همکاری برای مبارزه با تروریزم در عراق

داکتر‭ ‬حسین‭ ‬علوی

رئیس‭ ‬و‭ ‬موسس‭ ‬مرکز‭ ‬امور‭ ‬ستراتیژیک‭ ‬و‭ ‬مطالعات‭ ‬آینده‭ ‬عقاد

ظاهراً ‮«‬همکاری‮»‬‭ ‬در‭ ‬شرق‭ ‬میانه‭ ‬و‭ ‬شمال‭ ‬آفریقا‭ ‬مفهوم‭ ‬تازه‭ ‬ای‭ ‬است‭ ‬ولی‭ ‬یکی‭ ‬از‭ ‬راههای‭ ‬اصلی‭ ‬تضمین‭ ‬آمادگی‭ ‬جنگی،‭ ‬به‭ ‬خصوص‭ ‬در‭ ‬پالیسی‭ ‬های‭ ‬نظامی‭ ‬کشورهای‭ ‬غربی‭ ‬است‭. ‬این‭ ‬قاعده‭ ‬شامل‭ ‬ایالات‭ ‬متحده‭ ‬که‭ ‬تجربهای‭ ‬بی‭ ‬نظیر‭ ‬دارد‭ ‬نیز‭ ‬میشود‭.‬

زمینه‭ ‬تاریخی

در‭ ‬ابتدا‭ ‬به‭ ‬موفقیت‭ ‬کلان‭ ‬جنگ‭ ‬خلیج‭ ‬در‭ ‬1991‭ ‬اشاره‭ ‬میکنم‭. ‬این‭ ‬لحظه‭ ‬همکاری‭ ‬بین‌المللی‭ ‬فراگیر‭ ‬بعد‭ ‬از‭ ‬تهاجم‭ ‬عراق‭ ‬به‭ ‬کویت‭ ‬بود‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬جریان‭ ‬آن‭ ‬ایالات‭ ‬متحده‭ ‬و‭ ‬ائتلاف‭ ‬بین‌المللی‭ ‬مفکوره‭ ‬احیای‭ ‬سرزمین‭ ‬کویت‭ ‬را‭ ‬برای‭ ‬تضعیف‭ ‬توان‭ ‬صدام‭ ‬حسین‭ ‬و‭ ‬جلوگیری‭ ‬از‭ ‬بروز‭ ‬جنگ‭ ‬در‭ ‬غرب‭ ‬آسیا‭ ‬مطرح‭ ‬کردند‭.‬

پس‭ ‬از‭ ‬19‭ ‬مارچ‭ ‬2003،‭ ‬ائتلاف‭ ‬بین‌المللی‭ ‬راه‭ ‬دیگری‭ ‬را‭ ‬انتخاب‭ ‬کرد‭ ‬و‭ ‬سعی‭ ‬در‭ ‬محدود‭ ‬کردن‭ ‬تواناییهای‭ ‬رژیم‭ ‬سیاسی‭ ‬سابق‭ ‬و‭ ‬شکست‭ ‬دادن‭ ‬حزب‭ ‬بعث‭ ‬کرد‭. ‬ایالات‭ ‬متحده‭ ‬و‭ ‬ائتلاف‭ ‬بین‌المللی‭ ‬با‭ ‬ایجاد‭ ‬رژیمی‭ ‬جدید‭ ‬از‭ ‬نخبگان‭ ‬سیاسی‭ ‬عراق‭ ‬برای‭ ‬ایجاد‭ ‬الگویی‭ ‬نو‭ ‬از‭ ‬حکومت‭ ‬در‭ ‬شرق‭ ‬میانه‭ ‬و‭ ‬شمال‭ ‬آفریقا‭ ‬حمایت‭ ‬کردند‭ ‬ولی‭ ‬تروریزم‭ ‬و‭ ‬منازعه‭ ‬سیاسی‭ ‬داخلی‭ -‬از‭ ‬عواقب‭ ‬طبیعی‭ ‬تغییر‭- ‬مانع‭ ‬از‭ ‬پیدایش‭ ‬موثر‭ ‬این‭ ‬حکومت‭ ‬شد‭.‬

