#آگـاهـی

مبارزه علیه ترور باید در قالب تبلیغات در رسانه های گروهی ادامه یابد

کارکنان یونیپاث

تروریستان دیگر در پشت شبکه انترنت که در آن با رمز ورودی بتوانند سر گفتگو را باز کنند، قادر به اخفا نمی باشند. حالا دیگر با چند کلیک موس، هر کس میتواند تویت شان را تعقیب، نوشته های شان را خوانده و ویدیوهای تبلیغاتی شان را تحت نظر داشته باشند.

همچنانی که تجارت، دول، اشخاص معروف رسانه های اجتماعی همگانی انترنیت را بعاریت میگیرند تا با جهان تماس حاصل نمایند، افراطیون نیز ارزش همچو ابزارهای ارتباطی را درک کرده و برای دست یافتن به اهداف خویش مورد استفاده قرار میدهند.

قدم گذاشتن افراط گرایان در قلمرو رسانه های اجتماعی همگانی توجه مسئولین و کارشناسان امنیتی را که بنوبۀ خود گسترش مبارزه علیه تروریزم بشمول فضای مجازی را پیشنهاد مینمایند، بخود مبذول داشته است. کشورهایی مانند پاکستان، عربستان سعودی و یمن از این ابزارها بمنظور بی اعتبار ساختن تبلیغات تروریستان استفادهمیکنند.

در جریان جلسۀ شورای امنیت ملل متحد در ماه جنوری سال 2013، وزیر امور خارجه پاکستان حنا ربانی کهر صدای خود را پیرامون بهره برداری سوء از رسانه های اجتماعی توسط تروریستان بلند کرد. نامبرده خواستار پاسخ سریع علیه تاکتیک های تروریزم شد تا از این طریق جلو تروریستان در کوشش هایشان برای استفاده از ابزار ارتباط جمعی آنلاین به منظور استخدام اعضای جدید و پلانگذاری و تمویل فعالیت های شان گرفته شود.

کهر در طی یکی از سخنرانی های خویش چنین اظهار نمود: “سخن پردازی های گمراه کننده، انحراف دهنده و بدخواهانه تروریستان و همچنان ایدیولوژی دیوانه وار ایشان که کشتن مردم بیگناه را به نحوی توجیه میکند، باید توسط جامعه بین المللی و شورای امنیت ملل متحد سرکوب گردد. این مسئولیت ماست تا با تبلیغات تروریستی مبارزه کنیم. پیام ما در مورد ارزش های انسانی بایست رسا تر از یاوه سرائی های جنایتکارانهء تروریستان باشد. ما باید بسوی محدود ساختن فضای ایدئولوژیکی که دهشت افگنان درآن بصورت آزاد فعالیت دارند، گام برداریم.”

بررسی سیر تکامل
جای پای تروریستان در دو دهۀ اخیر از رشد و تکامل برخوردار بوده است. در دهۀ 1990 تروریستان در صفحات انترنتی از شیوه بالا-به-پائین استفاده میکردند که در آن سرکرده گانشان محتوا و پیام را تحت کنترول خویش داشتند. با گذشت زمان، واضح گردید که انترنیت میتواند منحیث یک سلاح پر ارزش در دست تروریستان قرار داشته باشد. اسامه بن لادن طی یک مکتوبی در سال 2002 عنوانی ملا محمد عمر رهبر طالبان دلیل آن را که چرا گسترش انترنیت به یک قسمت جدا ناپزیر عملیات شان مبدل میگردد، توضیح داده است. موصوف مینویسد: “بدیهی است که جنگ رسانه یی در قرن کنونی یکی از روش های قوی محسوب میگردد؛ در حقیقت، تناسب آن به نسبت کُل پیمانه آمادگی های جنگی به 90 درصد صعود خواهد نمود.”

از آن زمان به بعد، طرق فزیکی استفاده از رسانه های اجتماعی نه فقط محدود نشد، بلکه ترغیب نیز گردید. به همان ترتیبی که اغلب معاملات تجارتی و سازمان ها به رسانه های اجتماعی منحیث تکمیل کنندۀ اهداف شان روی آوردند، گروه های تروریستی نیز این استراتیژی های ارتباطی را بمنظور نفوذ تبلیغات شان تا حد امکان عمیقاً مورد استفاده قرار دادند.

