ژورتیا‭ ‬څرګندوی‭ ‬وه‭. ‬ولسمشر‭ ‬میرزایوف‭ ‬د‭ ‬ولسمشر‭ ‬ټرمپ‭ ‬سره‭ ‬ناسته‭ ‬د‭ ‬دواړو‭ ‬هیوادونو‭ ‬تر‭ ‬منځ‭ ‬د‭ ‬ستراتیژکې‭ ‬ملګرتیا‭ ‬د‭ ‬پیلدو‭ ‬نوی‭ ‬دور‭ ‬وباله‭. ‬دغه‭ ‬دیپلوماتیکه‭ ‬لیدنه‭ ‬د‭ ‬دوه‭ ‬اړخیزو‭ ‬پوځي‭ ‬همکاریو‭ ‬د‭ ‬یو‭ ‬پنځه‭ ‬کلن‭ ‬تړون‭ ‬په‭ ‬لاسلیک‭ ‬کولو‭ ‬سره‭ ‬پای‭ ‬ته‭ ‬ورسیده‭.‬

ښې‭ ‬شوې‭ ‬اړیکې‭ ‬د‭ ‬2019‭ ‬د‭ ‬جولای‭ ‬په‭ ‬میاشت‭ ‬د‭ ‬تاشکند‭ ‬په‭ ‬یو‭ ‬خبري‭ ‬کنفرانس‭ ‬کې‭ ‬په‭ ‬ازبکستان‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬سفیر‭ ‬ډانیل‭ ‬روزن‭ ‬بلم‭ ‬لخوا‭ ‬توضیح‭ ‬شوې‭. ‬سفیر‭ ‬روزن‭ ‬بلوم‭ ‬وویل،‭ “‬متحده‭ ‬ایالات،‭ ‬د‭ ‬تروریزم‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬مخدره‭ ‬توکو‭ ‬د‭ ‬قاچاق‭ ‬سره‭ ‬د‭ ‬مبارزې‭ ‬په‭ ‬ګډون‭ ‬له‭ ‬ازبکستان‭ ‬سره‭ ‬د‭ ‬خپل‭ ‬امنیتي‭ ‬مشارکت‭ ‬پراخولو‭ ‬ته‭ ‬لیواله‭ ‬دی‭.” ‬دا‭ ‬پدې‭ ‬مانا‭ ‬ده‭ ‬چې‭ ‬نه‭ ‬یوازې‭ ‬په‭ ‬افغانستان‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬سولې‭ ‬او‭ ‬هوساینې‭ ‬لپاره‭ ‬ګډ‭ ‬کار‭ ‬کوو،‭ ‬کوم‭ ‬چې‭ ‬یو‭ ‬مشترک‭ ‬هدف‭ ‬دی،‭ ‬بلکه‭ ‬د‭ ‬تاوتریخجن‭ ‬افراطیت،‭ ‬نړیوالو‭ ‬جرمونو،‭ ‬د‭ ‬مخدره‭ ‬توکو‭ ‬قاچاق‭ ‬او‭ ‬نورو‭ ‬ګواښونو‭ ‬سره‭ ‬په‭ ‬مبارزه‭ ‬کې‭ ‬همکاري‭ ‬کوو‭.” ‬

یوه‭ ‬نوې‭ ‬همکاري

د‭ ‬2019‭ ‬له‭ ‬پیل‭ ‬راهیسې‭ ‬ازبکستان‭ ‬د‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬له‭ ‬پوځ‭ ‬سره‭ ‬د‭ ‬اړیکو‭ ‬پیاوړي‭ ‬کولو‭ ‬لپاره‭ ‬مهم‭ ‬پرمختګونه‭ ‬کړي‭ ‬دي‭. ‬د‭ ‬2019‭ ‬په‭ ‬فبروري‭ ‬میاشت‭ ‬کې،‭ ‬د‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬د‭ ‬مرکزي‭ ‬قوماندې‭ ‬قوماندان‭ ‬جنرال‭ ‬جوزف‭ ‬ووټل‭ ‬په‭ ‬مرکزي‭ ‬او‭ ‬سویلي‭ ‬آسیا‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬وسله‭ ‬والو‭ ‬ځواکونو‭ ‬د‭ ‬لوی‭ ‬درستیزانو‭ ‬په‭ ‬کنفرانس‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬ګډون‭ ‬لپاره‭ ‬تاشکند‭ ‬ته‭ ‬رسمي‭ ‬سفر‭ ‬وکړ‭. ‬دغه‭ ‬کنفرانس،‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬مرکزي‭ ‬قوماندې‭ ‬لخوا‭ ‬په‭ ‬لاره‭ ‬اچول‭ ‬شوی‭ ‬و،‭ ‬د‭ ‬لومړي‭ ‬ځل‭ ‬لپاره‭ ‬په‭ ‬تاشکند‭ ‬کې‭ ‬جوړ‭ ‬شو‭. ‬ولسمشر‭ ‬میرزایوف‭ ‬وویل‭ ‬چې‭ ‬دا‭ ‬د‭ ‬سیمې‭ ‬تر‭ ‬ټولو‭ ‬خرابې‭ ‬شخړې‭ ‬یعنې‭ ‬د‭ ‬افغانستان‭ ‬جګړې‭ ‬د‭ ‬حلولو‭ ‬لپاره‭ ‬د‭ ‬ګډو‭ ‬لارو‭ ‬د‭ ‬جوړولو‭ ‬او‭ ‬پراختیا‭ ‬لپاره‭ ‬د‭ ‬یو‭ ‬پل‭ ‬سټې‭ ‬په‭ ‬حیث‭ ‬کار‭ ‬کوي‭. ‬د‭ ‬جنرال‭ ‬ووټل‭ ‬او‭ ‬ولسمشر‭ ‬میرزایویف‭ ‬ترمنځ‭ ‬ناستې‭ ‬د‭ ‬ازبک‭ – ‬امریکا‭ ‬نظامي‭ ‬همکاریو‭ ‬د‭ ‬پراخولو‭ ‬پر‭ ‬اهمیت‭ ‬ټینګار‭ ‬وکړ،‭ ‬چې‭ ‬پکې‭ ‬د‭ ‬ازبک‭ ‬وسله‭ ‬والو‭ ‬ځواکونو‭ ‬پوځي‭ ‬زده‭ ‬کړې،‭ ‬د‭ ‬پوځي‭ ‬تخنیکي‭ ‬متخصصینو‭ ‬روزنه،‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬دواړو‭ ‬هیوادونو‭ ‬د‭ ‬دفاعي‭ ‬او‭ ‬امنیتي‭ ‬ځواکونو‭ ‬ترمنځ‭ ‬همکاري‭ ‬شامله‭ ‬ده‭.‬