به‭ ‬این‭ ‬ترتیب‭ ‬اقتدار‭ ‬عراق‭ ‬در‭ ‬برابر‭ ‬معضلات‭ ‬داخلی‭ ‬ناشی‭ ‬از‭ ‬شورش،‭ ‬قوای‭ ‬تروریست‭ ‬و‭ ‬فرهنگ‭ ‬نفرت‭ ‬تضعیف‭ ‬شد‭. ‬تا‭ ‬امروز،‭ ‬عراق‭ ‬از‭ ‬عواقب‭ ‬9‭ ‬آپریل‭ ‬2003‭ -‬روزی‭ ‬که‭ ‬بغداد‭ ‬به‭ ‬دست‭ ‬قوای‭ ‬ائتلاف‭ ‬افتاد‭- ‬زخم‭ ‬خورده‭ ‬است‭. ‬

حکومت‭ ‬سعی‭ ‬کرد‭ ‬تا‭ ‬بر‭ ‬تروریزم‭ ‬و‭ ‬کشمکشهای‭ ‬اجتماعی‭ ‬قبیلوی‭-‬فرقوی‭ ‬حامیان‭ ‬رژیم‭ ‬سابق‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬صدد‭ ‬تضعیف‭ ‬دولت‭ ‬عراق‭ ‬بودند،‭ ‬مسلط‭ ‬شود‭.‬

سربازان عراقی در حال تمرین با اعضای ائتلاف بین‌المللی. رویترز

به‭ ‬تدریج‭ ‬زمینه‭ ‬پیدایش‭ ‬سازمانهای‭ ‬تروریستی‭ ‬منطقوی‭ ‬مانند‭ ‬القاعده‭ ‬و‭ ‬نسل‭ ‬جدیدی‭ ‬از‭ ‬شاخه‭ ‬های‭ ‬القاعده‭ ‬مانند‭ ‬داعش‭ ‬فراهم‭ ‬شد‭. ‬مبارزه‭ ‬با‭ ‬داعش‭ ‬به‭ ‬اتحاد‭ ‬جامعه‭ ‬بین‌المللی‭ ‬و‭ ‬عزم‭ ‬ایالات‭ ‬متحده‭ ‬در‭ ‬زمینه‭ ‬حمایت‭ ‬از‭ ‬عراق‭ ‬در‭ ‬برگرداندن‭ ‬مناطق‭ ‬تحت‭ ‬کنترول‭ ‬داعش‭ ‬در‭ ‬موصل‭ ‬ضروت‭ ‬دارد‭. ‬از‭ ‬22‭ ‬سپتمبر‭ ‬2014،‭ ‬این‭ ‬ائتلاف‭ ‬بین‌المللی‭ ‬وارد‭ ‬مسیر‭ ‬مبارزه‭ ‬با‭ ‬داعش‭ ‬شده‭ ‬است‭.‬

اتحاد‭ ‬در‭ ‬برابر‭ ‬خطر

وقتی‭ ‬تروریزم‭ ‬کشوری‭ ‬را‭ ‬تهدید‭ ‬میکند،‭ ‬ایالات‭ ‬متحده‭ -‬منحیث‭ ‬کشوری‭ ‬با‭ ‬بیشترین‭ ‬فعالیت‭ ‬سیاسی‭ ‬در‭ ‬دنیا‭- ‬باید‭ ‬از‭ ‬آن‭ ‬کشور‭ ‬حمایت‭ ‬کند؛‭ ‬به‭ ‬خصوص‭ ‬اگر‭ ‬تروریزم‭ ‬ناشی‭ ‬از‭ ‬بقایای‭ ‬جنگهای‭ ‬گذشته‭ ‬باشد‭.‬