با آغاز قرن جدید، تروریستان نیز برای مرتبط نمودن اشخاص دارای مفکوره مشترک افراطی، به محاوره های انترنیتی مستقیم روی آورده اند. سرکرده گان تروریست ها که مسئول دائمی این ویب سایت ها نیستند، پیام ها را مرتب و منظم می می کنند. در همچون انجمن های محاوره یی مسئولین وبسایت از کنترول کامل بالای معلومات برخوردارند زیرا ایشان میتوانند براحتی گفتگوها و نظریات مخالف را حذف نمایند و یا بعضی را کاملاً از انجمن خارج کنند. این انجمن های گفتمانی متمرکز، از طرفی توسط رمز ورودی محافظت گردیده که به استفاده کنندگان یک نوع حس محرمیت فردی را در قبال بحث روی تاکتیک ها و عملیات شان میدهد. مشکل عمده این انجمن های انترنیتی ماهیت منحصر به فرد انهاست که باعث کندی رشد و استخدام میشود، زیرا محاوره ها معمولاً بین اشخاص همنظر که قبلاً به ایدئولوژی افراطی جلب شده باشند، صورت میگیرد.

به نقل قول از ایرون زیلین و ریجارد بورو فیلو که منحیث کارشناس در انستیتیوت واشینگتن برای پالیسی شرق نزدیک کار میکنند، با رشد توانائی هایشان در رسانه های اجتماعی، تروریستان در حال حاضر دارای وسیله ای هستند که کاستی های شان را جبران میکند. به نقل قول از هارون زلین پژوهشگر ریچارد بارو که یکی از متخصصین مربوط به انستیتیوت واشنگتن برای سیاست شرق نزدیک نیز میباشد، مع الوصف آنکه وبسایت های نظیر فیسبوک به رهبران افراطی کنترول کمتری را بالای پیامک های شان میدهد، به آنها اجازه میدهد تا مشاهده کننده گان بیشتری داشته باشند. به دو زمینۀ آتی بیاندیشید: انجمن های گفتگوی انترنتی که در آن افراطیون باهم مرتبط بوده و طراحی مینمایند. سایت های رسانه های اجتماعی به جاهایی اطلاق میشود که جهانیان در آنجا اندیشه های خود را به فروش می رسانند.

وضعیت کنونی
یکی از برجسته ترین سایت های رسانۀ اجتماعی – یوتیوب – ویدیوهای ویرایش شدۀ میدان های محاربه را به نمایش میگذارد که همراه با موسیقی راپ و پیام های تبلیغاتی بوده و تروریستان را بجای مجرم، رزمنده تلقی میکند.

فیسبوک مانند یک محل گردهمائی عمل کرده که در آن افراط گرایان همنظر با هم یکجا شده و تودۀ بزرگ تری از حضار را با یاوه سرایی های مالامال از نفرت و انزجار و عدم تحمل هدف قرار میدهند.

تویتر نیز مانند تابلوی اعلانات آنلاین است. افراطیون از طریق تویتر، تبصره های خویش را در مورد اخبار تازه به نشر میرسانند. تبصره هایشان در اغلب حالات، متمرکز شده برای ستایش از حملات تروریستی و یا تخریب حاکمیت قانون.

هر کدام از این سایت های رسانه های اجتماعی توانائی رهنمائی استفاده کنندگان را در قبال محتوای بخش های دیگر دارا میباشد. تویتر اشخاص را به یوتیوب راهنمائی می کند. فیسبوک دیگران را به پوستهای بلاگ می کشاند. هنگامیکه یک سایت جدید رسانه های اجتماعی مورد توجه مردم قرار میگیرد، گروه های افراطیون نیز ناگزیر به آن جلب میشوند.

در ماه دسامبر سال 2012 نویسندۀ افراطی عبدالله محمد محمود از بلاگی در WordPress چگونگی استفاده از فیسبوک و تویتر را منحیث ابزار قانونی برای افراط گرایی آنلاین ترویج نمود.