د‭ ‬آسیا‭ ‬ټایمز‭ ‬آنلاین‭ ‬ورځپاڼې‭ ‬په‭ ‬وینا،‭ ‬ولسمشر‭ ‬میرزایویف‭ ‬د‭ ‬امریکایی‭ ‬متخصصینو‭ ‬په‭ ‬مرسته‭ ‬د‭ ‬خپل‭ ‬هیواد‭ ‬د‭ ‬اردو‭ ‬د‭ ‬جنګي‭ ‬وړتیا‭ ‬او‭ ‬چمتووالي‭ ‬د‭ ‬زیاتولو‭ ‬په‭ ‬هکله‭ ‬هیله‭ ‬څرګنده‭ ‬کړه‭. ‬که‭ ‬څه‭ ‬هم‭ ‬د‭ ‬ورته‭ ‬همکارۍ‭ ‬جزئیات‭ ‬نه‭ ‬دي‭ ‬افشا‭ ‬شوي،‭ ‬خو‭ ‬ازبک‭ ‬سیاسي‭ ‬شنونکي‭ ‬رافیل‭ ‬ستاروف‭ ‬په‭ ‬دې‭ ‬باور‭ ‬دی‭ ‬چې‭ ‬په‭ ‬دې‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬ځانګړو‭ ‬ځواکونو‭ ‬عصري‭ ‬کول،‭ ‬د‭ ‬هیواد‭ ‬د‭ ‬ځانګړو‭ ‬ځواکونو‭ ‬او‭ ‬سرحدي‭ ‬ګزمې‭ ‬افسرانو‭ ‬لپاره‭ ‬د‭ ‬وسلو‭ ‬او‭ ‬مهماتو‭ ‬نوي‭ ‬ډولونه‭ ‬لاسته‭ ‬راوړل‭ ‬او‭ ‬په‭ ‬زغره‭ ‬والو‭ ‬موټرو‭ ‬سره‭ ‬د‭ ‬وسله‭ ‬والو‭ ‬ځواکونو‭ ‬تجهیز‭ ‬کول‭ ‬شامل‭ ‬دي‭. ‬د‭ ‬راپورونو‭ ‬سره‭ ‬سم‭ ‬دواړه‭ ‬هیوادونه‭ ‬د‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬په‭ ‬پوځي‭ ‬ښوونځیو‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬ازبک‭ ‬کدرونو‭ ‬په‭ ‬روزنه‭ ‬باندې‭ ‬هم‭ ‬بحث‭ ‬وکړ‭. ‬