به‭ ‬دلیل‭ ‬از‭ ‬بین‭ ‬رفتن‭ ‬بخشهایی‭ ‬از‭ ‬قوای‭ ‬مسلح‭ ‬عراق،‭ ‬‮«‬بخش‭ ‬مبارزه‭ ‬با‭ ‬تروریزم‭ ‬عراق‮»‬‭ ‬نقش‭ ‬مهمی‭ ‬در‭ ‬مبارزه‭ ‬با‭ ‬فعالیت‭ ‬تروریستی‭ ‬داعش‭ ‬در‭ ‬خاک‭ ‬عراق‭ ‬ایفا‭ ‬کرد‭. ‬عساکر‭ ‬این‭ ‬بخش‭ ‬تحت‭ ‬هدایت‭ ‬جنرال‭ ‬طالب‭ ‬شقاطی‭ ‬الکنانی‭ ‬به‭ ‬نبرد‭ ‬با‭ ‬داعش‭ ‬پرداختند‭. ‬جنرال‭ ‬الکنانی‭ ‬در‭ ‬جنگهای‭ ‬جرفالصخر‭ ‬بغداد‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬محور‭ ‬جنوب‭ ‬و‭ ‬محور‭ ‬شمال‭ ‬تقویت‭ ‬کرد‭ ‬تا‭ ‬سامرا‭ ‬و‭ ‬مسیرهای‭ ‬دسترسی‭ ‬به‭ ‬بغداد‭ ‬را‭ ‬حفظ‭ ‬کند‭.‬

این‭ ‬اقدام‭ ‬با‭ ‬همکاری‭ ‬قوای‭ ‬مبارزه‭ ‬با‭ ‬ترور‭ ‬و‭ ‬ائتلاف‭ ‬بین‌المللی‭ ‬شکل‭ ‬گرفت‭. ‬به‭ ‬خصوص،‭ ‬قوای‭ ‬آمریکایی‭ ‬ذریعه‭ ‬تقویت‭ ‬سیستم‭ ‬های‭ ‬مخابراتی،‭ ‬حمایت‭ ‬هوایی‭ ‬نزدیک‭ ‬و‭ ‬دیگر‭ ‬سیستم‭ ‬های‭ ‬مبارزه‭ ‬با‭ ‬تروریستان‭ ‬داعش‭ ‬نقش‭ ‬مهمی‭ ‬در‭ ‬عملیات‭ ‬پشتیبانی‭ ‬لوجستیکی‭ ‬ایفا‭ ‬کردند‭. ‬همکاری‭ ‬ائتلاف‭ ‬به‭ ‬الگویی‭ ‬برای‭ ‬قوای‭ ‬مسلح‭ ‬عراق‭ ‬که‭ ‬با‭ ‬قوایی‭ ‬مثل‭ ‬پولیس‭ ‬فدرال‭ ‬و‭ ‬شبه‭ ‬نظامیان‭ ‬قبایل‭ ‬عراق‭ ‬همکاری‭ ‬میکند،‭ ‬تبدیل‭ ‬شد‭.‬

این‭ ‬الگوی‭ ‬همکاری‭ ‬بعد‭ ‬از‭ ‬تحقیقات‭ ‬جوزف‭ ‬دانفورد،‭ ‬لوی‭ ‬درستیز‭ ‬اردوی‭ ‬ایالات‭ ‬متحده‭ ‬انکشاف‭ ‬یافت‭. ‬جوزف‭ ‬دانفورد‭ ‬با‭ ‬ارائه‭ ‬پشتیبانی‭ ‬هوایی،‭ ‬مشاوره‭ ‬و‭ ‬راهنمایی‭ ‬به‭ ‬جزوتامهای‭ ‬جنگی‭ ‬سطح‭ ‬فرقه،‭ ‬تیپ‭ ‬و‭ ‬جزوتام‭ ‬های‭ ‬جنگی‭ ‬فعال‭ ‬در‭ ‬میدان‭ ‬جنگ‭ ‬در‭ ‬برابر‭ ‬تهدیدات‭ ‬مقاومت‭ ‬کرده‭ ‬بود‭. ‬این‭ ‬همکاری‭ ‬به‭ ‬قوای‭ ‬عراقی،‭ ‬به‭ ‬خصوص‭ ‬قرارگاه‭ ‬عملیات‭ ‬ترکیبی‭ ‬مشترک،‭ ‬امکان‭ ‬داد‭ ‬که‭ ‬نبرد‭ ‬علیه‭ ‬داعش‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬سه‭ ‬شیوه‭ ‬مدیریت‭ ‬کنند‭: ‬نبرد‭ ‬در‭ ‬شهرهای‭ ‬کلان،‭ ‬در‭ ‬کنار‭ ‬رودخانه‭ ‬و‭ ‬مناطق‭ ‬مسکونی‭.‬