زیلین در شماره ماه فبروری 2013 مجله سیاست خارجی چنین نوشته است: “این توصیه در حقیقت ماهیت انقلابی داشت، چه [افراطیون] قبلاً بر اهمیت همچون گفتگوهای الکترونیکی منحیث شیوه ای برای قانونی ساختن مواد تاکید ورزیده بودند، تا از جعل سازی های محتوای گروه رسمی جلوگیری شود.”
در اینجا برخی از نمونه های اخیرعملیات تروریست ها در سایت تویتر ارائه میگردد:

• مسئول الاندلوس که عبارت از بخش رسانه ای شبکۀ القاعده در مغرب اسلامی میباشد، در ماه اپریل سال 2013 به سوالات مردم پاسخ داده است. پس از چند هفته، یک لینکی از این سند برای افراطیونی که ممکن از مصاحبۀ اصلی مانده باشند، به نشر رسیده بود.

• در جریان 50 روز اول 2013 جبهه النصره، یک شاخۀ القاعده در عراق که مسئول عملیات در سوریه میباشد، 76,000 تویت را بنشر رسانیده بود.

• گروه تروریستی الشباب مقیم سومالیا در ماه دسامبر 2012 شروع به توزیع لینکهای پخش جدیدترین تبلیغات ویدیوئی از طریق تویتر نمود. در اواخر ماه جنوری سال 2013 این حساب تقریباً 20,000 پیرو و طرفدار داشت و پس از صدور اعلامیه الشباب که گروگان فرانسوی را خواهند کشت از جانب تویتر مسدود گردید که علت آن نقش پالیسی تویتر در مورد جلوگیری از پوست های پخش کننده خشونت بود. از قرار ماه فبروری کارشناسان به این باور بود که الشباب حساب تویتری زیر نام دیگری باز نموده است.

یک تعداد دیگر چنین ادعا دارند که شبکۀ القاعده در شبه جزیرۀ عرب و جبهه النصره نیز بر صفحۀ فیسبوک فعال بوده و با عدم استفاده از اسم های رسمی نظیر “القاعده” در بین میلیونها حساب الکترونیکی پنهان شده اند تا از جلب توجه به آنان جلوگیری بعمل آید.

طلعت اسلم که یکی از تحلیلگران امنیتی و مسئول ارشد روزنامه نیوز در کراچی میباشد، به آسیای میانه آنلاین چنین گفت: “این سازمانها احتمالاً جوانانی را که فکرشان مغشوش است مورد هدف قرار میدهد. این جوانها میتوانند به راحتی توسط سازمانهای جنگجو از طریق اعلامیه ها، صفحات انترنیتی، و سایر نشریات شان که باعث جلب همدردیها و حمایت میشود، مورد هدف قرار گیرند [به شکل نیروی انسانی و اعانه].”

ولی تا هنوز کاملاً مشخص نشده است که آیا دسترسی آسان به نشریات افراطی گرائی بر سایت رسانه های اجتماعی منجر به افزایش استخدام خواهد شد یا اینکه این پیام ها بطور کلی در زمره پخش انبوه نظریات دیگر حل خواهد شد. صرفنظر از عواقب یا نتایج نهائی، مقامات مسئول قبلاً در این مورد اقدام نموده اند.

مبازه علیه تبلیغات
در عربستان سعودی، صاحبنظران اسلامی از طریق پیامهای اسلامی انترنیت، با تحریفات اسلام توسط تروریست ها در سراسر شبکه های انترنیت مبارزه میکنند. ویب سایت کمپاین برای دیالوگ السکینه (www.assakina.com) یک سازمان غیر دولتی است که تحت حمایه وزارت امور اسلامی قرار دارد. این وبسایت در همه صفحات رسانه های اجتماعی حضور دارد.

در کشور یمن، مقامات نظامی نیز از نرم افزارها بمنظور جلوگیری نفوذ افراطیت در آنلاین استفاده می نمایند. هنچنان با استفاده از ویب سایت www.26sep.net خود شان در تبانی با صفحۀ فیسبوک (www.facebook.com/26septembernet)، اداره امر بالمعروف قوای مسلح یمن منبع معتبر خبری و معلوماتی را در مورد کشور تهیه می نماید. این ویب سایت در سال 2004 بمنظور کسب اعتماد نظامی و دولتی منحیث منبع قابل اعتماد و اطمینان معلوماتی در هنگامی مبارزه علیه یاوه سرایی های افراطی، کار خود را اغاز نموده است.