د‭ ‬2019‭ ‬په‭ ‬پیل‭ ‬کې‭ ‬ازبکستان‭ ‬د‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬سره‭ ‬د‭ ‬پوځي‭ ‬اړیکو‭ ‬پیاوړتیا‭ ‬لپاره‭ ‬بل‭ ‬مهم‭ ‬ګام‭ ‬واخیست‭. ‬د‭ ‬2019‭ ‬د‭ ‬جنوري‭ ‬13‭ ‬او‭ ‬31‭ ‬ترمنځ‭ ‬ازبک‭ ‬ځانګړو‭ ‬ځواکونو‭ ‬د‭ ‬مسیسيپي‭ ‬هټیسبرګ‭ ‬ته‭ ‬څېرمه‭ ‬په‭ ‬کمپ‭ ‬شیلبي‭ ‬پوځي‭ ‬اډه‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬ګالفپورت‭ ‬په‭ ‬یو‭ ‬روزنیز‭ ‬مرکز‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬ساحلي‭ ‬ساتونکو‭ ‬سره‭ ‬په‭ ‬ګډه‭ ‬د‭ ‬جنوب‭ ‬برید‭ ‬په‭ ‬نوم‭ ‬په‭ ‬پوځي‭ ‬تمرینونو‭ ‬کې‭ ‬برخه‭ ‬واخیسته‭. ‬د‭ ‬ازبکستان‭ ‬دفاع‭ ‬وزارت‭ ‬د‭ ‬یوې‭ ‬اعلامیې‭ ‬په‭ ‬اساس،‭ ‬دا‭ ‬ډول‭ ‬تمرینات‭ ‬د‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬هغه‭ ‬کلیدي‭ ‬متحدینو‭ ‬د‭ ‬ځواکونو‭ ‬ترمنځ‭ ‬پوځي‭ ‬چمتووالي‭ ‬او‭ ‬همکارۍ‭ ‬ته‭ ‬لاره‭ ‬خلاصوي‭. ‬دا‭ ‬لومړی‭ ‬ځل‭ ‬و‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬ازبک‭ ‬ځانګړي‭ ‬ځواکونه‭ ‬د‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬په‭ ‬خاوره‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬ګډ‭ ‬پوځي‭ ‬تمریناتو‭ ‬برخه‭ ‬وه‭. ‬د‭ ‬دې‭ ‬روزنې‭ ‬د‭ ‬یوې‭ ‬برخې‭ ‬په‭ ‬توګه،‭ ‬د‭ ‬دفاع‭ ‬وزیر‭ ‬عبدالسلام‭ ‬عزیزوف‭ ‬په‭ ‬مشرۍ‭ ‬یوه‭ ‬ازبک‭ ‬پلاوي‭ ‬د‭ ‬2019‭ ‬په‭ ‬جنوري‭ ‬میاشت‭ ‬په‭ ‬مسیسيپي‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬امریکايي‭ ‬پوځي‭ ‬مشرانو‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬امریکا‭ ‬د‭ ‬فلوریډا‭ ‬ایالت‭ ‬په‭ ‬ټامپا‭ ‬ښار‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬مرکزې‭ ‬قوماندې‭ ‬په‭ ‬مرکزي‭ ‬دفتر‭ ‬کې‭ ‬له‭ ‬چارواکو‭ ‬سره‭ ‬وکتل‭ ‬ترڅو‭ ‬په‭ ‬منځني‭ ‬آسیا‭ ‬کې‭ ‬پر‭ ‬امنیتي‭ ‬مسایلو،‭ ‬د‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬له‭ ‬اردو‭ ‬سره‭ ‬د‭ ‬لا‭ ‬همکاري‭ ‬پر‭ ‬فرصتونو،‭ ‬او‭ ‬پر‭ ‬راتلونکو‭ ‬ګډو‭ ‬او‭ ‬نړیوالو‭ ‬پوځي‭ ‬تمرینونو‭ ‬باندې‭ ‬خبرې‭ ‬وکړي‭. ‬

د‭ ‬ولسمشر‭ ‬میرزیویف‭ ‬په‭ ‬مشرۍ‭ ‬ازبکستان‭ ‬په‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬پوځي‭ ‬او‭ ‬تعلیمي‭ ‬سازمانونو‭ ‬او‭ ‬ښوونکو‭ ‬سره‭ ‬ملګرتیا‭ ‬پیل‭ ‬کړه،‭ ‬ګریګوري‭ ‬ګلیسن‭ ‬د‭ ‬امنیتي‭ ‬مطالعاتو‭ ‬لپاره‭ ‬د‭ ‬جورج‭ ‬سي‭. ‬مارشال‭ ‬اروپایي‭ ‬مرکز‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬امنیتي‭ ‬مطالعاتو‭ ‬استاد‭ (‬د‭ ‬آلمان‭ ‬د‭ ‬دفاع‭ ‬وزارت‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬د‭ ‬دفاع‭ ‬وزارت‭ ‬ترمینځ‭ ‬ملګرتیا‭) ‬د‭ ‬ازبکستان‭ ‬د‭ ‬وسله‭ ‬والو‭ ‬ځواکونو‭ ‬اکاډمۍ‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬نړیوال‭ ‬امنیت‭ ‬په‭ ‬اړه‭ ‬تدریس‭ ‬پیل‭ ‬کړ‭. ‬پروفیسور‭ ‬ګلیسن‭ ‬اوس‭ ‬د‭ ‬پوهنځي‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬اکاډمۍ‭ ‬زده‭ ‬کونکو‭ ‬لپاره‭ ‬منظم‭ ‬ورکشاپونه‭ ‬جوړوي‭. ‬د‭ ‬ازبک‭ ‬وسله‭ ‬والو‭ ‬ځواکونو‭ ‬د‭ ‬زیرمو‭ ‬لوی‭ ‬افسر،‭ ‬مخمود‭ ‬ابوسوف‭ ‬یادونه‭ ‬وکړه‭ ‬چې‭ ‬په‭ ‬ازبکستان‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬پوځي‭ ‬زده‭ ‬کړې‭ ‬موسسې‭ ‬روزنه‭ ‬لاهم‭ ‬د‭ ‬شوروي‭ ‬دورې‭ ‬د‭ ‬موادو‭ ‬پر‭ ‬بنسټ‭ ‬ولاړ‭ ‬دي‭. ‬د‭ ‬ازبکستان‭ ‬اردو‭ ‬عصري‭ ‬میتودونو‭ ‬او‭ ‬تجربو‭ ‬ته‭ ‬اړتیا‭ ‬لري‭. ‬