این‭ ‬تحولات‭ ‬ستراتیژیک‭ ‬به‭ ‬کمک‭ ‬آمریکا‭ ‬و‭ ‬قوای‭ ‬ائتلاف‭ ‬منجر‭ ‬به‭ ‬افزایش‭ ‬کارآیی‭ ‬و‭ ‬کاهش‭ ‬زمان‭ ‬نبرد‭ ‬شد‭.‬

حرکت‭ ‬در‭ ‬مسیر‭ ‬همکاری‭ ‬یکپارچه

اگر‭ ‬داعش‭ ‬در‭ ‬خاک‭ ‬عراق‭ ‬شکست‭ ‬بخورد،‭ ‬احتمالاً‭ ‬گروپهای‭ ‬باقیمانده‭ ‬حملات‭ ‬مسلحانه‭ ‬ای‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬مناطق‭ ‬شهری‭ ‬ترتیب‭ ‬خواهند‭ ‬داد‭ ‬و‭ ‬ممکن‭ ‬است‭ ‬تخنیک‭ ‬های‭ ‬شورش‭ ‬جدیدی‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬پیش‭ ‬بگیرند‭. ‬با‭ ‬تصویب‭ ‬قانون‭ ‬مبارزه‭ ‬با‭ ‬تروریزم‭ ‬در‭ ‬اواخر‭ ‬سال‭ ‬2016،‭ ‬سازمان‭ ‬مبارزه‭ ‬با‭ ‬تروریزم‭ ‬اکنون‭ ‬با‭ ‬قوای‭ ‬نظامی‭ ‬و‭ ‬ملکی‭ ‬مشترک‭ ‬همکاری‭ ‬میکند‭. ‬ما‭ ‬باید‭ ‬این‭ ‬همکاری‭ ‬را‭ ‬ذریعه‭ ‬پروگرام‭ ‬های‭ ‬مشترک‭ ‬سازمان‭ ‬مبارزه‭ ‬با‭ ‬تروریزم‭ ‬و‭ ‬قوای‭ ‬ائتلاف‭ ‬بین‌المللی‭ ‬به‭ ‬شیوه‭ ‬های‭ ‬زیر‭ ‬انکشاف‭ ‬دهیم‭:‬

1‭. ‬مبارزه‭ ‬با‭ ‬بنیادگرایی‭ ‬خشن

بنیادگرایی‭ ‬خشن‭ ‬مبتنی‭ ‬بر‭ ‬تراکم‭ ‬شکایات‭ ‬محلی،‭ ‬بی‭ ‬اعتمادی‭ ‬به‭ ‬رژیم‭ ‬سیاسی،‭ ‬باورهای‭ ‬مذهبی‭ ‬و‭ ‬استفاده‭ ‬سازمانهای‭ ‬تروریستی‭ ‬از‭ ‬تجربه‭ ‬جنگجویان‭ ‬کهنه‭ ‬کار‭ ‬برای‭ ‬جذب‭ ‬قوای‭ ‬جدید‭ ‬است‭. ‬تروریستان‭ ‬از‭ ‬سه‭ ‬ابزار‭ ‬استفاده‭ ‬میکنند‭: ‬فتوا،‭ ‬حمایت‭ ‬مالی‭ ‬و‭ ‬تحریک‭ ‬احساسات‭ ‬برای‭ ‬ایجاد‭ ‬نسل‭ ‬جدیدی‭ ‬از‭ ‬تروریستان‭. ‬سازمان‭ ‬مبارزه‭ ‬با‭ ‬تروریزم‭ ‬باید‭ ‬وظیفه‭ ‬شریف‭ ‬مبارزه‭ ‬با‭ ‬روایت‭ ‬بنیاد‭ ‬گرایی‭ ‬خشن‭ ‬را‭ ‬با‭ ‬بهره‭ ‬گیری‭ ‬از‭ ‬تجربیات‭ ‬کشورهای‭ ‬عضو‭ ‬ائتلاف‭ ‬بین‌المللی‭ ‬بر‭ ‬عهده‭ ‬بگیرد‭.‬

