روانشناسی تروریزم

تاثیر‭ ‬شناخت‭ ‬افکار‭ ‬مجرمان در‭ ‬پیشگیری‭ ‬از‭ ‬خشونت

دگروال،‭ ‬داکتر‭ ‬یوسف‭ ‬الیاقوت،

‭ ‬آکادمی‭ ‬پولیس‭ ‬کویت

آیا تروریست‭ ‬مجرمی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬ماشه‭ ‬را‭ ‬برای‭ ‬کشتن‭ ‬شخصیت‭ ‬مهمی‭ ‬در‭ ‬روز‭ ‬روشن‭ ‬میکشد؟‭ ‬یا‭ ‬بنیاد‭ ‬گرایی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬فتوای‭ ‬ریختن‭ ‬خون‭ ‬بیگناهان‭ ‬را‭ ‬صادر‭ ‬میکند؟‭ ‬یا‭ ‬شاید‭ ‬سیاستمداری‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬ترسی‭ ‬از‭ ‬کشتن‭ ‬مخالفان‭ ‬خود‭ ‬ندارد‭.‬

ما‭ ‬شخصی‭ ‬را‭ ‬تروریست‭ ‬میدانیم‭ ‬که‭ ‬به‭ ‬طور‭ ‬شخصی‭ ‬برای‭ ‬انجام‭ ‬دادن‭ ‬اعمال‭ ‬تروریستی‭ ‬اقدام‭ ‬یا‭ ‬همکاری‭ ‬میکند‭ ‬یا‭ ‬زمینه‭ ‬ارتکاب‭ ‬اعمال‭ ‬تروریستی‭ ‬را‭ ‬فراهم‭ ‬میکند‭. ‬به‭ ‬علاوه،‭ ‬افرادی‭ ‬که‭ ‬عمداً‭ ‬اعمال‭ ‬تروریستی‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬طرف‭ ‬اشخاص‭ ‬یا‭ ‬گروپ‭ ‬های‭ ‬خواستار‭ ‬گسترش‭ ‬تروریزم‭ ‬مرتکب‭ ‬میشوند،‭ ‬تروریست‭ ‬به‭ ‬شمار‭ ‬می‭ ‬روند‭.‬

مفهوم‭ ‬تروریزم‭ ‬قاتلانی‭ ‬که‭ ‬مرتکب‭ ‬ترور‭ ‬و‭ ‬بمبگذاری‭ ‬میشوند‭ ‬و‭ ‬نیز‭ ‬افراد‭ ‬همکار‭ ‬یا‭ ‬پلان‭ ‬گذار‭ ‬اقدامات‭ ‬تروریستی‭ ‬را‭ ‬نیز‭ ‬شامل‭ ‬میشود‭.‬

گروپهای‭ ‬تروریستی‭ ‬برای‭ ‬توجیه‭ ‬جنایات‭ ‬خود‭ ‬به‭ ‬دروغ‭ ‬مدعی‭ ‬میشوند‭ ‬که‭ ‬قصد‭ ‬دفاع‭ ‬از‭ ‬آزادی‭ ‬را‭ ‬دارند‭ ‬یا‭ ‬برای‭ ‬صلح‭ ‬و‭ ‬استقلال‭ ‬سعی‭ ‬میکنند‭. ‬تقریباً‭ ‬همه‭ ‬آگاهان‭ ‬حوزه‭ ‬تروریزم‭ ‬بر‭ ‬این‭ ‬باورند‭ ‬که‭ ‬تروریست‭ ‬مجرم‭ ‬محسوب‭ ‬میشود‭ ‬و‭ ‬اقدامات‭ ‬تروریستی‭ ‬را‭ ‬نمیتوان‭ ‬با‭ ‬هیچ‭ ‬مصلحت‭ ‬سیاسی،‭ ‬مذهبی‭ ‬یا‭ ‬آیدیالوجیک‭ ‬توجیه‭ ‬کرد‭. ‬کشتن‭ ‬بیگناهان،‭ ‬تخریب‭ ‬آثار‭ ‬باستانی‭ ‬و‭ ‬تاریخی‭ ‬و‭ ‬مختل‭ ‬کردن‭ ‬امنیت‭ ‬همگی‭ ‬اعمال‭ ‬مجرمانه‭ ‬ای‭ ‬هستند‭ ‬که‭ ‬مرتکبان‭ ‬آنها‭ ‬باید‭ ‬محاکمه‭ ‬شوند‭.‬