کارشناسان و مقامات امنیتی معتقدند که آشکار ساختن سفسطه های ایدئولوژیکی تروریستان در انترنت در سرکوب تلاش هایشان برای استخدام، طرح ریزی و جمع آوری اعانه، کمک مینماید. این امر اخیر طرز العمل رسمی دولت پاکستان را تشکیل میدهد. به نقل قول از سر مفتش ارشد پولیس خیبر پښتونخواه میان سعید که به آسیای میانه آنلاین گفت، بر اساس قانون جرائم فضای مجازی، ادارۀ تحقیقاتی فدرال میتواند اقداماتی را علیه هر آنکه از انجمن های رسانه های اجتماعی و یا در مجموع از انترنت سوء استفاده بخرج دهد، روی دست گیرد. وی افزود، مقامات مخابرات پاکستان ویب سایت هایی را که پیام های تروریستی را تبلیغ و ترویج مینمایند، ممنوع می نمایند.

مزید برآن، دولت ویدیوهایی را از طریق ویب سایت یوتیوب پخش نموده است که در آن بیشتر روی حملات تروریستی بالای پاکستانیها در بازارها و مساجد نشان داده شده، و در آن دیده میشود که تروریستان افراد بیگناه را مورد حمله قرار میدهند. از جانبی هدف اساسی دولت از پخش این ویدیوهااین است تا نشان دهد حمایت ازاهداف تروریستان یعنی حمایت ازخشونت و ایجاد ارعاب.

فراتر از دخالت دولت، مردم نیز میتوانند تغییراتی را بمیان آورند. استفاده کنندگان رسانه های اجتماعی میتوانند موارد سوء استفاده از فیسبوک، تویتر و یوتیوب را اطلاع دهند. به گونۀ مثال در ماه دسامبر 2012 کسی چنین گزارش داد که تحریک طالبان پاکستان صفحه ای در فیسبوک برای خود باز نموده است، و شرکت فیسبوک نیز بلافاصله حساب گروه یاد شده را حذف نمود.

شهروندان در ویب سایت های رسانه های اجتماعی پیام های خود در برابر تبلیغات افراط گرائی بنشر می رسانند. یک کارمند متقاعد دولت پاکستان موسوم به بشارت مالک به آسیای میانه آنلاین چنین اظهار نمود: ” بهترین راه جهت محکومیت تبلیغات شبه نظامیان، نگهداشتن تصویر ملایم تری از پاکستان و اسلام از طریق تویتر، فیسبوک و سایر انجمن های انترنتی رسانه های اجتماعی میباشد.”

حامیان صلح یاد شده با به اشتراک گذاشتن آهنگ ها و اشعار در حقیقت پیام های ضد تروریستی خویش را ترویج می دهند. برخی دیگر دیالوگ بین عقاید مختلف را ترویج می دهند که توسط آن میتوان فعالیت های کلیشه ای تروریستان را سرکوب نموده و تحمل مذهبی را عمومیت بخشید.

یکی از استفاده کننده گان فیسبوک پاکستانی چنین می گوید: “حتی یک تبصره کوتاه میتواند ذهن انسان و یا سناریویی را دستخوش تغییر نماید.”

منابع: اسوشیتد پرس پاکستان؛ آسیای میانه آنلاین؛ سی تی سی سینتینل، جلد 6 شمارۀ 6، ماه جون سال 2013؛ نیویارک تایمز؛ نماینده گی دائمی پاکستان در ملل متحد؛ رادیوی آزاد اروپا/رادیوی آزادی؛ سیاست خارجی؛ “موقعیت جهاد جهانی آنلاین: یک تحلیل کیفی و کمی، و بین اللسانی،” اثر ارون زیلین و ریجارد بارو فیلو از انستیتیوت پالیسی شرق نزدیک واشنگتن، ماه جنوری سال 2013؛ “استفاده انترنیتی تروریستی: عملیات معلوماتی در فضای مجازی،” کاترین اې. تیوهاری و جان رولینز از خدمات تحقیقاتی کنگره، 8 مارچ سال 2011.