2‭. ‬تقویت‭ ‬اشتراک‭ ‬معلومات‭ ‬استخباراتی

عراق‭ ‬باید‭ ‬قابلیتهای‭ ‬تحلیل‭ ‬استخباراتی‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬خصوص‭ ‬در‭ ‬زمینه‭ ‬پیشبینی‭ ‬و‭ ‬بررسی‭ ‬انگیزه‭ ‬ها‭ ‬افزایش‭ ‬دهد‭. ‬در‭ ‬ضمن،‭ ‬عراق‭ ‬باید‭ ‬ابزارهای‭ ‬الکترونیکی‭ ‬را‭ ‬برای‭ ‬ایجاد‭ ‬دیتا‭ ‬بیس‭ ‬ها‭ ‬تحلیل‭ ‬استخبارات‭ ‬در‭ ‬مناطق‭ ‬آزاد‭ ‬شده‭ ‬انکشاف‭ ‬دهد‭ ‬تا‭ ‬ثبات‭ ‬و‭ ‬امنیت‭ ‬در‭ ‬مناطق‭ ‬مستعد‭ ‬مصاب‭ ‬به‭ ‬بیماری‭ ‬تروریزم‭ ‬حفظ‭ ‬شود‭.‬

3‭. ‬بهبود‭ ‬سیستم‭ ‬طیاره‌های‭ ‬بدون‭ ‬پیلوت

عراق‭ ‬باید‭ ‬ورکشاپ‭ ‬های‭ ‬فشرده‭ ‬انجینری‭ ‬و‭ ‬الکترونیک‭ ‬را‭ ‬برای‭ ‬تعریف‭ ‬جدید‭ ‬کاربردهای‭ ‬طیاره‌های‭ ‬بدون‭ ‬پیلوت‭ ‬در‭ ‬عملیات‭ ‬نظامی‭ ‬و‭ ‬مبارزه‭ ‬با‭ ‬تروریزم‭ ‬برگزار‭ ‬کند‭. ‬این‭ ‬ورکشاپ‭ ‬ها‭ ‬ذریعه‭ ‬بهسازی‭ ‬سیستم‭ ‬های‭ ‬طیاره‭ ‬بدون‭ ‬پیلوت‭ ‬و‭ ‬تامین‭ ‬استخبارات‭ ‬مفید‭ ‬برای‭ ‬سیستم‭ ‬های‭ ‬کنترول‭ ‬سرحدات‭ ‬به‭ ‬انکشاف‭ ‬قابلیتهای‭ ‬ملی‭ ‬عراق‭ ‬در‭ ‬بخش‭ ‬مبارزه‭ ‬با‭ ‬تروریزم‭ ‬کمک‭ ‬خواهد‭ ‬کرد‭.‬

4‭. ‬ایجاد‭ ‬فرقه‭ ‬هوایی‭ ‬عراق

بر‭ ‬اثر‭ ‬کاهش‭ ‬قیمت‭ ‬نفت،‭ ‬هزینه‭ ‬جنگ‭ ‬علیه‭ ‬داعش‭ ‬و‭ ‬معضل‭ ‬محافظت‭ ‬از‭ ‬اقتصاد‭ ‬محلی‭ ‬در‭ ‬مناطق‭ ‬آزاد‭ ‬شده،‭ ‬عراق‭ ‬دچار‭ ‬کمبود‭ ‬بودجه‭ ‬برای‭ ‬اجرای‭ ‬پلان‭ ‬های‭ ‬کلان‭ ‬امنیتی‭ ‬و‭ ‬دفاعی‭ ‬شده‭ ‬است‭. ‬به‭ ‬همین‭ ‬دلیل،‭ ‬همکاری‭ ‬برای‭ ‬مبارزه‭ ‬با‭ ‬داعش‭ ‬به‭ ‬کمک‭ ‬قوای‭ ‬ائتلاف‭ ‬بین‌المللی،‭ ‬مخصوصا‭ ‬ایالات‭ ‬متحده،‭ ‬بریتانیا،‭ ‬فرانسه،‭ ‬جرمنی،‭ ‬استرالیا،‭ ‬کانادا‭ ‬و‭ ‬دیگران‭ ‬برای‭ ‬ایجاد‭ ‬الگویی‭ ‬جدید‭ ‬از‭ ‬مبارزه‭ ‬با‭ ‬تروریزم‭ ‬در‭ ‬عراق‭ ‬ضرورت‭ ‬دارد‭ ‬که‭ ‬از‭ ‬قابلیت‭ ‬مقابله‭ ‬عاجل‭ ‬با‭ ‬تهدیدات‭ ‬تروریستی‭ ‬یا‭ ‬جرایم‭ ‬بین‌المللی‭ ‬بیرون‭ ‬از‭ ‬سرحد‭ ‬برخوردار‭ ‬باشد‭.‬