ما،‭ ‬منحیث‭ ‬محققان‭ ‬بخش‭ ‬تروریزم،‭ ‬باید‭ ‬اعتراف‭ ‬کنیم‭ ‬که‭ ‬یک‭ ‬گروپ‭ ‬تروریستی‭ ‬خرد‭ ‬در‭ ‬سطح‭ ‬جهانی‭ ‬با‭ ‬انگیزه‭ ‬ماجراجویی‭ ‬فعالیت‭ ‬میکند‭. ‬همان‭ ‬طور‭ ‬که‭ ‬سفرهایی‭ ‬برای‭ ‬ماجراجویی‭ ‬و‭ ‬شکار‭ ‬حیوانات‭ ‬کلان‭ ‬پیشنهاد‭ ‬میشود،‭ ‬سفرهایی‭ ‬نیز‭ ‬در‭ ‬مناطق‭ ‬ناآرام‭ ‬دنیا‭ -‬و‭ ‬بعضی‭ ‬اوقات‭ ‬کشورهای‭ ‬آرام‭- ‬ترتیب‭ ‬داده‭ ‬میشود‭ ‬تا‭ ‬افراد‭ ‬بتوانند‭ ‬انسانهای‭ ‬واقعی‭ ‬را‭ ‬بکشند‭ ‬یا‭ ‬بمبهای‭ ‬واقعی‭ ‬منفجر‭ ‬کنند‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬ترتیب‭ ‬میل‭ ‬به‭ ‬ماجراجویی‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬روح‭ ‬مریض‭ ‬خود‭ ‬ارضا‭ ‬کنند‭.‬

با‭ ‬این‭ ‬که‭ ‬تروریستان‭ ‬در‭ ‬گروپ‭ ‬مجرمان‭ ‬جای‭ ‬میگیرند،‭ ‬تروریست‭ ‬نوع‭ ‬دیگری‭ ‬از‭ ‬مجرم‭ ‬به‭ ‬شمار‭ ‬می‭ ‬رود‭. ‬ویژگیهای‭ ‬روانی‭ ‬و‭ ‬الگوهای‭ ‬مجرمانه‭ ‬تروریستان‭ ‬به‭ ‬بررسی‭ ‬ضرورت‭ ‬دارد‭. ‬تروریست‭ ‬از‭ ‬شیوه‭ ‬های‭ ‬پیشرفته‭ ‬برای‭ ‬پلان‭ ‬گذاری‭ ‬عملیات‭ ‬تروریستی‭ ‬استفاده‭ ‬میکند‭. ‬تروریست‭ ‬برای‭ ‬اجرای‭ ‬عملیات‭ ‬تروریستی‭ ‬از‭ ‬شیوه‭ ‬های‭ ‬نو‭ ‬و‭ ‬مدرن‭ ‬بهره‭ ‬میگیرد‭. ‬از‭ ‬دیدگاه‭ ‬روانشناسی،‭ ‬میتوانید‭ ‬تروریست‭ ‬را‭ ‬شخصی‭ ‬بدانید‭ ‬که‭ ‬بر‭ ‬احساسات‭ ‬خود‭ ‬کنترول‭ ‬دارد‭. ‬ویژگیهای‭ ‬روانی‭ ‬تروریست‭ ‬در‭ ‬جریان‭ ‬مذاکره‭ ‬آشکار‭ ‬میشود‭. ‬اگر‭ ‬با‭ ‬شخص‭ ‬تروریست‭ ‬به‭ ‬طور‭ ‬مستقیم‭ ‬صحبت‭ ‬کنید،‭ ‬خواهید‭ ‬دید‭ ‬که‭ ‬کوشش‭ ‬میکند‭ ‬تا‭ ‬شخصیت‭ ‬جنایتکار‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬زیر‭ ‬نقاب‭ ‬اخلاق‭ ‬و‭ ‬مذهب‭ ‬پنهان‭ ‬کند‭. ‬هر‭ ‬چند،‭ ‬این‭ ‬نقاب‭ ‬به‭ ‬سرعت‭ ‬می‭ ‬افتد‭ ‬و‭ ‬شخصیت‭ ‬بیمار‭ ‬و‭ ‬خونریز‭ ‬پشت‭ ‬آن‭ ‬که‭ ‬خواستار‭ ‬ایجاد‭ ‬هراس‭ ‬بین‭ ‬مردم‭ ‬است،‭ ‬آشکار‭ ‬میشود‭.‬