په‭ ‬وروستیو‭ ‬کلونو‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬ازبکستان‭ ‬او‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬تر‭ ‬منځ‭ ‬نږدې‭ ‬اړیکې‭ ‬د‭ ‬دواړو‭ ‬خواو‭ ‬لپاره‭ ‬اقتصادي‭ ‬ګټې‭ ‬هم‭ ‬لرلي‭ ‬دي‭. ‬میرزایوف‭ ‬د‭ ‬خپلې‭ ‬ولسمشرۍ‭ ‬له‭ ‬پیل‭ ‬څخه‭ ‬یو‭ ‬کال‭ ‬وروسته‭ ‬د‭ ‬2017‭ ‬په‭ ‬سپټمبر‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬ملګرو‭ ‬ملتونو‭ ‬د‭ ‬عمومي‭ ‬اسامبلې‭ ‬دوه‭ ‬اویا‭ ‬ومې‭ ‬غونډې‭ ‬ته‭ ‬د‭ ‬خپل‭ ‬سفر‭ ‬پر‭ ‬مهال‭ ‬په‭ ‬نیویارک‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬امریکايي‭ ‬شرکتونو‭ ‬له‭ ‬استازو‭ ‬سره‭ ‬یو‭ ‬لړ‭ ‬دوه‭ ‬اړخیزې‭ ‬ناستې‭ ‬ترسره‭ ‬کړې‭. ‬د‭ ‬دې‭ ‬ناستې‭ ‬پایلې‭ ‬د‭ ‬تیلو‭ ‬او‭ ‬ګازو،‭ ‬د‭ ‬ماشین‭ ‬جوړولو‭ ‬او‭ ‬ملکي‭ ‬هوایی‭ ‬چلند‭ ‬په‭ ‬برخو‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬2‭.‬6‭ ‬ملیارد‭ ‬ډالرو‭ ‬په‭ ‬ارزښت‭ ‬د‭ ‬پانګوونې‭ ‬تړونونو‭ ‬وو‭.‬

د‭ ‬سویلي‭ ‬او‭ ‬مرکزي‭ ‬آسیا‭ ‬لپاره‭ ‬د‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬د‭ ‬بهرنیو‭ ‬چارو‭ ‬وزارت‭ ‬مرستیالې‭ ‬الیس‭ ‬ویلز‭ ‬په‭ ‬وینا،‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬ازبکستان‭ ‬ته‭ ‬د‭ ‬مالي‭ ‬مرستې‭ ‬اندازه‭ ‬درې‭ ‬چنده‭ ‬کړې،‭ ‬چې‭ ‬په‭ ‬کال‭ ‬2016‭ ‬کې‭ ‬له‭ ‬10‭.‬1‭ ‬ملیون‭ ‬ډالرو‭ ‬څخه‭ ‬په‭ ‬2018‭ ‬کې‭ ‬28.1‭ ‬ملیون‭ ‬ډالرو‭ ‬ته‭ ‬پورته‭ ‬شوه‭. ‬ازبک‭ ‬چارواکو‭ ‬څرګنده‭ ‬کړه‭ ‬چې‭ ‬په‭ ‬تیرو‭ ‬څو‭ ‬کلونو‭ ‬کې‭ ‬له‭ ‬160‭ ‬څخه‭ ‬ډیر‭ ‬امریکايي‭ ‬کمپنیو‭ ‬په‭ ‬هیواد‭ ‬کې‭ ‬600‭ ‬ملیون‭ ‬ډالر‭ ‬پانګونه‭ ‬کړې‭ ‬ده‭. ‬په‭ ‬بدل‭ ‬کې،‭ ‬ازبکستان‭ ‬د‭ ‬سون‭ ‬د‭ ‬زېرمو‭ ‬کمولو‭ ‬او‭ ‬پرځای‭ ‬یې‭ ‬د‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬خزانې‭ ‬بانډونو‭ ‬په‭ ‬اخیستلو‭ ‬سره‭ ‬د‭ ‬امریکا‭ ‬اقتصاد‭ ‬سره‭ ‬مرستې‭ ‬کولو‭ ‬ته‭ ‬چمتووالی‭ ‬وښود‭. ‬په‭ ‬کال‭ ‬2018‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬دوه‭ ‬اړخیزې‭ ‬سوداګرۍ‭ ‬کچه‭ ‬دوه‭ ‬برابره‭ ‬شوه‭.‬

ازبکستان‭ ‬د‭ ‬سولې‭ ‬منځګړی‭ ‬په‭ ‬توګه

امریکایی‭ ‬دیپلوماتان‭ ‬او‭ ‬پوځي‭ ‬مشران‭ ‬په‭ ‬زیاتیدونکي‭ ‬ډول‭ ‬ازبکستان‭ ‬په‭ ‬افغانستان‭ ‬کې‭ ‬یو‭ ‬اړین‭ ‬سیمه‭ ‬ییز‭ ‬متحد‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬سولې‭ ‬منځګړی‭ ‬بولي‭. ‬د‭ ‬ازبکستان‭ ‬په‭ ‬اړه‭ ‬د‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬د‭ ‬کانګرس‭ ‬یو‭ ‬نوی‭ ‬مجلس‭ ‬د‭ ‬2019‭ ‬په‭ ‬فبرورۍ‭ ‬کې‭ ‬په‭ ‬واشنګټن‭ ‬کې‭ ‬یوه‭ ‬ناسته‭ ‬وکړه،‭ ‬چې‭ ‬پکې‭ ‬د‭ ‬تګزاس‭ ‬استازی‭ ‬د‭ ‬ازبکستان‭ ‬د‭ ‬ستراتیژیک‭ ‬اهمیت‭ ‬په‭ ‬اړه‭ ‬غږ‭ ‬پورته‭ ‬کړ‭. ‬د‭ ‬2019‭ ‬په‭ ‬نومبر‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬ولسمشر‭ ‬میرزایوف‭ ‬په‭ ‬نوښت‭ ‬رامینځته‭ ‬شوې‭ ‬غونډه‭ ‬په‭ ‬پام‭ ‬کې‭ ‬لري‭ ‬چې‭ ‬په‭ ‬کال‭ ‬کې‭ ‬دوه‭ ‬ځله‭ ‬ناستې‭ ‬وکړي‭ ‬ترڅو‭ ‬د‭ ‬ازبک‭ – ‬امریکا‭ ‬اړیکو‭ ‬د‭ ‬پرمختیا‭ ‬په‭ ‬اړه‭ ‬بحث‭ ‬وکړي‭. ‬