سازمان‭ ‬مبارزه‭ ‬با‭ ‬تروریزم‭ ‬کارآیی‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬مدیریت‭ ‬عملیات‭ ‬مخصوص‭ ‬ثابت‭ ‬کرده‭ ‬است‭. ‬با‭ ‬افزایش‭ ‬قابلیتهای‭ ‬قوای‭ ‬هوایی‭ ‬عراق،‭ ‬باید‭ ‬بر‭ ‬روی‭ ‬اندازه‭ ‬خطر‭ ‬تروریستی‭ ‬تهدیدکننده‭ ‬امنیت‭ ‬ملی‭ ‬عراق‭ ‬و‭ ‬همکاری‭ ‬و‭ ‬یکپارچگی‭ ‬بین‭ ‬همه‭ ‬قوای‭ ‬عراقی‭ ‬متمرکز‭ ‬شویم‭. ‬گروپهای‭ ‬مبارزه‭ ‬با‭ ‬تروریزم‭ ‬برای‭ ‬اجرای‭ ‬عملیات‭ ‬مشترک‭ ‬علیه‭ ‬تهدیدات‭ ‬تروریستی‭ ‬در‭ ‬عراق،‭ ‬در‭ ‬مناطق‭ ‬بیابانی‭ ‬و‭ ‬شهری،‭ ‬آماده‭ ‬همکاری‭ ‬با‭ ‬مدیران‭ ‬قوای‭ ‬هوایی‭ ‬هستند‭.‬

5‭. ‬انکشاف‭ ‬پروگرام‭ ‬های‭ ‬عملیات‭ ‬مشترک‭ ‬خاص

عراق‭ ‬در‭ ‬زمینه‭ ‬مدیریت‭ ‬جنگ‭ ‬با‭ ‬همکاری‭ ‬ائتلاف‭ ‬بین‌المللی‭ ‬تجربه‭ ‬بی‭ ‬نظیری‭ ‬دارد‭. ‬به‭ ‬همین‭ ‬جهت،‭ ‬ائتلاف‭ ‬بین‌المللی‭ ‬در‭ ‬عراق‭ ‬باید‭ ‬با‭ ‬شرکای‭ ‬عرب،‭ ‬منطقوی‭ ‬و‭ ‬جهانی‭ ‬خود‭ ‬در‭ ‬زمینه‭ ‬تبادل‭ ‬دیدگاه‭ ‬و‭ ‬تجربه‭ ‬و‭ ‬تبدیل‭ ‬کردن‭ ‬عراق‭ ‬به‭ ‬میدان‭ ‬تعلیم‭ ‬عملیات‭ ‬خاص‭ ‬همکاری‭ ‬کند‭.‬

الگوی‭ ‬همکاری‭ ‬بین‭ ‬عراق‭ ‬و‭ ‬ائتلاف‭ ‬بین‌المللی‭ -‬به‭ ‬خصوص‭ ‬بین‭ ‬ایالات‭ ‬متحده‭ ‬و‭ ‬قوای‭ ‬مبارزه‭ ‬با‭ ‬تروریزم‭ ‬عراق‭- ‬ابزاری‭ ‬مهم‭ ‬برای‭ ‬مبارزه‭ ‬با‭ ‬تروریزم‭ ‬و‭ ‬چیره‭ ‬شدن‭ ‬بر‭ ‬آن‭ ‬خواهد‭ ‬بود‭.‬‭  ‬F

Comments are closed.