مجرمان‭ ‬انواع‭ ‬مختلفی‭ ‬دارند‭: ‬

تروریست‭ ‬بالفطره‭:‬‭ ‬این‭ ‬نوع‭ ‬تروریستان‭ ‬سنگدل‭ ‬هستند‭ ‬و‭ ‬توجهی‭ ‬به‭ ‬عذاب‭ ‬وجدان‭ ‬ندارند‭. ‬آنها‭ ‬جرم‭ ‬را‭ ‬کار‭ ‬خوبی‭ ‬میدانند‭ ‬و‭ ‬ارتکاب‭ ‬جرم‭ ‬در‭ ‬آنها‭ ‬احساس‭ ‬خوشی‭ ‬ایجاد‭ ‬میکند‭. ‬دوسیه‭ ‬این‭ ‬مجرمان‭ ‬در‭ ‬اسناد‭ ‬وزارت‭ ‬داخله‭ ‬وجود‭ ‬دارد‭. ‬آنها‭ ‬معمولاً‭ ‬سابقه‭ ‬چندین‭ ‬بار‭ ‬ارتکاب‭ ‬جرم‭ ‬را‭ ‬دارند‭ ‬و‭ ‬بعد‭ ‬از‭ ‬وقوع‭ ‬بحران‭ ‬باید‭ ‬به‭ ‬طور‭ ‬عاجل‭ ‬تحت‭ ‬تعقیب‭ ‬قرار‭ ‬بگیرند‭.‬

تروریست‭ ‬اتفاقی‭:‬‭ ‬این‭ ‬نوع‭ ‬تروریست‭ ‬طرز‭ ‬فکر‭ ‬مجرمانه‭ ‬ندارد‭. ‬زندگی‭ ‬آنها‭ ‬عمدتاً‭ ‬عادی‭ ‬و‭ ‬آبرومند‭ ‬است‭ ‬ولی‭ ‬بعضی‭ ‬اخلاقیات‭ ‬را‭ ‬زیر‭ ‬پا‭ ‬میگذارند‭. ‬تغییر‭ ‬شرایط‭ ‬فردی‭ ‬مانند‭ ‬بیکاری‭ ‬یا‭ ‬فقر‭ ‬مقاومت‭ ‬آنها‭ ‬را‭ ‬تضعیف‭ ‬میکند‭. ‬آنها‭ ‬فقط‭ ‬بعد‭ ‬از‭ ‬غلبه‭ ‬بر‭ ‬دودلی‭ ‬و‭ ‬تردید‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬صورت‭ ‬فراهم‭ ‬بودن‭ ‬شرایط‭ ‬مساعد‭ ‬دست‭ ‬به‭ ‬اقدامات‭ ‬تروریستی‭ ‬میزنند‭. ‬آنها‭ ‬بعد‭ ‬از‭ ‬برگشت‭ ‬به‭ ‬شرایط‭ ‬عادی‭ ‬از‭ ‬کارهای‭ ‬خود‭ ‬پشیمان‭ ‬میشوند‭. ‬این‭ ‬افراد‭ ‬معمولاً‭ ‬تسلیم‭ ‬قوای‭ ‬امنیتی‭ ‬میشوند‭.‬

نیمه‭-‬مجرم‭:‬‭ ‬آنها‭ ‬جرایم‭ ‬غیر‭ ‬عمدی‭ ‬یا‭ ‬عمدی‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬دفاع‭ ‬از‭ ‬اشخاص‭ ‬دیگر،‭ ‬آبرو‭ ‬یا‭ ‬بستگان‭ ‬خود‭ ‬مرتکب‭ ‬میشوند‭.‬

مجرم‭ ‬عادتی‭:‬‭ ‬آنها‭ ‬بدون‭ ‬گرایشهای‭ ‬مجرمانه‭ ‬به‭ ‬دنیا‭ ‬می‭ ‬آیند‭ ‬ولی‭ ‬شرایط‭ ‬خارجی‭ ‬آنها‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬سمت‭ ‬ارتکاب‭ ‬جرم‭ ‬سوق‭ ‬میدهد‭. ‬آنها‭ ‬بارها‭ ‬و‭ ‬بارها‭ ‬مرتکب‭ ‬جرم‭ ‬میشوند‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬ترتیب‭ ‬زمینه‭ ‬ارتکاب‭ ‬جرم‭ ‬در‭ ‬وجود‭ ‬آنها‭ ‬ایجاد‭ ‬میشود‭. ‬آنها‭ ‬بیشتر‭ ‬نمیتوانند‭ ‬زندگی‭ ‬مجرمانه‭ ‬را‭ ‬رها‭ ‬کنند‭.‬

مجرم‭ ‬بیمار‭:‬‭ ‬این‭ ‬نوع‭ ‬مجرم‭ ‬مصاب‭ ‬به‭ ‬نوعی‭ ‬بیماری‭ ‬روانی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬توانایی‭ ‬تشخیص‭ ‬ماهیت‭ ‬و‭ ‬پیامدهای‭ ‬کارهای‭ ‬مجرمانه‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬بیمار‭ ‬سلب‭ ‬میکند‭. ‬آنها‭ ‬تحت‭ ‬تاثیر‭ ‬بیماری‭ ‬مرتکب‭ ‬جرم‭ ‬میشوند‭.‬