داسې‭ ‬ښکاري‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬او‭ ‬ازبکستان‭ ‬ترمنځ‭ ‬تړون‭ ‬په‭ ‬افغانستان‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬سولې‭ ‬پروسې‭ ‬د‭ ‬ګډې‭ ‬همغږۍ‭ ‬لپاره‭ ‬په‭ ‬ازبکستان‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬امریکا‭ ‬د‭ ‬نوې‭ ‬ګټې‭ ‬په‭ ‬سر‭ ‬کې‭ ‬ځای‭ ‬لري‭. ‬د‭ ‬ازبکستان‭ ‬او‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬ډیپلوماټانو‭ ‬په‭ ‬هغه‭ ‬هیواد‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬سولې‭ ‬د‭ ‬راوستلو‭ ‬په‭ ‬اړه‭ ‬یو‭ ‬لړ‭ ‬سیاسي‭ ‬مشورې‭ ‬ترسره‭ ‬کړې‭. ‬واشنګټن‭ ‬پدې‭ ‬وروستیو‭ ‬کې‭ ‬په‭ ‬افغانستان‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬شخړې‭ ‬پای‭ ‬ته‭ ‬رسولو‭ ‬لپاره‭ ‬د‭ ‬سیاسي‭ ‬مذاکره‭ ‬کونکي‭ ‬په‭ ‬توګه‭ ‬د‭ ‬تاشکند‭ ‬رول‭ ‬تایید‭ ‬کړ‭. ‬ازبک‭ ‬چارواکو‭ ‬د‭ ‬طالبانو‭ ‬او‭ ‬افغان‭ ‬حکومت‭ ‬تر‭ ‬منځ‭ ‬د‭ ‬خبرو‭ ‬اترو‭ ‬په‭ ‬جوړولو‭ ‬کې‭ ‬مهم‭ ‬رول‭ ‬ولوباوه‭. ‬

په‭ ‬افغانستان‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬ازبکستان‭ ‬ولسمشر‭ ‬ځانګړی‭ ‬استازی‭ ‬عصمت‭ ‬الله‭ ‬ارګاشیف‭ ‬پدې‭ ‬وروستیو‭ ‬کې‭ ‬وویل‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬افغانستان‭ ‬په‭ ‬اړه‭ ‬یې‭ ‬د‭ ‬هیواد‭ ‬ټولې‭ ‬کړنې‭ ‬پر‭ ‬یو‭ ‬اصل‭ ‬باندې‭ ‬ولاړې‭ ‬دي،‭ ‬هغه‭ ‬دا‭ ‬چې‭ ‬روانه‭ ‬جګړه‭ ‬د‭ ‬افغانانو‭ ‬ستونزه‭ ‬ده،‭ ‬چې‭ ‬باید‭ ‬پخپله‭ ‬د‭ ‬افغانانو‭ ‬تر‭ ‬رهبری‭ ‬لاندې‭ ‬د‭ ‬نورو‭ ‬هېوادونو‭ ‬د‭ ‬ناسمې‭ ‬مداخلې‭ ‬پرته‭ ‬حل‭ ‬شي‭. ‬د‭ ‬ارګشیف‭ ‬په‭ ‬وینا،‭ ‬دې‭ ‬چلند‭ ‬دهغه‭ ‬هیواد‭ ‬ته‭ ‬اجازه‭ ‬ورکړه‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬طالبانو‭ ‬په‭ ‬ګډون‭ ‬په‭ ‬افغانستان‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬ټولو‭ ‬سیاسي‭ ‬ډلو‭ ‬باور‭ ‬ترلاسه‭ ‬کړي‭. ‬په‭ ‬افغانستان‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬سولې‭ ‬مرکچي‭ ‬په‭ ‬حیث‭ ‬د‭ ‬خپلو‭ ‬وروستیو‭ ‬نوښتونو‭ ‬په‭ ‬پام‭ ‬کې‭ ‬نیولو‭ ‬سره،‭ ‬ازبکستان‭ ‬په‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬کې‭ ‬ډیر‭ ‬اعتبار‭ ‬ترلاسه‭ ‬کړ‭.‬

ازبکستان‭ ‬په‭ ‬اقتصادي‭ ‬لحاظ‭ ‬هم‭ ‬په‭ ‬افغانستان‭ ‬کې‭ ‬دخیل‭ ‬دی‭. ‬ازبکستان‭ ‬په‭ ‬افغانستان‭ ‬کې‭ ‬لوی‭ ‬زیربنایی‭ ‬پروژې‭ ‬پلي‭ ‬کوي،‭ ‬لکه‭ ‬د‭ ‬مزار‭ ‬شریف‭ – ‬هرات‭ ‬ریل‭ ‬پټلۍ‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬مزار‭ ‬شریف‭ – ‬کابل‭ – ‬پیښور‭ ‬ریل‭ ‬پټلۍ‭. ‬ازبکستان‭ ‬ژمنه‭ ‬کړې‭ ‬چې‭ ‬په‭ ‬2019‭ ‬کې‭ ‬به‭ ‬افغانستان‭ ‬ته‭ ‬خپلې‭ ‬اقتصادي‭ ‬مرستې‭ ‬زیاتې‭ ‬کړي‭. ‬

د‭ ‬ازبکستان‭ ‬او‭ ‬امریکا‭ ‬د‭ ‬همکاریو‭ ‬ریښې

د‭ ‬ازبکستان‭ ‬او‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬ترمینځ‭ ‬په‭ ‬اړیکو‭ ‬کې‭ ‬پرمختګ‭ ‬په‭ ‬تیرو‭ ‬کلونو‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬تاشکند‭ ‬د‭ ‬کورني‭ ‬او‭ ‬بهرني‭ ‬سیاستونو‭ ‬د‭ ‬ډراماتیک‭ ‬بدلون‭ ‬یوه‭ ‬برخه‭ ‬ده‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬ولسمشر‭ ‬میرزایویف‭ ‬لخوا‭ ‬یې‭ ‬مشري‭ ‬کیږي‭. ‬د‭ ‬2016‭ ‬راهیسې‭ ‬هغه‭ ‬نړۍ‭ ‬ته‭ ‬خپل‭ ‬هیواد‭ ‬پرانست‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬ګڼ‭ ‬شمیر‭ ‬نړیوالو‭ ‬او‭ ‬سیمه‌ییزو‭ ‬لوبغاړو‭ ‬سره‭ ‬یې‭ ‬اړیکې‭ ‬قوي‭ ‬کړې‭. ‬په‭ ‬لسیزو‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬لومړي‭ ‬ځل‭ ‬لپاره‭ ‬ازبکستان‭ ‬په‭ ‬سیمه‭ ‬کې‭ ‬له‭ ‬ګاونډیانو‭ ‬سره‭ ‬خپل‭ ‬تعاملات‭ ‬ښه‭ ‬کړل،‭ ‬ډیرې‭ ‬بهرنۍ‭ ‬پانګونې‭ ‬او‭ ‬سیلانیان‭ ‬یې‭ ‬راجذب‭ ‬کړل،‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬په‭ ‬ګډون‭ ‬د‭ ‬ستراتیژیکو‭ ‬متحدینو‭ ‬سره‭ ‬اړیکې‭ ‬پیاوړې‭ ‬کړې‭. ‬

د‭ ‬ازبکستان‭ ‬او‭ ‬امریکا‭ ‬همکارۍ‭ ‬په‭ ‬1990‭ ‬کلونو‭ ‬کې‭ ‬پیل‭ ‬شوه،‭ ‬لږ‭ ‬وروسته‭ ‬له‭ ‬هغه‭ ‬چې‭ ‬ازبکستان‭ ‬له‭ ‬شوروي‭ ‬اتحاد‭ ‬څخه‭ ‬خپلواکي‭ ‬ترلاسه‭ ‬کړه‭. ‬پداسې‭ ‬حال‭ ‬کې‭ ‬چې‭ ‬دواړو‭ ‬هیوادونو‭ ‬ترمینځ‭ ‬اقتصادي‭ ‬همکارۍ‭ ‬په‭ ‬1990‭ ‬کلونو‭ ‬کې‭ ‬پیل‭ ‬شوه،‭ ‬خو‭ ‬پوځي‭ ‬مشارکت‭ ‬په‭ ‬2001‭ ‬کې‭ ‬پیل‭ ‬شو‭ ‬کله‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬لخوا‭ ‬القاعده‭ ‬او‭ ‬نور‭ ‬ترهګر‭ ‬له‭ ‬افغانستان‭ ‬څخه‭ ‬وویستل‭ ‬شول‭. ‬په‭ ‬کال‭ ‬2001‭ ‬کې‭ ‬ازبکستان‭ ‬موافقه‭ ‬وکړه‭ ‬چې‭ ‬په‭ ‬افغانستان‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬امریکايي‭ ‬ځواکونو‭ ‬د‭ ‬پوځي‭ ‬عملیاتو‭ ‬د‭ ‬ملاتړ‭ ‬لپاره‭ ‬په‭ ‬خان‭ ‬آباد‭ ‬کې‭ ‬یوه‭ ‬پوځي‭ ‬هوايي‭ ‬اډه‭ ‬پرانیزي‭. ‬په‭ ‬نوموړې‭ ‬هوایی‭ ‬اډه‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬1000‭ ‬څخه‭ ‬ډیر‭ ‬د‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬پرسونل‭ ‬شتون‭ ‬درلود‭. ‬د‭ ‬2005‭ ‬او‭ ‬2009‭ ‬ترمینځ،‭ ‬په‭ ‬ازبکستان‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬کورنیو‭ ‬ستونزو‭ ‬له‭ ‬امله‭ ‬د‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬د‭ ‬هوایی‭ ‬اډي‭ ‬له‭ ‬تړل‭ ‬کیدو‭ ‬وروسته‭ ‬د‭ ‬دواړو‭ ‬هیوادونو‭ ‬اړیکې‭ ‬خړپړې‭ ‬شوې‭. ‬