مجرم‭ ‬متعصب‭:‬‭ ‬این‭ ‬نوع‭ ‬مجرم‭ ‬ممکن‭ ‬است‭ ‬شخصی‭ ‬معمولی،‭ ‬نجیب‭ ‬و‭ ‬دل‭ ‬پاک‭ ‬باشد‭ ‬و‭ ‬بیشتر‭ ‬نیکوکار‭ ‬تلقی‭ ‬شود‭. ‬هر‭ ‬چند،‭ ‬این‭ ‬افراد‭ ‬بسیار‭ ‬حساس‭ ‬هستند‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬سرعت‭ ‬تحت‭ ‬تاثیر‭ ‬احساسات‭ ‬قرار‭ ‬میگیرند‭. ‬آنها‭ ‬رفتار‭ ‬عصبی‭ ‬و‭ ‬طبیعتی‭ ‬متعصب‭ ‬دارند‭ ‬و‭ ‬با‭ ‬همین‭ ‬ویژگیها‭ ‬در‭ ‬دفاع‭ ‬از‭ ‬علایق‭ ‬یا‭ ‬آبرو‭ ‬یا‭ ‬بر‭ ‬اثر‭ ‬خشم‭ ‬و‭ ‬حسادت‭ ‬مرتکب‭ ‬جرم‭ ‬میشوند‭. ‬این‭ ‬نوع‭ ‬جرم‭ ‬رایجترین‭ ‬نوع‭ ‬جرم‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬قتل‭ ‬از‭ ‬روی‭ ‬حسادت‭ ‬یا‭ ‬کتک‭ ‬زدن‭ ‬افراد‭ ‬به‭ ‬دلیل‭ ‬شنیدن‭ ‬توهین‭ ‬را‭ ‬شامل‭ ‬میشود‭. ‬این‭ ‬مجرمان‭ ‬به‭ ‬سرعت‭ ‬پشیمان‭ ‬میشوند‭. ‬آنها‭ ‬بعد‭ ‬از‭ ‬ارتکاب‭ ‬جرم‭ ‬عقب‭ ‬نشینی‭ ‬و‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬سرزنش‭ ‬میکنند‭. ‬آنها‭ ‬پشیمان‭ ‬میشوند‭ ‬و‭ ‬توبه‭ ‬میکنند‭ ‬که‭ ‬این‭ ‬حالت‭ ‬بعضی‭ ‬اوقات‭ ‬باعث‭ ‬خودکشی‭ ‬میشود‭. ‬اگر‭ ‬مجازات‭ ‬شوند،‭ ‬مجازات‭ ‬را‭ ‬با‭ ‬آرامش‭ ‬منحیث‭ ‬نتیجه‭ ‬گناه‭ ‬خود‭ ‬میپذیرند‭.‬

در‭ ‬نتیجه،‭ ‬از‭ ‬مطالعات‭ ‬امنیتی‭ ‬چنان‭ ‬فهمیده‭ ‬می‭ ‬شود‭ ‬که‭ ‬شخصیتهای‭ ‬تروریست‭ ‬ویژگیهای‭ ‬مشترکی‭ ‬دارند‭. ‬این‭ ‬ویژگیها‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬منحیث‭ ‬قابلیتهای‭ ‬عمومی‭ ‬بروز‭ ‬میدهند،‭ ‬هر‭ ‬چند‭ ‬رفتار‭ ‬و‭ ‬شرایط‭ ‬روانی‭ ‬تروریستان‭ ‬نیز‭ ‬این‭ ‬ویژگیها‭ ‬را‭ ‬آشکار‭ ‬میکند‭.‬

در‭ ‬شرایط‭ ‬بحرانی‭ ‬که‭ ‬هر‭ ‬ثانیه‭ ‬اهمیت‭ ‬دارد،‭ ‬قوای‭ ‬امنیتی‭ ‬باید‭ ‬این‭ ‬ویژگیها‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬همان‭ ‬لحظات‭ ‬ابتدایی‭ ‬گفتگو‭ ‬با‭ ‬تروریستان‭ ‬کشف‭ ‬کنند‭. ‬این‭ ‬صفات‭ ‬شخصیتی‭ ‬ضرورتا‭ ‬در‭ ‬همه‭ ‬تروریستان‭ ‬وجود‭ ‬ندارد‭ ‬ولی‭ ‬قوای‭ ‬امنیتی‭ ‬حاضر‭ ‬در‭ ‬میدان‭ ‬میتوانند‭ ‬از‭ ‬این‭ ‬رهنمودها‭ ‬برای‭ ‬ارزیابی‭ ‬مجرمان‭ ‬بهره‭ ‬بگیرند‭.  ‬

Comments are closed.