د‭ ‬ولسمشر‭ ‬بارک‭ ‬اوباما‭ ‬د‭ ‬ادارې‭ ‬پرمهال‭ ‬د‭ ‬ازبکستان‭ ‬او‭ ‬امریکا‭ ‬پوځي‭ ‬همکارۍ‭ ‬وده‭ ‬وکړه،‭ ‬هغه‭ ‬همکارۍ‭ ‬چې‭ ‬ریښتنې‭ ‬او‭ ‬عملي‭ ‬وې‭. ‬د‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬ځواکونو‭ ‬دا‭ ‬اجازه‭ ‬ترلاسه‭ ‬کړه‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬شمالي‭ ‬وېش‭ ‬د‭ ‬شبکې‭ ‬له‭ ‬لارې‭ ‬افغانستان‭ ‬ته‭ ‬غیر‭ ‬پوځي‭ ‬اکمالاتي‭ ‬توکي‭ ‬د‭ ‬ازبکستان‭ ‬خاورې‭ ‬په‭ ‬کارولو‭ ‬سره‭ ‬ولیږدوي‭ (‬یوه‭ ‬ترانزیتي‭ ‬لاره‭ ‬چې‭ ‬د‭ ‬ازبکستان‭ ‬په‭ ‬ګډون‭ ‬د‭ ‬پخواني‭ ‬شوروي‭ ‬اتحاد‭ ‬ډیری‭ ‬هیوادونو‭ ‬څخه‭ ‬تیریږي‭). ‬تاشکند‭ ‬په‭ ‬کال‭ ‬2012‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬له‭ ‬ګډ‭ ‬پوځي‭ ‬تمریناتو‭ ‬او‭ ‬نوي‭ ‬نظامي‭ ‬تجهیزاتو‭ ‬څخه‭ ‬ګټه‭ ‬پورته‭ ‬کړه‭. ‬ازبکستان‭ ‬ته‭ ‬د‭ ‬امریکا‭ ‬نظامي‭ ‬او‭ ‬ډیپلوماتیک‭ ‬پلاوي‭ ‬موافقه‭ ‬وکړه‭ ‬چې‭ ‬دغه‭ ‬هېواد‭ ‬ته‭ ‬د‭ ‬ماین‭ ‬کشفولو‭ ‬او‭ ‬شنډولو‭ ‬تجهیزات،‭ ‬د‭ ‬بدن‭ ‬زرې‭ ‬پوښ،‭ ‬د‭ ‬سټلایټ‭/‬سپوږمکۍ‭ ‬د‭ ‬خوځښت‭ ‬تجهیزات،‭ ‬د‭ ‬شپې‭ ‬لید‭ ‬توکو،‭ ‬کوچنیو‭ ‬وسلو،‭ ‬بې‭ ‬پیلوټه‭ ‬الوتکو،‭ ‬او‭ ‬جنګي‭ ‬چورلکو‭ ‬په‭ ‬ګډون،‭ ‬عصري‭ ‬تجهیزات‭ ‬او‭ ‬وسلې‭ ‬ورکړي‭. ‬تر‭ ‬کال‭ ‬2013‭ ‬پورې‭ ‬په‭ ‬افغانستان‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬امریکایی‭ ‬میشته‭ ‬ځواکونو‭ ‬70‭ ‬سلنه‭ ‬اکمالات‭ ‬د‭ ‬ازبکستان‭ ‬له‭ ‬لارې‭ ‬ترسره‭ ‬کېدل،‭ ‬که‭ ‬څه‭ ‬هم‭ ‬له‭ ‬هغه‭ ‬وخته‭ ‬د‭ ‬اکمالاتو‭ ‬کچه‭ ‬کې‭ ‬کموالی‭ ‬راغلی‭. ‬

په‭ ‬کال‭ ‬2014‭ ‬کې‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬ازبکستان‭ ‬ته‭ ‬د‭ ‬ماین‭ ‬او‭ ‬کمین‭ ‬پروړاندې‭ ‬د‭ ‬مقاومت‭ ‬لرونکو‭ ‬موټرو‭ ‬پلورل‭ ‬پیل‭ ‬کړل،‭ ‬د‭ ‬دوی‭ ‬د‭ ‬ملاتړ‭ ‬لپاره‭ ‬د‭ ‬ترمیم‭ ‬او‭ ‬بیارغونې‭ ‬زغره‭ ‬والې‭ ‬قطعې‭ ‬په‭ ‬ګډون‭. ‬د‭ ‬دوی‭ ‬قابلیت‭ ‬او‭ ‬وړتیا‭ ‬لپاره‭ ‬هڅه‭ ‬شوې‭ ‬ترڅو‭ ‬د‭ ‬ماینونو‭ ‬او‭ ‬چاودیدونکو‭ ‬توکو‭ ‬پر‭ ‬وړاندې‭ ‬روغ‭ ‬پاتې‭ ‬شي‭ ‬او‭ ‬دا‭ ‬وسایط‭ ‬به‭ ‬د‭ ‬ازبک‭ ‬وسله‭ ‬والو‭ ‬ځواکونو‭ ‬مقاومت‭ ‬ته‭ ‬د‭ ‬پام‭ ‬وړ‭ ‬وده‭ ‬ورکړي‭. ‬د‭ ‬دوو‭ ‬کلونو‭ ‬په‭ ‬بهیر‭ ‬کې،‭ ‬تاشکند‭ ‬د‭ ‬شاوخوا‭ ‬150‭ ‬ملیون‭ ‬ډالرو‭ ‬په‭ ‬ارزښت‭ ‬308‭ ‬امرپونه‭ ‬او‭ ‬20‭ ‬د‭ ‬ترمیم‭ ‬قطعات‭ ‬ترلاسه‭ ‬کړل‭.‬

په‭ ‬کال‭ ‬2018‭ ‬کې‭ ‬ولسمشر‭ ‬میرازیوف‭ ‬یو‭ ‬فرمان‭ ‬صادر‭ ‬کړ‭ ‬چې‭ ‬پر‭ ‬مټ‭ ‬یې‭ ‬دوه‭ ‬اړخیزه‭ ‬پوځي‭ ‬ملګرتیا‭ ‬ژوره‭ ‬کیږ‭. ‬په‭ ‬هرصورت،‭ ‬دا‭ ‬ډول‭ ‬همکاري‭ ‬په‭ ‬ازبکستان‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬امریکایی‭ ‬هوایی‭ ‬اډې‭ ‬د‭ ‬بیا‭ ‬پرانستلو‭ ‬د‭ ‬امکان‭ ‬څرګندونه‭ ‬نکوي‭. ‬د‭ ‬امریکا‭ ‬غږ‭ ‬د‭ ‬نوبهار‭ ‬اماموا‭ ‬په‭ ‬وینا،‭ ‬امریکايي‭ ‬چارواکو‭ ‬دا‭ ‬امکان‭ ‬نه‭ ‬دی‭ ‬رد‭ ‬کړی‭ ‬که‭ ‬چیرې‭ ‬تاشکند‭ ‬د‭ ‬نورو‭ ‬تجهیزاتو‭ ‬لپاره‭ ‬غوښتنه‭ ‬وکړي‭ ‬نو‭ ‬دوی‭ ‬به‭ ‬یې‭ ‬ورته‭ ‬چمتو‭ ‬کړی،‭ ‬ځکه‭ ‬چې‭ ‬واشنګټن‭ ‬د‭ ‬مینځنۍ‭ ‬اسیا‭ ‬د‭ ‬سرحدي‭ ‬امنیت‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬پولې‭ ‬پورې‭ ‬غاړې‭ ‬د‭ ‬مخدره‭ ‬توکو‭ ‬قاچاق‭ ‬سره‭ ‬د‭ ‬مبارزې‭ ‬لیوال‭ ‬دی‭.‬

د‭ ‬خپل‭ ‬هیواد‭ ‬د‭ ‬ګټو‭ ‬په‭ ‬ساتلو‭ ‬او‭ ‬د‭ ‬سیمه‌ییزو‭ ‬لوبغاړو‭ ‬له‭ ‬فشارونو‭ ‬څخه‭ ‬د‭ ‬ازبکستان‭ ‬د‭ ‬بهرنۍ‭ ‬پالیسۍ‭ ‬په‭ ‬ساتنې‭ ‬سره،‭ ‬ولسمشر‭ ‬میرزایوف‭ ‬د‭ ‬خپلې‭ ‬اوږدې‭ ‬مودې‭ ‬ژمنې‭ ‬ته‭ ‬ریښتینی‭ ‬پاتې‭ ‬شوی،‭ ‬او‭ ‬له‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬سره‭ ‬یې‭ ‬د‭ ‬خپل‭ ‬هیواد‭ ‬اړیکې‭ ‬بل‭ ‬پړاو‭ ‬ته‭ ‬رسولي‭ ‬دي‭. ‬هغه‭ ‬په‭ ‬بشپړ‭ ‬ډول‭ ‬پوهیږي‭ ‬چې‭ ‬ترهګري‭ ‬او‭ ‬افراطیت‭ ‬د‭ ‬مرکزي‭ ‬آسیا‭ ‬لپاره‭ ‬اوږدمهاله‭ ‬ګواښونه‭ ‬دي‭. ‬ازبکستان‭ ‬احتمال‭ ‬لري‭ ‬چې‭ ‬له‭ ‬متحده‭ ‬ایالاتو‭ ‬سره‭ ‬خپلې‭ ‬ملګرتیا‭ ‬ته‭ ‬دوام‭ ‬ورکړي‭ ‬او‭ ‬پیاوړې‭ ‬یې‭ ‬کړي‭. ‬

د‭ ‬ولسمشر‭ ‬میرزایوف‭ ‬د‭ ‬هڅو‭ ‬موخه‭ ‬چې‭ ‬غواړي‭ ‬ازبکستان‭ ‬په‭ ‬سیمه‭ ‬ییزه‭ ‬کچه‭ ‬په‭ ‬یو‭ ‬جدي‭ ‬لوبغاړي‭ ‬او‭ ‬په‭ ‬افغانستان‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬سولې‭ ‬منځګړي‭ ‬په‭ ‬توګه‭ ‬مطرح‭ ‬کړي،‭ ‬په‭ ‬تاشکند‭ ‬کې‭ ‬د‭ ‬اعتماد‭ ‬پیاوړي‭ ‬کول‭ ‬دي‭. ‬داسې‭ ‬بریښي‭ ‬چې‭ ‬متحده‭ ‬ایالات‭ ‬د‭ ‬کلونو‭ ‬ناڅرګندتیا‭ ‬وروسته‭ ‬بالاخره‭ ‬په‭ ‬مرکزي‭ ‬آسیا‭ ‬کې‭ ‬یو‭ ‬مهم‭ ‬ستراتیژیک‭ ‬ملګری‭ ‬ترلاسه‭ ‬کړ‭. ‬اف‭.  ‬